2024-03-29T13:44:18Z
https://jfava.ut.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=4701
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی
هنرهای تجسمی
2228-6039
2228-6039
1392
18
1
مناسبات اسطوره و هنر در تفکر ارنست کاسیرر، والتربنیامین و تئودورآدورنو
حجت اله
عسکری الموتی
چکیده هنگامی که در نیمه نخست قرن بیستم بحث از لغزش عقل مدرن شد، اسطورهشناسی به شکلی جدّی مورد توجه قرار گرفت. تعاریف متنوعی برای اسطوره از سوی اسطورهشناسان و حتی برخی فلاسفه مطرح شد. دامنهی این اسطورهشناسیها در سالهای پس از آن، به گسترهی نقد ادبی نیز کشیده شد و ترجیحات کارکردگرایانهی متفاوتی در هنرها پدیدار شدند که از همین جریانات نشأت میگرفتند. ازجمله برخی از اعضای مکتب «فرانکفورت» همچون تئودور آدورنو، رویکردشان به نقد خردگراییِ پدید آمده در عصر روشنگری بود. در سوی دیگر، ارنستکاسیرر از طریق «فلسفهی انتقادی» به ویژه تلاش کرد جایگاه اسطوره را از سایر صورتهای سمبلیک همچون زبان و هنر، خودبسنده و مستقل تعریف کند. در بررسی آرای کاسیرر، آدورنو و نیز والتر بنیامین- با وجود تمایزات فکری ایشان در باب مناسبات میان اسطوره و هنر- به نظر میرسد آنچه که میتواند مرور عوالم گوناگون فکری ایشان را در کنار هم توجیه کند، اولاً: تمرکز و عزمی است که این اندیشمندان برای شناساندن و کنترل اسطوره همچون قدرتی تأثیرذار بر افکار بشر به خرج دادند. درثانی، شرایط اجتماعی و سیاسی تقریباً مشترکی است که ایشان در آلمان جنگهای جهانی و سالهای پس از آن تجربه نمودند. در این مقاله مناسباتی که متأثر از رویکرد متفکران مورد نظر به اسطوره، میان اسطوره و هنر ترسیم شد، از تطبیق آرای ایشان مورد تحلیل قرار گرفته است.
واژه های کلیدی: مدرنیسم
اسطوره
هنر
ارنست کاسیرر
مکتب فرانکفورت
2013
03
21
1
15
https://jfava.ut.ac.ir/article_36245_2430c1e4a3a169b0deb4993015a3ecde.pdf
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی
هنرهای تجسمی
2228-6039
2228-6039
1392
18
1
مطالعه سیرتحول نقوش چلیپایی در تزیینات معماری دوره اسلامی ایران و زیبایی شناسی و نمادشناسی آن
رضا
رضالو
یحیی
آیراملو
اسدالله
میرزاآقاجانی
چکیده نقوش چلیپایی در ادوار پیش از اسلام برای تزیین هنرهای مختلف بکار رفته است و این نقوش در تزیینات معماری دوره اسلامی نیز از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در این مقاله به بررسی مفاهیم، زیبایی شناسی و سیر تحول این نقوش در تزیینات معماری دوره اسلامی ایران از آغاز تا پایان دوره زند و قاجار پرداخته شده است. هنرمندان متفکر دوران اسلامی از همان ابتدا به اهمیت نمادگرایی و زیبایی شناسی این نقوش پی بردند و بر همین اساس با کاربرد آنها، این نقوش را به یکی از عناصر اصلی تزیینی دوره ی اسلامی تبدیل کردند. در این راستا آنها را به صورت جداگانه و یا با تلفیق با سایر نقوش هندسی و کتیبه ای، در زمینه های مختلف هنری به کار بستند. بررسی جنبه های پیدایش، چگونگی و علل ظهور آن در بناهای مختلف و همچنین ترکیب آن به لحاظ زیبایی شناسی با نقوش دیگر، از دیگر اهداف این نوشته است. این نقش به طور بارز خود را در بناهای آرامگاهی اسلامی نشان می دهد و در سیر تحول خود از یک نقش ساده در اوایل اسلام، به یک نقش زیبا و نمادین در قرون میانی تبدیل شده و در دوران متأخر به یک نقش صرف تزیینی تبدیل می شود.
واژه های کلیدی
نقوش چلیپایی
تزیینات معماری اسلامی
زیبایی شناسی
نمادشناسی
2013
03
21
1
14
https://jfava.ut.ac.ir/article_36267_21810bb694db97e5705582a9f9afb114.pdf
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی
هنرهای تجسمی
2228-6039
2228-6039
1392
18
1
مطالعه و بررسی اصول ترکیب بندی در بشقاب¬های شکار ساسانی
حمیده
یسن زاده
سید مهدی
موسوی کوهپر
رضا
افهمی
چکیده از دوران ساسانی، به عنوان آخرین دوره شکوفایی فرهنگ و تمدن ایران قبل از اسلام، بخش قابل توجهی آثار زرین و سیمین به یادگار مانده است که میتوان آنها را یکی از پر مایهترین هنرهای فرهنگ و تمدن ایران زمین به حساب آورد. از آنجایی که هنر ساسانی عمدتاً درباری و نمایانگر فرّ و شکوه ایزدیِ پادشاهان ساسانی است، بنابراین اغلب آثار زرین و سیمین بجای مانده از این دوران، دربردارندة موضوعات و مضامینی مرتبط با پادشاه از جمله شکار شاهانه است. هنرمند ساسانی در اجرای این مضامین باید نهایت ذوق و هنر خود را برای طراحیِ این شکوه و جلال بکار میگرفت. در این پژوهش، ظروف سیمینِ شکار از منظر ترکیببندی مورد واکاوی بصری قرار گرفتهاند که منجر به دستیابی و کشف الگوهای رایج تناسباتی و ترکیبی در ظروف شکارِ ساسانی شده است. طبق پژوهش حاضر، ظروف شکار دارای ترکیب بندیهای مختلف و متنوعی میباشند که از این میان به نظر میرسد چهار الگوی سامانمند با ساختاری معنی دار، مخصوص ظروف ساختِ کارگاههای درباری یا شاهی میباشد. این چهار الگو یا ترکیب بندیِ رایج، طی آنچه در پژوهش معرفی می شود شاملترکیب بندی عمودی و افقی، ترکیب بندی منتشر، ترکیب بندی متقارن و ترکیب بندی متقاطع میشود.
واژه های کلیدی: آثار سیمین
ساسانی
ترکیب بندی
بشقاب¬های شکار
2013
03
21
1
14
https://jfava.ut.ac.ir/article_36268_25b00b229e500497add959d3cdc998f4.pdf
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی
هنرهای تجسمی
2228-6039
2228-6039
1392
18
1
ّبررسی و مقایسه تطبیقی طشت¬آبهای قبور در آرامگاه¬های تخت¬¬فولاد و ارامنه اصفهان
اکبر
شاهمندی
چکیده هنر، معماری و ادبیات ایران و جهان مملوّ از آفرینشهایی است که با کمک نمادها و نشانهها در جهت تقدّس و احترام گذاشتن به طبیعت و عناصرِ آن عمل مینماید. اسطورههایِ آبحیات، چشمههای مقدّس و معابدِ تقدیس آب از دنیای کُهن و سنگابها و سقّاخانهها از دورههای اخیر، همگی توجّه به عنصر آب را متذکّر میشوند. «طشتآبها» با حجّاری و تزیینات زیبا، از دیگر اَشکال نمادین هستند که گرچه روی قبور حَک شده و با مفهوم مرگ و نیستی در ارتباطند، امّا در واقع عنصر حیات را درون خود جای داده و با معنای عمیق زندگی و مراتب قُدسی عجین شدهاند. حضور متعدّد و متنوّع طشتآبها در آرامگاه تختفولاد و ارامنه که هر یک در جایگاه خود جزء مهمترین آرامگاههای ایران محسوب میشوند، قابل توجّه و تامل است. ارتباط مستمر و تعاملات این دو قوم از زمانهای کُهن، قرابت ادیان توحیدی و همبستگی انسان با طبیعت، اشتراکات فرهنگی و هنریِ بسیاری را باعث شده که برخی از آنها در قالب نقوش قبور و بویژه طشتآبها جلوهگر میشود. این پژوهش در پی آن است با مطالعهای تحلیلی و تطبیقی، ریشههای شکلگیری و معانی مرتبط با طشتآبهای قبور را در فرهنگ ایرانی و ارمنی مورد بررسی قرار دهد.
واژه های کلیدی
طبیعت
آب
آرامگاه تخت¬فولاد و ارامنه
سنگ قبر
طشت¬آب
2013
03
21
1
13
https://jfava.ut.ac.ir/article_36269_97b59cccc3789ffd29d41bfac61f9a14.pdf
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی
هنرهای تجسمی
2228-6039
2228-6039
1392
18
1
بررسی تطبیقی هنرهای تزیینی داخل کاخ صاحبقرانیه و بناهای روسیه قرن18و19میلادی*
فائزه
محمدی حاجی¬آبادی
حبیب¬الله
آیت¬اللهی
علی اصغر
فهیمی فر
چکیده بشر اولیه دیوارههای غارها را با توجه به حس زیباییشناسی خود؛ برای برآوردن نیاز شکار و تأمین غذا نقاشیکرد. بهتدریج رنگآمیزی و تزیینات، جزیی از فضای داخلی خانه شد و البته به محل سکونت پادشاهان نیز وارد شد. تزیینات داخلی کاخها با توجه به فرهنگ، هنر و آداب و رسوم هر تمدن متفاوت است. با روابط سیاسی بین کشورها تغییرات بیشتری در فضای داخلی کاخها دیده میشود. مولفههای بسیاری مانند ترکیببندی داخلی، گچبری، نقاشی، آیینهکاری، تزیینات سنگی و چوبی در کاخ صاحبقرانیه وجود دارد که قابل مقایسه با تزیینات داخلی معماری روسیه است. هدف این پژوهش یافتن شباهتها و تفاوتهای هنرهای تزیینی معماریداخلی روسیه با هنرهای تزیینی داخل کاخ صاحبقرانیه تهران است. شیوه تحلیلی، توصیفی با استفاده از جمعآوری اطلاعات و تحقیق میدانی از کاخ صاحبقرانیه؛ انجام شد که با توجه به مدارک و اسناد موجود تاکنون پژوهشی در این زمینه صورت نگرفته و تنها اشارههای کوتاهی به کاخ صاحبقرانیه شده است. هنرهای تزیینی معماری داخلی روسیه تحت تأثیر کشورهای اروپایی قرار داشت. معمار ایرانی با ذوق و سلیقه خود و الهاماتی که از نقاشی و ترکیببندی کاخهای اروپایی و روسی گرفته بود، صاحبقرانیه را بازسازی کرد. بنابراین تأثیر هنر روسی در کنار هنرهای اروپایی در این کاخ را نمیتوان نادیده گرفت
واژه های کلیدی
کاخ صاحبقرانیه
معماری داخلی
بناهای روسیه
هنرهای تزیینی
2013
03
21
1
13
https://jfava.ut.ac.ir/article_36270_e08eb4f0430721632eb1b46645520e84.pdf
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی
هنرهای تجسمی
2228-6039
2228-6039
1392
18
1
مطالعه تطبیقی تصاویر نسخ چاپ سنگی و کاشیهای مصور دوره قاجار
فاطمه
جباری
محسن
مراثی
چکیده در این مقاله تلاش می شود با مطالعه تطبیقی تصاویر منقوش بر کاشی های دوره قاجار، به چگونگی تاثیر پذیری آنها از آثار چاپ سنگی پرداخته شود. هدف از انجام این مطالعه، شناسایی یکی از منابع الهام کاشی نگاران دوره قاجار در تولید کاشی های مصور است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که رواج و کثرت نسخ چاپ سنگی از جمله عواملی است که موجب گسترش هنرهای تصویری و رواج واقع گرایی به شیوه اروپایی در نیمه حکومت قاجار شده است. زیرا آثار چاپ سنگی به سهولت در اختیار سایر هنرمندان قرار می گرفت؛ لذا بسیاری از هنرها از جمله هنر کاشی کاری را تحت تاثیر خود قرار داد. از مقایسه میان تصاویر نسخ چاپ سنگی و کاشی های این دوره، نمونه های بارزی شناسایی شدند که آشکارا تاثیرپذیری نقاشی روی کاشی را از فنون و روش های تصویرسازی آثار چاپ سنگی اثبات می کند. این تصاویر در آغاز با سلایق هنر هندی، در هندوستان شکل گرفتند و پس از ورود به ایران، توسط کاشی نگاران ایرانی تقلید شده اند. نمونه های کاشی نگاری موجود در عمارت کاخ گلستان و نیز نمونه های موجود در مجموعه های خصوصی منسوب به شهر اصفهان، گواه بر این ادعا هستند. این پژوهش از لحاظ ماهیت و روش توصیفی_ تحلیلی است و روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای و مشاهده ای بوده است
واژه های کلیدی
تصاویر نسخ چاپ سنگی
مصورسازی
کاشی نگاری
کاشی های مصور دوره ی قاجار
فنون نقاشی روی کاشی
2013
03
21
1
14
https://jfava.ut.ac.ir/article_36280_2c475d7b6c8855f626399de7d2aadbec.pdf
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی
هنرهای تجسمی
2228-6039
2228-6039
1392
18
1
بررسی نقش عکاسی خانوادگی در تکوین خاطرات جمعی و عمومی یک جامعه*
ملیکا
فروزان پور
چکیده عکسها و آلبومهای خانوادگی بهعنوان بایگانیهای خاطرات و محرکهایی برای یادآوری مکانها، آدمها و رویدادها عمل میکنند.کمک به حفظ و نگهداری خاطرات و تصدیق هویت اجتماعی خانواده، از مهمترین کارکردهای شخصی عکاسی خانوادگی میباشد. عکسهای خانوادگی یک خانواده، براساس الگوهای رفتاری و هنجارهای اجتماعی گروه بزرگتری که خانواده در آن جای گرفته است، خلق میشوند. گرایشهای اجتماعی نیز بر عکسهای خانوادگی تاثیر میگذارند و ایدئولوژی خانواده و دیدگاه او بهعنوان واحد کوچکی از یک نهاد اجتماعی بزرگتر در عکسها بازتاب مییابد. از اینرو این عکسها جدا از نقشی که در ساختن و بازساختن خاطرات ما دارند، دارای معانی فرهنگی و اجتماعی نیز میباشند که میتوانند در حوزههای گستردهتری کاربرد یابند. عکسها و خاطرات شخصی مردمانی که در برههی زمانی مشخصی در یک فضای فرهنگی، اجتماعی مشترک زندگی میکنند، با وجود تفاوتهایی که ممکن است با یکدیگر داشته باشند، اشتراکاتی نیز دارند و با خاطرات جمعی و تاریخ اجتماعی آن جامعه تلاقی میکنند. این بررسی ضمن معرفی عکاسی خانوادگی، مفاهیم و ویژگیهای آن تلاش دارد تا با استفاده از روش استنباط عکس، خوانشی عمومیتر از عکسهای خانوادگی ارائه دهد و نقش عکسهای خانوادگی را در تکوین خاطرات جمعی و عمومی یک جامعه بررسی کند.
واژه¬های کلیدی
عکاسی خانوادگی
شیوه¬ی استنباط عکس
شیوه¬ی وجه خانگی
خاطره¬پردازی
2013
03
21
1
12
https://jfava.ut.ac.ir/article_36281_f0633db2f51b62440f2c8ddbffc755a2.pdf
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی
هنرهای تجسمی
2228-6039
2228-6039
1392
18
1
نقش طراحی صنعتی در طراحی تجهیزات پزشکی
مرتضی
روحانی فرحمند
چکیده در گذشته طراحی تجهیزات پزشکی در تمام مراحل طراحی همواره توسط مهندسان پزشکی، تکنیسین ها و پزشکان انجام گرفته و نقش طراحی صنعتی در این زمینه کم رنگ بوده است. این در حالی است که امروزه به طور روز افزون مسئولیتهای طراحان صنعتی در طراحی این تجهیزات مورد توجه قرار می گیرد. در این پژوهش نقش طراحی صنعتی در طراحی تجهیزات پزشکی در دو زمینه زیبایی شناسی و ارتباط آن با تجربه کاربر، و طراحی تعاملی و ارتباط آن با ایمنی مورد بررسی قرار گرفته است. فقدان عناصر زیبایی شناختی در تجهیزات پزشکی سبب شده است که کاربر در گذراندن دوره های بیماری، تجربه هایی ناخوشایند را سپری کند. با استفاده از رویکرد طراحی تعاملی، نقش طراحی صنعتی پر رنگ تر گردیده چرا که بر افزایش ایمنی و کاهش خطای کاربر تاثیر به سزایی می گذارد. هدف از این پژوهش، بررسی جایگاه طراحی صنعتی در طراحی تجهیزات پزشکی و محدوده اختیارات آن بوده است. بنابراین ابتدا مسئولیت های تخصصی طراحی صنعتی در طراحی تجهیزات پزشکی بررسی گردیده و 10 خط مشی طراحی برای استفاده در فرایند طراحی تجهیزات پزشکی ارائه شده است و بر اساس این خط مشی ها، مطالعه موردی بر روی یک محصول پزشکی صورت پذیرفته و در آخر به نتیجه گیری کلی از مقاله می انجامد.
واژه های کلیدی
تجهیزات پزشکی
زیبایی شناسی
تجربه کاربر
ایمنی
خطای کاربر
طراحی تعاملی
2013
03
21
1
12
https://jfava.ut.ac.ir/article_36282_94312ac2c4355a1d3713bfd772ba3b10.pdf