تحقق دوگانه نظم/آشوب (کاسموس/خائوس) در ویژگی‌های بصری روزنامه ایران در دوره ناصری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده پژوهش‌های عالی هنر و کارآفرینی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران

2 گروه ارتباط تصویری، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر اصفهان

3 گروه فلسفه هنر، دانشکده هنر و معماری دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایران

چکیده

نظم/ آشوب از مهم‌ترین مفاهیم دیالکتیکی نشانه‌شناسی لوتمان است که تعلق نظام‌های نشانه‌ای را به فرهنگ و نا- فرهنگ آشکار می‌کند. هدف این پژوهش آن است که دریابد این نشانه‌ها در سپهر نشانه‌ای روزنامه‌های دوره ناصری چگونه به تصویر درآمده است و ویژگی‌های بصری روزنامه ایران را با توجه به این دو مفهوم مطالعه کند و بدین منظور با ارائه الگویی تحلیلی برای درک مفاهیم مذکور و تبیین ویژگی‌های بصری روزنامه ایران، در پی پاسخ به این پرسش‌ها است که:کنش متقابل نظم و آشوب در یک سپهر نشانه‌ای چگونه باعث فهم‌پذیری عناصر فرهنگی می‌شود؟ و دوگانه مذکور چگونه در ویژگی‌های بصری روزنامه ایران منعکس شده است؟ این مقاله از نظر هدف توسعه‌ای و از نظر روش تجزیه و تحلیل توصیفی- تحلیلی و با رویکرد نشانه‌شناسی فرهنگی لوتمان است. شیوه گردآوری اطلاعات به روش اسنادی، جامعه آماری آن تمام شمارگان روزنامه ایران و انتخاب نمونه‌ها به صورت هدفمند بوده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که ویژگی‌های بصری روزنامه ایران در یک فرآیند تاریخی و در پی کنش میان نظم و آشوب در سپهر نشانه‌ای ایران تثبیت شد و در این صیرورت با عبور از برخی هنجارهای پیشین در انتشار روزنامه‌ها به هویتی آمیخته دست یافت که از نزدیکی به «دیگری» فرهنگی و آمیزش با خود-الگوهای فرهنگی پدید آمده‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات