1
دکتری هنر اسلامی، گروه هنر اسلامی، دانشکده هنرهای صناعی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.
2
استاد، دکتری هنر در ادیان، دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه آتاتورک، ارزروم، ترکیه
10.22059/jfava.2025.392825.667449
چکیده
نسخ مصور اردشیرنامه مبدا تصویرگری یهودیان ایران بوده و انعکاسی زیبائی‌شناسانه از هنر دوره دوم صفوی است. مسئله، تصویرسازی یهودیان ایران علارغم ممنوعیت تصویرگری در دین یهود می‌باشد که با تاثیرپذیری از نقاشی‌های ایرانی-اسلامی، موضوعات خویش را مصور نموده‌اند. بررسی‌های اولیه نشان از تقلید سبکی در نسخ اردشیرنامه است که شامل مولفه‌های گوناگون می‌گردد. پژوهش بر روی نقوش تقلیدی در اردشیرنامه‌ها متمرکز می‌باشد. هدف، دستیابی به انواع نقوش تقلیدی بکار رفته در اردشیرنامه است. سوال، عناصر تقلیدی بکار رفته در اردشیرنامه نسبت به نسخ مصور ایرانی-اسلامی چه مواردی هستند؟ جامعه آماری، شامل نگاره‌های دو نسخه مصور از اردشیرنامه است و از بین نگاره‌های موجود، نمونه‌هایی انتخاب می‌گردد که در آنها عناصر تقلیدی مشاهده شود تا با آثار نقاشی ایرانی-اسلامی مورد تطبیق و بررسی قرار گیرند. لذا این بررسی توصیفی-تحلیلی و تطبیقی بوده و از آنجایی که سبک آثار تقلیدی مهم است انتخابِ زیر شاخه پاستیش از نوع تقلید در روش ژُنت به عنوان چارچوب نظری تحقیق، مناسب دیده می‌شود. بر اساس نتایج بدست آمده، نسخه اول اردشیرنامه گاهی تحت تاثیر مکتب تبریز دوم بوده و نسخه دوم، تاثیرات مکتب اصفهان را بیشتر نمایان می‌سازد که یکی از این موارد، دارا بودن دقت بالا در اجرای تشعیرهای تذهیب‌گونه به همراه تکنیک پرداز است که گویای تقلید سبکی از مکتب اصفهان می‌باشد.
)