خوانشی بر پنداره لذت در طراحی‌صنعتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه طراحی صنعتی دانشکده هنرهای کاربردی دانشگاه هنر

2 دانشکده هنر دانشگاه الزهرا

چکیده

لذت، بخش جدانشدنی از فعالیت­ انسان­هاست؛ چه وقتی کسب لذت­های کالبدی و مینایی، معیار کنشگری انسان بوده، چه وقتی مفهوم لذت، از مرزهای کالبد فراتر رفته، پنداره مقصودجویی انسان را به حوزه­های گسترده­تر از تن، که به عقل، جامعه، ماورا و عالم مینویی رهنمون می­شود. از سوی دیگر، جریان منفعت­طلبانه سرمایه­داری، طراحی را به خدمت می­گیرد تا با ایجاد قلاب­های ظاهریِ لذت و خوشنودی در محصولات، همواره نرخ فروش کالاها را فزاینده نگاه دارد. از عواقب نامطلوب این جریان، انباشت افسارگسیخته کالاها و تخریب محیط زیست می­باشد. در این پژوهش، با تعریف و بررسی مفهوم لذت در ابعاد عمومی و اختصاصی آن، تلاش شده که رابطه کالا با لذت و نیز پنداره لذت واکاوی شود. پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی بوده، داده­های کیفی از طریق بررسی منابع مرتبط استخراج شده­اند. بر اساس یافته­های این پژوهش، استدلال می­شود اعضای هر یک از چرخه­های طراحی، تولید و مصرف، باید به عنوان یک مسوولیت اجتماعی، از پنداره لذت به عنوان یک برساخت تصنعی از ارزش، فاصله بگیرند و با تکیه بر از ارزش­های واقعی، احساس لذت پایدارتری را از بودن در هر یک از چرخه­های طراحی، تولید و مصرف خلق نمایند تا تقاضا برای تجدید خرید کالا و تنوع­طلبی بی­کرانه­ی انسان کاهش یابد.

کلیدواژه‌ها


افراشته، س. (1397). درآمدی بر طراحی مثبت. نشریه دستاورد، 28 (39)،صص 16-24.
الهی قمشه‌ای، ح. (1390) سیصد و شصت و پنج روز در صحبت با قرآن، تهران، نشر سخن .
فلاحتی، ع. و رزاقی، م. (1396) سامانه های اشتراک گذاری: راهی برای مقابله با پدیده طرد محصول، نشریه دستاورد، 27(37)صص 26-33.
خادمی، ع. و حاجی بابایی، ح. (1391). تبیین مفهوم لذت و اقسام آن از منظر غزالی. دوفصلنامه انسان پژوهی دینی. 9(28)، 98صص-79.
حیدرزاده، ک. و حسنی پارسا، الف. (1391). بررسی تاثیر ارزشهای لذت جویانه بر رفتار خرید مصرف کنندگان. مجله مدیریت بازاریابی. شماره 17،صص 35-17.
علوی‌پور، م. (1397). سیر تطور لذت در اندیشه سیاسی کلاسیک. دوفصلنامه پژوهش سیاست نظری. شماره 24،صص 354-.237 لاجوردی, ف. (1383). مینو و گیتی و مراتب وجود در فلسفه اشراق. فلسفه تحلیلی, 1(2),صص 149-119.
Alba, J. W., & Williams, E. F. (2013). Pleasure principles: A review of research on hedonic consumption. Journal of consumer psychology, 23(1), 2-18. Bartels, B. Ermel, U. Sanborn, B. & Pecht, MD. (2012). Strategies to the Prediction, Mitigation and Management of Product Obsolescence. New Jersey, John Wiley & Sons Inc. Bourdieu, P. (2013). Distinction: A social critique of the judgement of taste. Routledge. Brown, B., & Juhlin, O. (2018). What Is Pleasure? In Funology 2: From Usability to Enjoyment. York, Springer, 47-59 Çakmakçıoğlu, Betül Aybala. (2017). Effect of Digital Age on the Transmission of Cultural Values in Product Design. The Design Journal 20(1), S3824-S3836 Calio, V.; Frohlich, T. & Hess, A. (2014). These Are the 10 Best-Selling Products of All Time. TIME. Retrieved from http://time.com/92765/10-best-selling-products-ever/ Coelho, D. (2003). Product Design for Pleasure. In the 1st International Meeting of Science and technology of Design, IADE, Lisbon. Crawford, D. (1974). Kant's Aesthetic Theory, Wisconsin. University of Wisconsin Press. Dejean, P. H. (2002). Difficulties and pleasure. Taylor & Francis. Desmet, P. M., & Pohlmeyer, A. E. (2013). Positive design: An introduction to design for subjective well-being. International journal of design, 7(3). 5-19 Dorst, K. (2003). Understanding Design. Amsterdam. BIS Publisher Dupont, Marcio. (2011). The Social Role of the Designer. Retrieved from http://www.designophy.com/article/design-article-1000000134-the-social-role-of-the-designer.htm Frijda, Nico (2010). On the Nature and Function of Pleasure. In Kringelbach, Morten L.; Berridge, Kent C. (eds.). Pleasures of the Brain. Oxford University Press. p. 99. Goldstein, E. B., & Brockmole, J. (2016). Sensation and perception. Cengage Learning. Haque, A. (2004). Psychology from Islamic Perspective: Contributions of Early Muslim Scholars and Challenges to Contemporary Muslim Psychologists. Journal of Religion and Health. 43 (4): 357–377 [371]. Hassenzahl, M. (2010). Experience design: Technology for all the right reasons. Synthesis lectures on human-centered informatics, 3(1), 1-95. Hassenzahl, M., Diefenbach, S., & Göritz, A. (2010). Needs, affect, and interactive products–Facets of user experience. Interacting with computers, 22(5), 353-362. Heathwood, C. (2013). Hedonism. International Encyclopedia of Ethics. Higgins, E. T. (1997). Beyond pleasure and pain. American psychologist, 52(12), 1280-1300 Hirschman, E. C., & Holbrook, M. B. (1982). Hedonic consumption: Emerging concepts, methods, and propositions. Journal of Marketing, 46, 92–101. Jimenez, S., Pohlmeyer, A. E., & Desmet, P. M. A. (2015). Positive design: Reference guide. Delft University of Technology. Jordan, P. W. (2003). Designing pleasurable products: An introduction to the new human factors. CRC press. Kringelbach, M. (2015). The Pleasure Center: Trust Your Animal Instincts. Oxford University Press Linden, D. J. (2012). The compass of pleasure: How our brains make fatty foods, orgasm, exercise, marijuana, generosity, vodka, learning, and gambling feel so good. New York, Penguin Books. Lee, S., Harada, A., & Stappers, P. J. (2002). Pleasure with products: Design based on Kansei. Pleasure with products: Beyond usability, 219-229. Maslow, A. H. (1943). A theory of human motivation. Psychological Review, 50(4), 370–396. https://doi.org/10.1037/h0054346 Niedderer, K., Ludden, G., Clune, S., Lockton, D., Mackrill, J., Morris, A., & Hekkert, P. (2016). Design for behaviour change as a driver for sustainable innovation: Challenges and opportunities for implementation in the private and public sectors. International Journal of Design, 10(2). 67-85 Norman, D. (2003). Attractive Things Work Better. https://jnd.org/, Accessed 2019/09/03 Norman, D. (2004). Emotional design: Why we love (or hate) everyday things. Basic Civitas Books. Plutchik, R. (2001) The Nature of Emotions. Archived @ American Scientist. Retrieved 01 September 2019. Schifferstein, H. N., & Hekkert, P. (2007). Product experience. The Netherlands, Elsevier Science. TED Talk. (2017). Pieter Desmet: The paradox of design Thorpe, A. (2007), The Designers Atlas of Sustainability, Washington, IslandPress Tromp, N., Hekkert, P., & Verbeek, P. P. (2011). Design for socially responsible behavior: a classification of influence based on intended user experience. Design Issues, 27(3), 3-19. Türkyilmaz, A., Kantar, S., Bulak, M. E., & Uysal, O. (2015) User Experience Design: Aesthetics or Functionality? Paper presented at the Managing Intellectual Capital and Innovation for Sustainable and Inclusive Society: Managing Intellectual Capital and Innovation; Proceedings of the MakeLearn and TIIM Joint International Conference