تحلیل ساختاری و زیبایی‌شناختی چهارشومینه سرامیکی منقوش از دوره قاجار اثر استاد علی محمد اصفهانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 فرهنگستان هنر

2 دانشگاه الزهرا ،گروه صنایع دستی

چکیده

استفاده از بخاری دیواری در فضای داخلی معماری ایران، دارای دو رویکرد کاربردی و تزئینی بوده است. از اواخر قاجار شومینه هایی با پوشش سرامیک رواج پیدا کرده که با موضوعات بزمی و رزمی نقاشی شده و بیشتر آنها فاقد امضا می باشند. در این مقاله چهار نمونه ساخته علیمحمد اصفهانی کاشی­ساز دوره قاجار معرفی و از لحاظ نقوش، رنگ و تکنیک بررسی شده اند. آثار وی دارای ویژگیهای منحصر به فردیست که آن را از سایر نمونه های هم عصرش متمایز می کند. بر این اساس هدف تحقیق شناسایی و معرفی شومینه های سرامیکی ساخته این هنرمند است و پرسش این است که این نقاشی ها چه ویژگیهای متفاوتی از لحاظ  فنی و هنری دارند؟ و آیا شومینه موزه مقدم نیز،ساخته علیمحمد است؟ اطلاعات بصورت کتابخانه ای و میدانی گرد آمده و بصورت توصیفی و تحلیلی، در بین چهار نمونه باقی مانده از آثار با امضا یا بدون امضای این هنرمند، با رویکردی تاریخی مورد بررسی قرار گرفته اند. یافته های این تحقیق نشان می دهد تاکنون اولین شومینه سرامیکی تاریخدار، ساخته علیمحمد بوده و آثار او در هر دو سبک صفوی و قاجار، کار شده­اند. با قرائن سبک شناسی، شومینه موزه مقدم نیز اثر همین هنرمند میباشد.

کلیدواژه‌ها


اعتماد السلطنه، محمد حسن خان (1306)، چاپ سنگی، الماثر و الاثار، تهران .
اسمیت، رابرت مرداک، (1398)، هنر ایران،کیانوش معتقدی، طرح و خط، تهران.
سید صدر، سید ابوالقاسم (1385)، معماری و ساختار شومینه ، آثار اندیشه، تهران .
مکی نژاد، مهدی (1387)، کاشیکاران گمنام دوره قاجریه،استاد علی محمد اصفهانی،فصلنامه گلستان هنر، شماره 13.
مصطفوی، محمد تقی(1361)آثار تاریخی طهران،جلد اول، انجمن آثار ملی، تهران.
نائینی خودداری، سعید (1385)،رساله علی محمد اصفهانی در فن کاشی سازی، مزدک نامه، شماره 5، صص 330 تا 342.
Scarce, Jennifer M. “Ali Mohammed Isfahani, Tilemaker of Tehran”, Oriental Art, New Series, 22, 3, Autumn 1976, pp. 278-88.
Delepierre ,Joseph Octave,(1841), Notice sur la cheminée de la salle des magistrats du Francs de Bruges, Bogaert-Dumortier & fils Dumortier pub, Ghent University, france.
Stanley,Tim (2004)Palace and Mosque,(Islamic Art from the Middel east, Victoria and Albert.
.Werner, Louis (2005). A Treasure House of the Hudson. Saudi Aramco World Magazine, Volume 56, Number 6, pp. 2-9 https://collections.vam.ac.uk/item/O306853/tiles-10-from-isfahani-ali-muhammad/