Comparative Study of Stucco Decorations of Seymareh Mosque, Noh Gonbad Mosque of Balkh, and Samarra from Abbasid Period

Document Type : Research Paper

Authors

1 Assistant professor of department of Arts, University of Payam Noor

2 Student of M.A in Art Research , Payam Noor University, Iran

3 Ph.D. Candidate of Historic Archaeology, Department of Archaeology, Bu Ali-sina University, Hamadan

Abstract

Comparative Study of Stucco Decorations of Seymareh Mosque, Noh Gonbad Mosque of Balkh, and Samarra from Abbasid Period
Abstract
Iranian architecture and its related decorations including stucco, has maintained its dynamism and continuity from the Parthian and Sassanid periods to the present day. Meanwhile, Sassanid art of plastering and its main motifs is one of the main pillars of Islamic decorative arts and has been able to pave the way for the continuation and evolution of various types of decorative artifacts. Among the most important findings during the excavations of the historical city of Seymareh are its mosque and the adornments of this monument. Due to its history dating back to the end of Umayyad era and the early Abbasid period, as well as the richness of its adornment decorations based on the artifacts of the Sassanid era, this mosque is one of the most important and suitable case examples in terms of studies related to Iranian religious architecture such as stucco adornments. In terms of the decorative arrays, this mosque is very similar to the mosques of Noh Gonbad of Balkh and Samarra. The similarity of the decorative motifs of Seymareh mosque with the stucco patterns of Noh Gonbad and Samarra monuments led to take into account the position and importance of this building in archeological studies of the Islamic era and its decorative arts, in order to introduce more and better the decorations of this mosque. The other objectives of this study are: 1) to present the background of Noh Gonbad Mosque, and Seymareh Mosque 2: to illustrate the influence of Iranian art on the A and B styles of Samarra art from the Abbasid period, based on the case study of Seymareh stucco decorations. The main research questions are: 1) how much the decorations of mosques of Seymareh and Noh Gonbad are similar with each other? 2) how much distinguishable is the presence of decorative motifs of the Seymareh stucco in the stucco patterns found in Samarra (A and B styles)? As in stucco patterns of Noh Gonbad mosque, a move from realism to abstractionism is obvious in Seymareh mosque, too. Therefore, the first Islamic art trends toward abstractionism can be studied in Seymareh mosque. On the other hand, as Seymareh and Noh Gonbad mosques are very similar regarding decorative and composition arrays, background of the decorative patterns of the Noh Gonbad mosque can be searched and traced in Seymareh. Accordingly, in the study of Iranian art in the early Islamic centuries, the mosque of Seymareh is worth studying before the other mosques of early Islam period. Finally, in confirmation of the content of the historical texts regarding the use of Iranian artists in the construction of the Samarra building, the Seymareh Mosque is a clear example of the influence of Iranian art on the stucco art of Samarra. This research has been conducted through descriptive-analytical and comparative methods, based on field and library studies.

Keywords: Mosque of Seymareh, Noh Gonbad Mosque of Balkh, Samarra, Stucco decorations

Keywords


اتینگهاوزن، ریچارد؛ گرابار،الگ (1378)، هنرومعماریاسلامی، دکتر یعقوب آژند، سازمان مطالعه وتدوین کتب علوم انسانی(سمت)، تهران.
ایازی، سوری؛ سیما میری؛ زهرا جعفر محمدی؛ شهین عاطفی؛ زهرا اکبری (1387)، گچبری در آرایه و تزیینات معماری دوران اشکانی و ساسانی، موزه ملی ایران، تهران.
پوپ، آرتوراپهام؛ اکرمن، فیلیپس (1387)، سیری در هنر ایران( ازدوران پیش ازتاریخ تا امروز)، نجف دریابندی، علمی و فرهنگی، تهران.
حسن­پور،عطی (1394)، بررسی و مقایسه تطبیقی گچبر­های به دست آمده از کاوش بنای قلعه­گوری، پژوهش­های  باستان­شناسی حوزۀ آبگیر سد سیمره، به کوشش لیلا نیاکان، تهران، پژوهشگاه میراث فرهنگی و شرکت توسعه صنایع آب و نیروی ایران.
خوارزمی، مهسا (1389)، بررسیسیرتحولنقوشهندسیدرتزئیناتمعماریدورهساسانیتاسلجوقی (رابطهمیانهندسهوحکمتدرایرانباستانو دورهاسلامی)، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته پژوهش هنر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، استاد راهنما: دکتر رضا افهمی، منتشر نشده.
دیماند، موریس اسون (1389)، راهنمای صنایع اسلامی ، عبدالله فریار، علمی و فرهنگی، تهران.
رایس، دیویدتالبوت (1386)، هنراسلامی، ماه ملک بهار، علمی و فرهنگی، تهران.
شاهین، ستاره (1380)، معرفی نقوش گیاهی در گچبریها و نقوش برجسته دوره ساسانی و تحول و تداوم آن در قرون اولیه اسلامی، استاد راهنما، دکتر مسعود آذرنوش، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد تهران مرکز، منتشر نشده.
فروزنده­ مهر، زینب (1391)، مطالعۀ فنی و هنری آثار گچ‌بری به‌دست‌آمده از محوطۀ باستانی قلعه گوری سیمره لرستان و مقایسۀ آن با آثار گچ‌بری دیگر محوطه­های این دوره، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، استاد راهنما؛ سید مهدی موسوی کوهپر، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه باستان­شناسی، منتشرنشده.
کرسول،کی.ای.سی (1393)، گذری برمعماری متقدم مسلمانان، مهدی گلچین عارفی، ترجمه و نشر آثار هنری متن، تهران.
گرابار،الگ؛ اتینگهاوزن،ریچارد (1376)، هنراموی وعباسی، دکتریعقوب آژند، مولی، تهران.
لک­پور،سیمین (1389)، کاوش­ها و پژوهش­های باستان شناسی دره شهر، پازینه، تهران.
محمدی­فر، یعقوب؛ امینی، فرهاد (1394)، باستان­شناسی و هنر ساسانی، شاپیکان، تهران.
مصباح اردکانی، نصرت الملوک؛ سیدحبیب الله لزگی(1387)، مطالعۀ تأثیر نقش مایه گچبری دورۀ ساسانی بر نقوش گچبری دوره اسلامی، مجله هنرهای تجسمی نقش مایه، سال اول شماره 2، 50-37.
ناجی، محمدرضا (1386)، فرهنگ و تمدن اسلامی در قلمرو سامانیان، امیرکبیر، تهران.
نعمتی بابایلو، علی؛ صالحی،اسراء (1390)، بررسی تطبیقی تزیینات گچبری مسجد نه گنبد بلخ و مسجد جامع نایین از منظر نقش ترکیب و مفاهیم، کتابماههنر، شمارۀ 162، 104-96.
نوایی، کامبیز (1374)، نکاتی پیرامون نقوش اسلامی، مجموعه مقالات سومین کنگره تاریخ معماری و شهرسازی ایران، جلد دوم، سازمان میراث فرهنگی کشور، تهران، 280-271.
هیل، درک؛گرابار، الگ (1386)، معماری وتزئینات اسلامی، مهرداد وحدتی دانشمند، علمی و فرهنگی، تهران.
هیلن برند، رابرت (1385)، معماریاسلامی، دکتر باقرآیت الله شیرازی، روزنه، تهران.
Al-Harithy, Howayda Nawwaf (2002), the culture of design and production in abbasid samarra, Proceedings of DETC, ASME  Design Engineering Technical Conferences and Computer and Information in Engineering Conference Montreal ,Canada, 1-5.
 Al-Janabi,Tariq (1983), Islamie Archaeology in lraq:Recent Excavations at Samarra,World Archaeology, IslamicArchaeology, Vol.14, No.3, pp.305-327.                                                                                          
Al-Kazwini, B.M (1969),the Abbasid palace an analytical study of its wall-ornaments, Durham theses, Durham University, Available at Durham E-Theses.
Dimand, Maurice (1937), Studies in Islamic ornament: some aspects of omayid and early abbasid ornament, Ars islamica, Vol 4, pp. 293-337.
Herzfeld, Ernst (1923), Der Wandschmuck Der Bauten von Samarra und seine Ornamentik, Verlag Dietrich Reimer Ernstvohsen, Berlin.
Golombek, Lisa (1969), Abbasid Mosque at Balkh,  In Oriental Art, Volume XV Issue 3 , pp.173-189.                                                                        
Moorey, P .R. S (1979), Kish Excavations, Ashmlen Museum ,Oxford.
Northedge, Alstair (2004), Abbasid earth architecture and decoration at Samarra Iraq, In The  conservation of decorated surface on earthen architecture, Editted by Leslie Rainer and Angelyn Bass Rivera.5- 14.
Thompson, Deborah (1976), Stucco Frome Chal Tarkhan- Eshqabad near Rayy,. Archaeological Institute Publications, London .
https://archnet.org/sites/3921.