ننقوش پرندگان در بناهای تاریخی- بومی، به‌صورت مجزا و گاه در امتزاج با سایر اشکال، فراتر از جنبه زیبایی‌شناسانه و نمایش در زیستگاه مردمان هر منطقه است. این مقاله، 30 نقش‌مایه پرنده مندرج بر دیوارنگاره‌های قاجاری مازندران را، با مطالعات اسنادی و میدانی و رویکرد ادبی و عرفانی توصیف و تحلیل می‌کند؛ نگارندگان، با هدف کشف بطون و سطوح معنایی های پرندگان، به چرایی و چگونگی کاربرد آن در آرایه‌های بناهای قاجاری مازندران، به این پرسش پاسخ می‌دهند که: نقش‌مایه پرندگان در بناهای قاجاری مازندران از چه ویژگی‌های بصوری و مفهومی برخوردارند؟ یافته‌ها نشان می‌دهند که این اشکال دربردارنده محتوای غنی عرفانی، آمال و اشتیاق انسان‌ها درجهت دوری از نیروهای پلید و دستیابی به جهانی آرمانی هستند. نقش بلاگردانی نقوش نیز در این بناها مشهود بوده؛ که همگی برگرفته از باورهای اساطیری، قومی، مذهبی و عرفانی آنان است. هنرمندان خلاق با تنوع فرم و البته تکنیک، نقوش پرندگان را در پیوند با آرایه‌های گیاهی بر سطوح دیوارها اجرا کرده‌اند؛ این امر با هدف تقویت و تبیین مفاهیم معنوی شکل گرفته‌است و از مصادیقی همچون حقیقت مطلق روح، انسان کامل، عشق، سعادت ابدی، عامل تعالی، فیض مقدس، نجات‌بخش، هدایت‌گر، منشأ برکت، زایندگی و البته آرامش به‌منظور معنوی‌تر شدن فضا سخن می‌گویند.
)