تحلیل بینانشانه‌ای شمایل رستم از کشتن دیو سپید تا مرگ فرزند در متن‌کلامی و متن‌تصویری شاهنامة طهماسبی با تأکید بر نقش مؤلف و مصوِّر در باورپذیری اسطوره

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه هنراسلامی، دانشکده هنر، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

10.22059/jfava.2025.391681.667441

چکیده

بازنمایی و باورپذیری اسطوره‌ای که در قالب کلمات روایت شده همواره مطمح‌نظر نگارگران و حامیان هنر و ادبیات بوده است. رستم به یاری پروردگار با قدرتی مافوق‌انسانی دشمنان جامعه خویش را از پای درمی‌آورد؛ اما اسطورة پهلوانی و خردورزی در روایتی ناباورانه فرزند خود را به کام مرگ کشاند. هدف از این پژوهش کشف وجوه افتراق و اشتراک شمایل اسطورة پهلوانی رستم از کشتن دیو سپید تا مرگ فرزند در متن‌کلامی و متن‌تصویری شاهنامة طهماسبی و شناسایی تلاش مؤلف و مصوِّر در باورپذیری رفتار متناقض اسطوره است. سؤال پژوهش عبارت است از خالقان متن‌کلامی و متن‌تصویری شاهنامة طهماسبی با توجه به تناقض در رفتار رستم از کشتن دیو سپید تا مرگ فرزند در باورپذیری رفتار اسطورة پهلوانی شمایل وی را چگونه روایت کرده‌اند؟ این پژوهش با گردآوری داده‌ها به شیوه اسنادی و مطالعات کتابخانه‌ای به روش توصیفی-تحلیلی با رویکرد ترامتنیت ژنت ‌صورت گرفته است. از نتایج پژوهش اینکه خالق متن‌کلامی همواره اسطورة خویش را تمجید می‌کند اما در روایت مرگ فرزند با تحقیر، وی را فاقد خرد و مهر پدری می‌داند؛ مصوِّر نیز در بینامتنیت به صورت ضمنی و در بیش‌متنیت با تراگونگی و حذف عناصر اغراق‌آمیز، رستم را در تعارض با وجوه شمایلی در متن‌کلامی به تصویر کشیده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 05 شهریور 1404

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار