حریم و حرم در متن و نگاره‌های گنبد سپید هفت پیکر نظامی دوره تیموری

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه صنایع دستی، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر ایران، تهران، ایران.

2 تاریخ تطبیقی و تحلیلی هنراسلامی، گروه هنراسلامی، دانشکده هنر، دانشگاه شاهد، تهران، ایران.

10.22059/jfava.2025.391400.667433

چکیده

در منظومه هفت‌پیکر نظامی، ورود بهرام به گنبد سپید با چالش‌هایی همراه است و نکته حائز اهمیت آن است که صحنه نگاره، قلب باغ را در محدوده حریم و حرم به تصویر می‌کشد. هدف، بررسی معنای حریم و حرم باغ در متن منظوم هفت‌پیکر و در بخش گنبد سفیدِ نگاره‌های دوره تیموری است؛ جایی که نگارگر با فراست خاص خود توانسته این مفهوم رادر تصویر بازنمایی کند.

این پژوهش کیفی، از نوع بنیادی و با روش تجزیه‌وتحلیل توصیفی–تحلیلی انجام شده است. گردآوری داده‌ها به‌صورت کتابخانه‌ای و با نمونه‌گیری هدفمند از میان نگاره‌های در دسترس صورت گرفته است. پرسش اصلی پژوهش چنین است:1.بازنمایی مفهوم حریم و حرم در ادبیات هفت‌پیکر و در نگاره‌های روز جمعه دوره تیموری چگونه بوده است؟

یافته‌ها نشان می‌دهد که داستان در این دوره با رویکردی جسورانه به تصویر درآمده است. نقاشان عصر تیموری با نگاهی اندیشمندانه، مفهوم حریم و حرم را به گونه‌ای بازنمایی کرده‌اند که بیانگر اندیشه عفیفانه فرهنگ ایرانی است. ارتباط متن و تصویر، مفاهیم وصال و پختگی را تداعی می‌کند، در حالی که تصویرسازی فضا به‌صورت معکوس ارائه شده است. در این نگاره‌ها، درهای باز باغ، پنجره‌های بسته عمارت، کتیبه‌هایی با مضمون «یا مفتح الابواب» و بهره‌گیری از نمادهای پاکی و آزادگی، عرصه‌ای از تعامل امور دنیوی و معنوی را به نمایش می‌گذارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 11 شهریور 1404

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار