بررسی مجموعه سفالینه های منقوش تپه گیان و گودین تپه موجود در موزه دفینه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه آموزشی ارتباط تصویری، دانشگاه هنر، تهران

2 کارشناسی ارشد ارتباط تصویری، دانشگاه هنر، تهران

چکیده

چکیده
مجموعه­ای که در پژوهش حاضر بررسی گردیده، تعداد 100 عدد سفالینه منقوش وابسته به تمدن سفال نخودی هزاره چهارم تا اول ق.م. می­باشد. این آثار ارزشمند که طی حفاری از تپه گیان و گودین تپه در مرکز غرب ایران بدست آمده­اند، هم اینک به دور از بازدید عموم در مخزن موزه دفینه نگهداری می­شوند و تاکنون هیچ گونه پژوهشی بر روی آنها صورت نگرفته است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی عناصر بصری نقشمایه­هایی است که بر روی این سفالینه­ها وجود دارد. محقق کوشیده است با روش توصیفی- تحلیلی و با رویکردی فرم­گرایانه، به مطالعه طبقه­بندی شده نقوش مذکور بپردازد. نتایج نشان می­دهند 3/76 درصد نقوش تجریدی  و هندسی، و1/16 درصد حیوانی هستند که تنوع و تعدد نقشمایه پرندگان مشهود است. 6/7 درصد نقوش نیزدر دسته گیاهی قرار می­گیرند. در نحوه ترسیم نقوش، سادگی و ایجاز حکم­فرماست. خط، نقش اصلی را ایفا می­کند وخطوط منحنی، مواج، دایره­ای و راستای مورب، در غالب نقوش وجود دارد. ویژگی­هایی چون تقارن، بافت و ریتم نیز به میزان زیادی بکار رفته و نقوش در 6 محدوده هندسی جای گرفته­اند. همچنین محل ترسیم آنها در نقاطی صورت گرفته که از زوایای بیشتری قابل رؤیت باشند.

کلیدواژه‌ها


فهرست منابع:
 پهلوان، فهیمه(1387)، ارتباط تصویری از چشم انداز نشانه شناسی، دانشگاه هنر، تهران.
 توحیدی، فائق(1382)، فن و هنر سفالگری، سمت، تهران.
 جنسن، چارلز(1390)، تجزیه و تحلیل آثار هنرهای تجسمی، ترجمه: بتی آواکیان، سمت، تهران.
کامبخش فرد، سیف الله (1380)، سفال و سفالگری در ایران، ققنوس، تهران.
گیرشمن، رومن(1375)، ایران از آغاز تا اسلام، ترجمه: محمد معین، چاپ یازدهم، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران.
 مجیدزاده، یوسف(1368)، آغاز شهرنشینی در ایران، سمت، تهران.
 ملک شهمیرزادی، صادق (1382)، ایران در پیش از تاریخ، سازمان میراث فرهنگی کشور، تهران.
 نگهبان، عزت الله (1385)، مروری بر پنجاه سال باستان شناسی ایران، سازمان میراث فرهنگی کشور، تهران.
 واندنبرگ، لویی(1345)، باستان شناسی ایران باستان، ترجمه: عیسی بهنام، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
 هرتسفلد، ارنست امیل(1381)، ایران در شرق باستان، ترجمه: همایون صنعتی زاده، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و دانشگاه شهید باهنر کرمان، تهران.
 هول، فرانک و دیگران(1388)، باستان شناسی غرب ایران، ترجمه: زهرا باستی، سمت، تهران.
 ایراندوست، محمود(1379)، حفاری در تپه گیان، فرهنگان، شماره3، صص121-92.
 سیفی، محمدعلی(1379)، تاریخچه گیان، فرهنگان، شماره3، صص91-67.
Young,T.C., Jr., (1969), "Excavation at Godin Tepe First Progress Report", Occasional Papers 17, Royal Ontario Museum (ROM), Toronto.