بررسی میزان انطباق جهت سطوح و حرکت چشم انسان در درک تصویر بر اساس روانشناسی گشتالت*

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه طراحی صنعتی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران

2 استادیار دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

3 کارشناس ارشد طراحی صنعتی، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز

چکیده

کیده
محیط پیرامون گونه­ای از تصویر می­باشد که درک آن بر اساس فرآیندی پیچیده انجام می­شود. سیستم بینایی انسان تعداد بیشماری داده را از هم تفکیک و حتی عناصری با شباهت نزدیک به هم را از یکدیگر تشخیص می­دهد. در قوانین گشتالت، نقش، جهت، حرکات و خطوط عمده در درک تصویر، مهم و اثرگذار هستند که رابطۀ مستقیمی نیز با عناصر جلب توجه دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی اهمیت و نقش خطوط جهت تصویر و سنجش مساحت بازه­های رنگی در تشکیل یک نقش بر اساس عامل جلب توجه در فرآیند ادراکی می­باشد. در این خصوص، دو آزمون الف) جهت و ب) نقش-زمینه با شرکت پنجاه دانشجو برگزار گردید. در آزمون اول، رابطه ادراک تصویر بر اساس خطوط جهتی پنهان در یازده تصویر و در آزمون دوم، رابطه عناصر جلب توجه و بازه­های رنگی­ در 33 تصویر، هر دو از طریق پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفتند. بر پایه نتایج ضمن تعریفی از نقش و زمینه، به بررسی مجدد این عوامل و جایگاه و اهمیت آن در طراحی بصری به ویژه طراحی ارتباطات پرداخته شده است. تحقیق حاضر نشان داد که لایه­ها، خطوط پنهان و غیرآشکار تصویر می­توانند به خوبی در هدایت چشم انسان مؤثر باشند.
 

کلیدواژه‌ها


شاپوریان، رضا (1386)، اصول کلی روانشناسی گشتالت، انتشارات رشد، تهران.
Desolneux, A., Moisan, L., & Morel, J. (2008), From Gestalt Theory to Image Analysis: A Probabilistic Approach (Interdisciplinary Applied Mathematics), Retrieved from http://www.amazon.com/Gestalt-Theory-Image-Analysis-Interdisciplinary/dp/0387726357.
Gonzalez, R. C., & Woods, R. E. (2008), Digital image processing, US Patent 6,240,217 (Third edit.). Prentice Hall.
Guberman, S., Maximov, V., & Pashintsev, A. (2012), Gestalt and Image Understanding, Gestalt Theory, 34. Retrieved from http://gth.krammerbuch.at/sites/default/files/articles/AHAH callback/01_Guberman_KORR.pdf.
Karim, a K. M. R., & Kojima, H. (2010), Configurational asymmetry in vernier offset detection, Advances in cognitive psychology, University of Finance and Management in Warsaw, 6, 66–78, doi:10.2478/v10053-008-0077-1.
Mather, G. (2011), Essentials of Sensation and Perception (Foundations of Psychology), Retrieved from http://www.amazon.com/Eysenk-Sinauer-Essentials-Perception-Foundations/dp/0415581818#.
Petermann, B. (1933), The Gestalt Theory and the Problem of Configuration, Retrieved from http://journals.lww.com/jonmd/Abstract/1933/11000/The_Gestalt_Theory_and_the_Problem_of.71.aspx.
Šķilters, J. (2011), Experience and Perspectivity in Perceptual Generation of Meaning, Gestalt Theory, 33(3), 277–288. Retrieved from http://gth.krammerbuch.at/sites/default/files/articles/Create Article/02_Skilters_KORR.pdf.
Troscianko, T., Benton, C. P., Lovell, P. G., Tolhurst, D. J., & Pizlo, Z. (2009), Camouflage and visual perception, Philosophical transactions of the Royal Society of London. Series B, Biological sciences, 364(1516), 449–61, doi:10.1098/rstb.2008.0218. Tseng, C.-S., Lin, C.-T., Lin, C.-W., & Wang, J.-H. (2012), Perceptual Edges Preservation conformal to Human Vision Perception, 2012 IEEE 13th International Conference on Information Reuse & Integration (IRI), 2(c), 173–178. doi:10.1109/IRI.2012.6303007.
Wolfe, J. M. (2000), Visual attention., 335–386, Retrieved from http://scholar.google.com/scholar?hl=en&btnG=Search&q=intitle:Visual+Attention#6.
Wolfe, J. M., & Horowitz, T. S. (2004), What attributes guide the deployment of visual attention and how do they do it? Nature reviews, Neuroscience, 5(6), 495–501. doi:10.1038/nrn1411.