تأثیر گرافیک محیطی متروی تهران بر فرهنگ و هویت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناس ارشد ارتباط تصویری، مدرس دانشگاه رسام و دانشگاه آزاد رودهن، ایران

چکیده

نقش اصلی گرافیک محیطی، راهنمایی و اطلاع‌رسانی، زیباسازی محیط، تسهیل در امر ارتباط و ایجاد هویت بصری عنوان ‌شده است. این موارد در فرایندی ناخودآگاه بر هویت و فرهنگ مخاطب تأثیر می‌گذارند. اگر بحران هویت و مشکلات فرهنگی عصر حاضر را از ‌سویی و آشفتگی، نابسامانی و ابهام فضاهای شهری را از سوی دیگر، از مشکلات مهم در مناسبات جوامع شهری در نظر بگیریم، به ارتباط غیرکلامی، دوسویه و تنگاتنگ محیط و فرهنگ به‌عنوان تأمین‌کنندۀ دو نیاز روحی و مادی انسان پی می‌بریم. در جوامع مدرن، عناصر و پدیده‌های محیطی، مأوایی برای ارتباطات انسانی شده‌اند. از وسایل حمل‌ونقل شهری، مترو به‌عنوان پرکاربردترین و مدرن‌ترین این وسایل، بی‌تردید اقتضائات مدرنیته را نیز به همراه دارد که بر سایر کارکردهای فرهنگی و ضروری آن سایه می‌افکند. پژوهش حاضر در نظر دارد نقش فرهنگی و هویتی گرافیک محیطی متروی تهران را از نگاهی تخصصی و آسیب­شناسانه بررسی کند. همچنین عواملی را که در طراحی عناصر محیطی این مجموعه بزرگ شهری، در به‌کارگیری ارزش‌های فرهنگی و هویتی جامعه، مؤثر است، شناسایی و نیازسنجی کند. روش تحقیق این پژوهش توصیفی- تحلیلی است و اطلاعات به‌صورت کتابخانه‌ای و میدانی، بر اساس ابزار مشاهده گردآوری شده است.

کلیدواژه‌ها


اسماعیلی پورقوچانی، ایرج (1382)، مترو آرت، ضمیمۀ هفتگی همشهری، مرداد، صص23-24.
آسیابی، محمد (1392)، درک و بیان محیط شهری، جلد اول، طحان، تهران.
آشوری، داریوش (1386)، تعریف‌ها و مفهوم فرهنگ. چاپ اول، نشر آگه، تهران.
انصاری، زهرا و اسکویی، نسرین (1380)، هویت، چاپ اول، مرکز فرهنگی و انتشاراتی ایتا، تهران.
بنیانیان، حسن (1388)، ایده‌پردازی برای فرهنگ‌سازی، چاپ سوم، سورۀ مهر، تهران.
بهزادفر، مصطفی (1386)، هویت شهر(نگاهی به هویت شهرتهران)، نشرشهر، چاپ اول، تهران.
پیرموره، ژان (1373)،  فضاهای شهری (طراحی، اجرا، مدیریت)، حسین رضایی، میرمعزالدین مجابی، محسن رسولی، دانشگاه تهران، تهران.
خوانساری، مریم (1388)، نگاهی به هویت بصری شهر و جایگاه گرافیک شهری، خبرنامۀ انجمن صنفی طراحان گرافیک، سال دوازدهم، شمارۀ35، اردیبهشت، صص34-36.
دهخدا، علی‌اکبر (1372)، لغت‌نامه، دانشگاه تهران، تهران.
رحیم‌زاده، احمدرضا (1383)، مفهوم هویت، جهان اقتصاد، 13تیرماه، صص11-14.
شایگان، داریوش (1387)، افسون زدگی جدید: هویت چهل تکه و تفکر سیال، فاطمه ولیانی، فرزان‌روز، تهران.
صادق پور، لیلا (5/6/1389)، مبلمان شهر ناسازگاری می کند، پایگاه اطلاع‌رسانی معماری و شهرسازی.
صلیبا، جمیل (1366)، فرهنگ فلسفی، منوچهر صانعی دره بیدی، حکمت، تهران.
گشایش، فرهاد (1381)، فرآیند محیط مصنوع بر انسان، نشریۀ هنرهای زیبا، شمارۀ 11، صص69-72.
گل محمدی، احمد (1381)، جهانی شدن فرهنگ هویت، نشر نی، تهران.
گودرزی، مرتضی (1381)، هنر مدرن، چاپ اول، سورۀ مهر، تهران.
معتمدی، غلامرضا (1384)، فرهنگ پنجره ها، ایران جمعه، صص13.
نیکلسون، رینولد (1374)، تصوف انسانی و رابطه انسان و خدا، ترجمه محمدرضا شفیعی کدکنی، سخن، تهران.
هاشمی، لیلا (18/9/1389)، مبلمان شهری، شهر گمشدۀ من، همشهری آنلاین.