زندگی و آثار علی اشرف

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد دانشکده هنر‌های تجسمی، پردیس هنر‌های زیبا، دانشگاه تهران

چکیده

درباره علی اشرف، نقاش لاکی قرن دوازدهم هجری، اطلاعاتی درخور در دست نیست و آنچه هست اشارات گذرای چند منبع تاریخی است. در این مقاله با فرضیه اینکه علی اشرف، نقاش دربار نادرشاه بود و در نزد منشی و مورخ او میرزا مهدیخان استرآبادی کار می‌کرد و از شاگردان محمد‌علی نقاشباشی در دربار نادرشاه بود، تلاش شد تا زندگی و آثار او از لابلای اشارات کوتاه منابع و بویژه رقم‌های او در آثار باقیمانده لاکی، بازسازی نموده و تصویری مقبول و متعادل و مستند از زندگی او در نزد میرزا مهدیخان استرآبادی حامی او، پیش رو نهاده­شود. از دستاوردهای قابل ملاحظه علی اشرف، مرقع میرزا مهدی خان استرآبادی است که امروزه در موزه ارمیتاژ سن پطرزبورگ نگهداری می شود. این مرقع که حاصل کار علی اشرف و سه شاگرد اوست، دربردارنده آثاری از این چهار هنرمند و نیز پیشینیان آنها محمد زمان و علیقلی بیگ جبادار است. روش تحقیق در این پژوهش، مبتنی بر تجزیه و تحلیل آثار باقیمانده بصری و منابع مکتوب موجود با امعان نظر به سه فرآیند درهم‌تافته وصف، ارزیابی و تحلیل است و جزئیات فرازآمده، منجر به تصویری گویا و کل‌نما از زندگی هنری علی اشرف شده است.

کلیدواژه‌ها


آدامووا (1386)، نگاره‌های ایرانی گنجینه ارمیتاژ، ترجمه زهره فیضی، فرهنگستان هنر، تهران.
آژند، یعقوب (1389)، نگارگری ایرانی، جلد 2، سمت، تهران.
اعتمادالسلطنه (1363)، المآثر والآثار، چاپ ایرج افشار، اساطیر، تهران.
بیانی، مهدی (1363)، احوال و آثار خوشنویسان، جلد 2، اساطیر، تهران.
بیگدلی، آذر (1378)، آتشکده آذر، چاپ میرهاشم محدث، امیرکبیر.
دیبا، لیلا(1374)، «نقاشی زیر لاکی» در فریه، هنرهای ایران، ترجمه پرویز مرزبان، فرزان روز، تهران.
رابی، جولیان (1386)، آثار لاکی، ترجمه سودابه رفیعی سخایی، کارنگ، تهران
رابینسن (1379)، اوجهای درخشان هنر ایران، ترجمه پاکباز و عبدالهی، آگه، تهران.
ضرابی، عبدالرحیم (1356)، تاریخ کاشان، چاپ ایرج افشار، امیرکبیر، تهران.
عبدالرزاق دنبلی (1349)، تجربه الاحرار و تسلیه الابرار، تصحیح عبدالرسول خیامپور، تبریز.
کریم‌زاده تبریزی، محمدعلی (1376)، احوال و آثار نقاشان قدیم ایران، جلد 2، مستوفی، تهران
گلستانه (1356)، مجمل التواریخ، تصحیح مدرس رضوی، دانشگاه تهران، تهران.
مستوفی غفاری (1369)، گلشن مراد، به کوشش غلامرضا طباطبایی مجد، زرین، تهران
میرزا مهدیخان استرآبادی(1368)، تاریخ عالم آرای نادری، دنیای کتاب، تهران.
Canby, Sh (1993), Persian Painting, ??????, London
Diba, L (1989), Persian Painting in the eighteen century, Muqarnas, PP. 147-160.
Diba, L (1999), Persian Royal Painting, ???????, London- New York.
Grek Akimushkin Ivanov (1962), Album of Indian and Persian Miniature, ???????, Moscow.
Robinson, B (1993), Studies in Persian Art, Vol. II, ?????, London.
Texier (1852), Description de L'Armenie…, ????, Paris.