«ابداع» و تولید نشانه‌ها در هنر نقاشی از دیدگاه امبرتو اکو و نسبت آن با هرمنوتیک مدرن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضوهیات علمی دانشگاه پیام نور

چکیده

مطابق با نشانه­شناسی امبرتو اکو، نشانه‌ی تصویری در هنر نقاشی، تنها بازسازی شماری از مشخصه‌های موضوع است که پس از گزینش برخی از آنها بر ­اساس رمزگانِ شناسایی و مطابق با قراردادهای گرافیکی، در یک بستر فرهنگی ایجاد می­شود و همین­امر باعث دریافت اثر از سوی مخاطبین می­شود. اکو با ردّ واقع­نماییِ بازنمایی‌های تصویری به موضوع «ابداع»: «ابداع معتدل» و «ابداع رادیکال» می­پردازد. او در تحلیل­های نشانه­شناختی خود در حوزه­ی نقاشی، ضمن توجه به آثار کلاسیک و مدرن، ­ترفند ابداع در این­گونه آثار را، نه به معنای خلاقیّت زیباشناسانه، بلکه صرفاً به عنوان یکی از شیوه­های تولید نشانه معرفی می­کند. با این­حال، در اینجا مواردی نظیر زبانِ فردی، ابهام و پوشیدگی معنا، خود­­انعکاسیِ رمزگان و ایجادِ نقش­های نشانه­ای جدید، بحث را به ­سمت یک نشانه­شناسیِ ادراکی و همچنین تحلیل زیبا­شناختیِ اثر هنری و هرمنوتیک مدرن سوق می­دهد. نگارنده در ­این­ مقاله با روش توصیفی ­– تحلیلی، ضمن بررسی نشانه­شناسی تصویری اکو، وجه پیوند نشانه­شناسیِ ادراکی و هرمنوتیک مدرن را در آرای این اندیشمند ایتالیایی مورد واکاوی قرار داده­­ است. نتایج ­پژوهش بیانگر آن است که در نشانه­شناسیِ هنر اکو، نشانه‌ی تصویری، یک واحدِ روایی است که در نسبت با جهانِ متن معنا می­یابد؛ از این­رو در تحلیل­های نشانه­شناختی، نه بر وجه قراردادی نشانه‌ها بلکه باید به کاربُردشناسیِ روایت توجه نمود.

کلیدواژه‌ها


اسلین، مارتین (1382)، دنیای درام، ترجمه محمد شهبا، انتشارات هرمس، تهران.
اکو، امبرتو (1376)، درباره­ سهم فیلم در نشانه­شناسی، نظریه‌های زیبایی‌­شناسی فیلم، ترجمه امید نیک­فرجام، انتشارات بنیاد سینمایی فارابی، تهران.
اکو، امبرتو (1385)، سطوح تجزیه‌ رمزگان سینما، ساخت‌گرایی­، نشانه‌شناسی، سینما، گرد­آوری بیل­نیکولز، ترجمه علاءالدین طباطبایی، انتشارات هرمس، تهران.
اکو، امبرتو (1387)، نشانه‌شناسی ، ترجمه‌ پیروز ایزدی، نشر ثالث، تهران.
شپرد،آن (1383)، مبانی فلسفه­ هنر، ترجمه علی رامین، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران.
کاندینسکی، واسیلی (1384)، معنویت در هنر، ترجمه اعظم نوراله­خانی، اسرار دانش، تهران.
لینتن، نوربرت (1388)، هنر مدرن، ترجمه علی رامین، نشر نی، تهران.
 
Eco,Umberto (1976), A Theory of Semiotics, Indiana University Press, Bloomingtion,IN.                                                                                                   Eco,Umberto (1977 Mar.), Semiotics of Theatrical Performance, The Drama Review,­ TDR,Vol. ­21, ­No.1, pp.107-117.                                                                                                             
Eco, Umberto (1979), The role of the reader : Explorations in the semiotics of texts, University of Indiana Press, Bloomigton,IN.                                              
Eco,Umberto (1988), La structure absente, trad. Uccio Esposito – Torrigiani,  Mercure de France, Paris.                                                                                      
Hjlmslev, Louis (1961), prolegomena  to a Theory of language,trans Francis J. withfied, University of  Wisconsin press, Madison.                                             
Gomberich, E (1972), Art and Iliousion, Princeton University Press, Princeton.
Peirce,Charles Sanders (1931-1935), Collected Papers, Ed. Charles Hartshorne, Paul Weiss & Arthure W Burks, 8 vols, vol. 2 , Harvard U.P, Cambrige.