معرّفی چهار درونمایه ی اصلیِ حاکم بر تصاویر مجموعه کتاب های عکس "جنگ تحمیلی، دفاع در برابر تجاوز"

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه تهران

2 عکاسی، دانشکده ی هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

چکیده

مقاله­ی حاضر، پیش از هر چیز، با هدف ابهام­زدایی از یکی از مهم­ترین و تأثیرگذارترین حوزه­های عکّاسی ایران یعنی عکّاسی جنگ، ارائه شده است و سعی در تبیین نحوه­ی بازنمایی جنگ در مجموعه کتاب­های "جنگ تحمیلی" دارد؛ مجموعه­ای که با توجّه به انتشار شماره­های مختلف آن طیِ 27 سال و حضور بیش از 1500 عکس جنگ در آن، به عنوان یکی از غنی­ترین آرشیوهای عکس جنگ تحمیلی شناخته می­شود. در این راستا، ابتدا جهتِ آشنایی بیشترِ خوانندگان با داده­های مورد بررسی، مجلّدات مختلف مجموعه­ی مذکور معرّفی و سپس به اهمّیت متون نوشتاری در آنان اشاره می­شود. در ادامه، عکس­های این مجلّدات، بر اساس مشاهدات نگارنده و با توجّه به مضامین تکرارشونده­شان، به چهار گروه اصلی، یعنی: ویرانگی و آوارگی، مرگ و احتضار، اتّحاد و همبستگی، خطّ مقدّم و نمایش قدرت، تقسیم و به طور اجمالی توصیف و تحلیل می­شوند. در پایان نیز، بر مبنای این تحلیل، نگارندگان به این نتیجه می­رسند که انتخابِ عکس­های این مجموعه که بر پایه­ی روایتی خطی از مراحل مختلف جنگ ایران و عراق است، بیش از همه بر حقّ ملّت ایران در دفاع از خاک کشورشان، صحّه می­گذارد.

کلیدواژه‌ها


برجر، جان (1393)، درک عکس، ترجمه ی کریم متقی، چاپ اوّل، زبان تصویر، تهران.
جمعی از نویسندگان (1385)، جنگ تحمیلی - دفاع در برابر تجاوز (زن در دفاع مقدس)، جلد هفتم، چاپ اوّل، بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدّس و انجمن عکّاسان انقلاب و دفاع مقدّس، تهران.
رُز، ژیلیان (1394)، روش و روش شناسیِ تحلیلِ تصویر، ترجمه ی سیّد جمال الدین اکبرزاده جهرمی، چاپ او ل، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات؛ مرکز پژوهش و سنجش افکار صدا و سیما، تهران.
سلیمانی، فرهاد و میرهاشمی، عباس (1387)، جنگ تحمیلی "دفاع در برابر تجاوز (خرمشهر)"، جلد هشتم، چاپ اوّل، بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدّس و انجمن عکّاسان انقلاب و دفاع مقدّس، تهران.
 سلیمانی، فرهاد و میرهاشمی، عباس (1389)، جنگ تحمیلی "دفاع در برابر تجاوز (شهدا)"، جلد نهم، چاپ اوّل، بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدّس و انجمن عکّاسان انقلاب و دفاع مقدّس، تهران.
شش جلد اوّل، نسخه های اسکن شده از آرشیو تصاویر سازمان هنری و ادبیات دفاع مقدّس، تهران.
شهابی، سارا (1394).، بررسی مقایسه ای کتاب های عکس جنگ در دوران جنگ و سال های پس از آن در ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد عکّاسی، گروه عکّاسی دانشکده هنرهای کاربردی دانشگاه هنر تهران.
ولز، لیز (1392) [الف]، عکاسی: درآمدی انتقادی، ترجمه ی سولماز ختایی لُر، ویدا قدسی راثی، مهران مهاجر، محمّد نبودی، چاپ دوم، مینوی خرد، تهران.
ولز، لیز (1392) [ب]، نظریه ی عکاسی، ترجمه ی مجید اخگر، چاپ اوّل، سمت، تهران.