تحلیل روان‌کاوانه فضای خالی در عکاسی انتزاعی مبتنی بر فضای بالقوه (مورد مطالعاتی: اوتا بارت)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد پژوهش هنر، گروه هنر اسلامی و پژوهش هنر، دانشکده هنر، مؤسسه آموزش عالی فردوس، مشهد، ایران.

2 استادیار گروه ادبیات نمایشی، دانشکده هنر، مؤسسه آموزش عالی فردوس، مشهد، ایران

3 کارشناس ارشد عکاسی، گروه عکاسی، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر، تهران، ایران.

چکیده

هنر انتزاعی، به‌عنوان بخش مهمی از هنر مدرن شکوفا شد و تأثیر زیادی بر آثار هنرمندان در رشته‌های مختلف گذاشت و سبب پیدایش آثار متنوعی گردید. انتزاع به‌عنوان یکی از مفاهیم هنر، در هنرهای تصویری، همان‌طور که انتظار می‌رود، اثری بصری دارد، اما در آثار عکاسی به‌واسطۀ دوربین وجوه نمایه‌ای و شمایلی، با چالش روبرو است. این مقاله با بهره‌گیری از روش گردآوری اسنادی و تحلیل کیفی، به‌دنبال معنای فضای خالی در تصاویر عکاسی مبتنی بر مفهوم روان‌کاوانه فضای بالقوه است. برای توضیح مفاهیم روان‌کاوانه، مدل‌های مختلفی از انتزاع در تصاویر بررسی می­شود. در نهایت، یافته‌های بخش نظری در آثار عکاس معاصر آلمانی، اوتا بارت به‌دقت مورد بررسی قرار گرفت. این پژوهش نشان می‌دهد که فضا در آثار بارت همان مناظر شهری و داخلی  است که بر وی تأثیر روانی دارند، از این‌رو، با آن‌ها روبرو می‌شود و در آن‌ها فانتزی‌ها و خواسته‌های ناخودآگاه خود را نشان می‌دهد و با درونی کردن آن‌ها در قالب تجسم‌بخشی وارد شده و برای رسیدن به حالت یکپارچگی با آن‌ها، تلاش می‌کند. می‌توان گفت که کار بارت همانند آن‌چه وینیکات مطرح کرده، بازی با واقعیت است. این کار از اجرای شخصی او با فضای اطرافش، یعنی دنیای واقعی شروع می‌شود و به بازی بین جنبه‌های شمایلی و نمایه‌ای عکاسی تبدیل می‌گردد.

کلیدواژه‌ها


بارت، اوتا و استالز، جورج (1397)، گفت‌و‌گوی جورج استالز با اوتا بارت – بخش نخست (مصاحبه)، ترجمه امید امیدواری، عکاسی، https://www.akkasee.com، 14/11/1400.
ماینر، ورنون هاید (1390)، تاریخ تاریخ هنر: سیری در تاریخ تکوین نظریه هنر، ترجمه مسعود قاسمیان، سمت، تهران.
وینیکات، دونالد وودز (1398)، بازی کردن و واقعیت، ترجمه بهار سامانی و دیگران، ساوالان، تهران.
Andrews, Verity (2005), A. L. Coburn and E. O Hoppe, Photographs of artists 1912-1923, University of Reading, https://collections.reading.ac.uk/wp-content/uploads/sites/9/2020/01/Featured-Item_Coburn-photographs-1912-to-1923.pdf, 6/4/2021
. Artnet (2022), http://www.artnet.com, 2/2/2022.
Barth, Uta (2004a), Artist's Writings: Uta Barth interview with Sheryl Conkelton, 1996, Uta Barth, eds. Matthew Higgs, Jeremy Gilbert-Rolfe and Pamela M. Lee, Phaidon Press, London.
Barth, Uta (2004b), Matthew Higgs in conversation with Uta Barth, Uta Barth, eds. Matthew Higgs, Jeremy Gilbert-Rolfe and Pamela M. Lee, Phaidon Press, London.
Benjamin, Andrew (1996), What is abstraction?, Academy Editions, London.
Bergstein, Mary (1995), Evidences' Again: Aaron Siskind and the Modernist Documentation of Art, Visual Resources, 11, 121-134.
Bolland, Mark (2006), Subject-less Photography, Source, 47, 50.
Boundas, Constantin V. (2005), Subjectivity, The Deleuze Dictionary, ed. Adrian Parr, Edinburgh University Press, Edinburgh.
Bunnell, Peter C. (1998), Minor White and photographic education, The New History of Photography, ed. Michel Frizot, Könemann, Köln.
Danto, Arthur C. (2003), Sex and the City, The Nation, https://www.thenation.com /article/archive/sex-and-city, 22/5/2021. Deleuze, Gilles and Guattari, Felix (1988), A Thousand Plateaus: Capitalism and Schizophrenia, The Athlone Press, London. Fer, Briony (1997), Bordering on Blank: Eva Hesse and Minimalism, Abstract Art, Yale University Press, New Haven.
Fried, Michael (1998), Art and Objecthood, University of Chicago, London.
Fuller, Peter (1980), Abstraction and the Potential Space, Writers and Readers Co-Operative, London.
Gilbert-Rolfe, Jeremy (2004), Focus: Jeremy Gilbert-Rolfe Untitled (98.5), Uta Barth, eds. Matthew Higgs, Jeremy Gilbert-Rolfe and Pamela M. Lee, Phaidon Press, London, 10-103.
Goodchild, Philip (1996), Deleuze and Guattari, An Introduction to the Politics of Desire, Thousand Oaks, London.
Horak, Ruth (2003), Preface, Rethinking Photography 1+11: Narration and New Reduction in Photography, ed. Ruth Horak, Fotohof edition, Austria.
Howard Greenberg Gallery (2022), https://www.howardgreenberg.com, 2/2/2022.
Jäger, Gottfried (2003), Abstract Photography, Rethinking Photography 1+11: Narration and New Reduction in Photography, ed. Ruth Horak, Fotohof edition, Austria.
Jäger, Gottfried (2005), Concrete Photography, Concrete Photography/Konkrete Fotografie, eds. Rolf H. Krauss, Gottfried Jäger and Beate Reese, Kerber Verlag, Bielefeld.
Jansen, Thomas (1997), Albert Renger-Patzsch's Early Work: Object and Abstraction, History of Photography, 21, 182-186. Klein, Melanie (1973), Infantile Anxiety Situations Reflected In A Work Of Art And In The Creative Impulse, Contributions to Psycho Analysis 1921-1945, The International Psycho-Analytical Library, The Hogarth Press and The Institute of Psychoanalysis, London.
Krauss, Rolf H. (2005), A Small History of Concrete Photography, Fotografie, Concrete Photography/Konkrete, eds.
Rolf H. Krauss and Beate Reese Gottfried Jäger, Kerber Verlag, Bielefeld, 70-71.
Krauss, Rosalind (1986), The Originality of the Avant-Garde and Other Modernist Myths, The MIT Press, Cambridge. Kuspit, Donald (1993), Signs of Psyche in Modern and Postmodern Art, Cambridge University Press, London.
Lee, Pamela M. (2004), Survey: Uta Barth and the Medium of Perception, Uta Barth, eds. Matthew Higgs, Jeremy Gilbert-Rolfe and Pamela M. Lee, Phaidon Press, London.
MoMA: The Museum of Modern Art (2022), https://www.moma.org, 2/2/2022.
Nöth, Winfried (2002), Photography Between Reference and Self-reference, Rethinking Photography 1+11: Narration and New Reduction in Photography, ed. Ruth Horak, Fotohof edition, Austria.
Olivares, Rosa (2004), The enigma of abstraction, EXIT, 14, 20.
Rajehman, John (1995), Another View of Abstraction, JPVA (Journal of Philosophy and the Visual Arts), 5, 16-24.
Rice, Shelley (1998), Beyond Reality: The subjective vision, The New History of Photography, ed. Michel Frizot, Könemann, Köln.
Rogers, Sarah J. (1997), Site Seeing, Evidence: Photography and Site, ed. Ann Bremner, Wexner Center for the Arts, Ohio. 69-89.
Silverman, Kaja (1984), The Subject of Semiotics, Oxford University Press, Oxford.
Stokes, Adrian (1972a), Art and the Body, The Image in Form: Selected Writings of Adrian Stokes, ed. Richard Wollheim, Penguin Books, London.
Stokes, Adrian (1972b), Carving and Modelling, The Image in Form: Selected Writings of Adrian Stokes, ed. Richard Wollheim, Penguin Books, London.
Stokes, Adrian (1978), Some Connexions and differences between Visionary and Aesthetic Experience, The Critical Writings of Adrian Stokes III (1955-67), ed. Lawrence Gowing, Thames and Hudson, London.
Uta Barth (2022), https://utabarth.net, 2/2/2022.
Worringer, Wilhelm (1953), Abstraction and Empathy: A Contribution to the Psychology of Style, International Universities Press, New York.