1
گروه طراحی صنعتی، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2
گروه طراحی صنعتی، دانشکده هنر، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران
10.22059/jfava.2023.362790.667154
چکیده
کاربردپذیری یکی از مفاهیم اصلی حوزه طراحی تعاملی و طراحی کاربرمحور است؛ همچنین معیاری برای ارزیابی میزان مقبولیت سامانه‌ها و محصولات توسط کاربران است. تا‌کنون مدل‌ها و تعاریف مختلفی برای این مفهوم ارائه شده است؛ ولی هر‌کدام از آنها، مولفه‌های متمایزی را مدنظر قرار داده اند و مدل جامعی که اکثر عوامل تاثیر‌گذار بر فرایند تعامل بین کاربر و محصول را پوشش دهد، ارائه نشده است. لذا هدف پژوهش حاضر، ارائه دیدگاهی جامع به مفهوم کاربردپذیری و ارائه یک مدل جامع در این خصوص است. بدین منظور مدل‌های کاربردپذیری ارائه شده از ادبیات پژوهش استخراج شده و با استفاده از روش فراترکیب، وجوه مشترک و متمایز آنها مورد بررسی قرار‌گرفت تا اغلب عوامل موثر بر فرایند تعامل شناسایی شوند. سپس با سنتز مولفه‌های مرتبط، مولفه‌های محوری مدل کاربردپذیری تعیین گردید. در نتیجه، یک مدل مفهومی جامع ارائه شد که ارتباط مولفه‌های کاربردپذیری را با کاربر، محصول و همچنین مراحل فرایند تعامل نمایش می‌دهد. بر اساس این مدل، کاربردپذیری یک ویژگی منحصر به سامانه‌ها و یا محصولات نیست، بلکه یک ویژگی از فرایند تعامل بین کاربر مشخص با سامانه یا محصول معین در یک زمینه استفاده خاص تعریف می‌شود. این مدل می‌تواند برای طراحی سامانه‌ها و محصولات تعاملی مختلف و یا به‌منظور ارزیابی کاربردپذیری آنها مورد استفاده قرار گیرد.
)