1
کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشکده هنر، موسسه آموزش عالی فردوس، مشهد، ایران
2
ادبیات نمایشی، دانشکده هنر، موسسه آموزش عالی فردوس، مشهد، ایران
10.22059/jfava.2024.370364.667231
چکیده
در میان هنرهای ژاپن، نقاشی دورۀ آشیکاگا، به دلیل تأثیرپذیری از ذن بودیسم، اهمیتی مضاعف دارد که تحلیل این آثار، جنبه‌های متفاوتی از آن را آشکار می‌کند. در این پژوهش، 15 نمونه از نقاشی‌های دورۀ آشیکاگا با توجه به ذن بودیسم تحلیل شده‌است. هدف اصلی در این پژوهش، تبیین ارتباط میان مفاهیم فلسفی و آئینی ذن بودیسم و ویژگی‌های فرمی و معنایی نقاشی دوره آشیکاگا است. در این پژوهش، گردآوری اطلاعات، با روش کتابخانه‌ای به‌همراه مشاهدۀ تصاویر و تحلیل از نوع کیفی است. همچنین نمونه‌گیری با شیوه گزینشی غیرتصادفی است. این پژوهش نشان می‌دهد که هنر ژاپنی، همچون آئین ژاپنی، متضمن مفاهیم دوگانه است. در دورۀ آشیکاگا، نوعی نقاشی مرکبی مبتنی بر کیفیت مکاشفه‌ای و متفکرانۀ ذن بروز کرد. هنر نقاشی این دوران را می‌توان مشابه هنر ذن بودیسم در فرهنگ ژاپن دانست. مهم‌ترین ویژگی‌های نقاشی دورۀ آشیکاگا شامل مواردی همچون دور شدن هنر از معابد، وجود مضامین و نقش‌مایه‌های کهن بومی، کاهش تدریجی سرزندگی قلم و مرکب و سهم اندک موضوعات روایی و مذهبی است. در این آثار، موضوعات منظره و طبیعت و یا حیوانات بیشترین سهم را دارند. تقریباً در تمامی موارد، زاویۀ دید از رو‌به‌رو است. مجموع این ویژگی‌ها، بیان‌گر تأثیر مستقیم ذن بر فرم و انتخاب مضامین نقاشی‌های دورۀ آشیکاگا است.
)