زمان اصیل و اثر آن بر درک لذت ناشی از کنش محصول

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه طراحی صنعتی، دانشکده هنر، .دانشگاه الزهراء، تهران، ایران

2 مربی گروه طراحی صنعتی، دانشکده هنر، دانشگاه سمنان، .سمنان، ایران.

چکیده

لذت، احساسی است ناشی از یک تجربۀ حسی مثبت. استمرار لذت وعملکردی لذت‌بخش کاربر در طول چرخه عمر استفاده از محصول، برای طراحان حائز اهمیت است؛ چرا که سبب ایجاد پیوندی فرامادی بین کاربر و محصول طراحی شده می‌شود. زمان در این فرایند نقشی محوری دارد که همواره مورد توجه اندیشمندان بوده است. در این پژوهش با اتخاذ تعریف زمان اصیل و زمانمندی از دو فیلسوف شهیر قرن بیستم، برگسون و هایدگر، به بررسی اثر زمان بر تجربه و درک لذت ناشی از کنش محصول از سوی کاربر می‌پردازیم. پژوهش کیفی به روش توصیفی- تحلیلی انجام شد. پس از بررسی مطالعات انجام شده در سه حوزه زمان، نیاز و تجربه لذت به روش مطالعات اسنادی، سه نمونه از محصولات موفق طراحی شده از منظر هم‌سویی با زمان، ورای تعریف خطی آن، مطالعه شدند. نتایج حاکی از آن است که چنان‌چه طرح محصول، با تفکر طراحی مناسبی حمایت شود و این اندیشه در جوهره طرح انعکاس یابد به ذات اصیل کاربر (و به تعبیر فلاسفه، دازاین یا موجود متفکر) نزدیک شده و تجربۀ زمان اصیل را برای مخاطب خود، فارغ از زمان هندسی و فیزیکی فراهم می‌کند تا در جهت معنا دادن به زندگی خود حرکت کند.
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


برگسون، هانری (1354)، زمان و اراده آزاد، جستاری در داده‌های بی‌واسطه وجدان، ترجمه احمد سعادت. تهران: امیرکبیر.
برگسون، هانری (1375)، ماده و یاد؛ رهیافتی به رابطه ی جسم و روح، ترجمه علی قلی بیانی. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
دلوز، ژیل؛ کولبروک، کلر و باگیو، رونالد (1390)، ادراک، زمان و سینما. ترجمه مهرداد پارسا. تهران: نشر رخداد نو.
رمضانی، علی و محمدنژاد، قربانعلی (1392)، پژوهشی در فلسفه هایدگر در باب مفهوم «هستی و زمان» از منظر مابعدالطبیعی و تأویلی، تاریخ فلسفه، (4)3، 89- 104.
سهرابی، بابک؛ یزدانی، حمیدرضا؛ رجب‌زاده، علی و محبوب، حامد (1400)، واکاوی نظریه‌های نیازهای روانشناختی بنیادین انسان: یک رویکرد فرانظری، ماهنامه علوم روانشناختی، (103)20، 979- 998. DOI: https://doi.org/10.52547/JPS.20.103.979.
مک‌کواری، جان (1376)، مارتین هایدگر، ترجمه محمد سعید حنایی کاشانی. کرج: نشرگروس. موسوی حجازی، بهار (1382)، شئی و زمان: مطالعه‌ای در تأثیر زمان بر تولید اشیاء، کتاب ماه هنر، 61 و 62، 60 – 64.
نجومیان، امیرعلی و حیدری‌مقدم، زینب (1399)، نقد تصور فردگرایانه از زمان‌مندی نزد برگسون و هایدگر از منظر زمان‌مندی اخلاقی در اندیشه لویناس، دو فصلنامه فلسفی شناخت، (82)1، 217- 231.
نورمن، دانلد (1398)، طراحی حسی، ترجمه معصومه حق‌پرست و جهانبخش سادگی‌راد. تهران: حرفه هنرمند.
هایدگر، مارتین (1388)، هستی و زمان، ترجمه سیاوش جمادی. تهران: ققنوس.
Acevedo, A. (2018). A personalistic appraisal of Maslow’s needs theory of motivation: From “Humanistic” psychology to integral humanism. Journal of Business Ethics, 148(4), 741-763. DOI: https://doi.org/10.1007/s10551-015-2970-0.
Alba, J. W., & Williams, E. F. (2012). Pleasure principles: A review of research on hedonic consumption. Journal of Consumer Psychology, 23(1), 2-18. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jcps.2012.07.003
Becker, S., Bräscher, A., Bannister, S., Bensafi, M., Calma-Birling, D., Chan, R. C. K & Wang, Y. (2019). The role of hedonics in the human affectome. Neuroscience and Biobehavioral Reviews, 102, 221-241. DOI: https://doi.org/10.1016/j.neubiorev.2019.05.003
Bergson, H. (1913). an Introduction to Metaphysics, trans. T.E. Hulme. London: Macmillan and Co.
Brown, B., & Juhlin, O. (2018). What Is Pleasure? In Mark Blythe & Monk, Andrew (Editors): Funology 2: From Usability to Enjoyment. Switzerland. Springer International Publishing AG. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-319-682136
Cardoso, R., Sobhani, A., & Meijers, E. (2022). The cities we need: Towards an urbanism guided by human needs satisfaction. Urban Studies, 59(13), 2638-2659. DOI: https://doi.org/10.1177/00420980211045571
Desmet, P.M.A, & Fokkinga, S. (2020). Beyond Maslow’s pyramid: Introducing a typology of thirteen fundamental needs for human-centered design. Multimodal Technologies and Interaction, 4(3), 1-22. DOI: https://doi.org/10.3390/mti4030038
Desmet, P.M.A., Vastenburg, M.H. & Romero, N. (2016). ‘Mood measurement with Pick-A-Mood: review of current methods and design of a pictorial self-report scale’. Design Research, 14 (3), 241–279. DOI: https://doi.org/10.1504/JDR.2016.079751.
Fokkinga, S. F., Desmet, P. M. A., & Hekkert, P. (2020). Impact-centered design: Introducing an integrated framework of the psychological and behavioral effects of design. International Journal of Design, 14(3), 97-116.
Gartman, D. (2014). [Review of the book The People’s Car: A Global History of the Volkswagen Beetle, by Bernhard Rieger]. Journal of Design History, 27(3), 319-320. DOI: https://doi.org/10.1093/jdh/epu008
Hassenzahl, M., Eckoldt, K., Diefenbach, S., Laschke, M., Lenz, E., & Kim, J. (2013). Designing moments of meaning and pleasure. Experience design and happiness. International Journal of Design, 7(3), 21-31.
Hekkert, PPM. (2006). Design aesthetics: Principles of pleasure in design. Psychology Science, 48(2), 157-172.
Kristensen, J C. (2014). The Sony Walkman (Nobutoshi Kihara, 1978). In: Grace Lees-Maffei, ed. Iconic Designs: 50 Stories About 50 Things. London: Bloomsbury Visual Arts, pp. 226-229. ISBN 9780857853523 [Book Section]
Moccia, L., Mazza, M., Di, Nicola. M., & Janiri, L. (2018) the Experience of Pleasure: A Perspective between Neuroscience and Psychoanalysis. Front. Hum. Neurosci. 12:359. DOI: https://doi.org/10.3389/fnhum.2018.00359
Ryan, R M., Bradshaw, E., & Deci, E L. (2019). A history of human motivation theories in psychology. The Cambridge Handbook of the Intellectual History of Psychology. Sternberg RJ, Pickren WE. Cambridge, UK: Cambridge University Press. 391-411.
The Metropolitan Museum of Art. (2024, April 04). Wassily chair. https://www.metmuseum.org/art/collection.
Van Gameren, V. (2013). Needs. [Glossary entry.] Environmental Justice. Available at: http:// www.envjustice.org/2012/12/needs/ (accessed 3 Jan 2023).
Yoon, J., Kim, C., & Kang, R. (2020). Positive user experience over product usage life cycle and the influence of demographic factors. International Journal of Design, 14(2), 85-102.
URL 1: Retrieved March 22, 2023, from https://www.aram.co.uk/blog/the-wassily-chair.html/.
URL 3: Retrieved March 24, 2023, from https://playback.fm/blog/sony-walkman-revolutionized-music-tech-world.