"واکاوی مضامین پنهان در نگاره های نسخه خاوران نامه ابن حسام و متن نهج البلاغه و گفتمان های موثر در شکل گیری این نسخه"

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هنراسلامی، صنایع دستی، دانشگاه هنر، اصفهان، ایران.

2 دانشیار دانشکده صنایع دستی، دانشگاه هنر اصفهان

3 دانشیار گروه باستان شناسی دانشگاه هنر اصفهان

10.22059/jfava.2024.369826.667228

چکیده

خاوران نامه ابن حسام خوسفی، اثری معتبر از دوره تیموریان و ترکمانان که تحت تأثیر مکتب نگارگری شیراز بوده، مورد بررسی قرار گرفته است. تمرکز اصلی تحقیق بر تفاوت‌های نمایش سیمای حضرت علی (ع) در نهج البلاغه و تصاویر خاوران نامه است. این مطالعه سعی در پاسخ به پرسش‌هایی دارد؛ چرا و چگونه این تفاوت‌ها ایجاد شده و چه تأثیری از دین و سیاست در این تصویرسازی‌ها مشاهده می‌شود. از تحلیل کتابخانه‌ای، اسنادی، و تحلیل گفتمان انتقادی استفاده شده است.

با استفاده از رویکرد تحلیل گفتمان و تحلیل‌های میشل فوکو، تحقیق به بررسی تأثیرات گفتمان‌های دینی، سیاسی و نگارگری قرن نهم هجری بر شکل‌گیری این نسخه پرداخته است. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که چگونه تصاویر خاوران نامه به برساخت مفهوم یک قهرمان جنگ‌طلب منجر شده که با چهره تیمور و جانشینانش همخوانی دارد. این پژوهش نه تنها به فهم عمیق‌تری از تأثیرات متقابل هنر، دین و سیاست در دوره تیموریان کمک می‌کند، بلکه به بررسی نقش نگارگری در شکل‌گیری مفاهیم تاریخی و مذهبی می‌پردازد. این تحقیق با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی علل مغایرت تصاویر و ابیات با سیمای آن حضرت در نهج البلاغه را از نظر گذرانده و علل و نحوه غیاب حلقه‌ی مفقوده (صلح، عدالت و مهربانی) در چهره حضرت علی (ع) را بررسی کرده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات