طراحی خلاق به‌مثابۀ پژوهش کاربست پژوهش کنش‌محور در طراحی نشانۀ گالری دیدار اصفهان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه ارتباط تصویری، دانشکده، هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

یکی از شیوه‌های طراحی خلاق، به‌کارگیری روش کنش‌محور -متکی‌بر فرایند پژوهشی- است. در روش کنش‌محور، طراح در مقام پژوهشگری است که آگاهانه و آزادانه مسائل طراحی را از درون موضوع سفارش خود شناسایی می‌کند و روش‌های متنوع و متناسب با موضوع را برای خلق یک اثر خلاق انتخاب و ترکیب می‌نماید. این مقاله، با هدف «تجسم مؤلفه‌های هنر معاصر» و «توسعۀ جریان‌های گرافیک خلاق» در فرایند طراحی نشانه، به روند طراحیِ پژوهشی نشانۀ «گالری دیدار» اصفهان می‌پردازد و در پی پاسخ به این مسئله است که چگونه می‌توان نشانه‌ای خلاق مبتنی بر «مؤلفه‌های هنر معاصر» و «نام» و «فعالیت‌های پیشروِ» گالری دیدار طراحی‌کرد. روش تحقیق از نظر نوع کیفی، از نظر هدف توسعه‌ای-کاربردی و از لحاظ ماهیت، توصیفی و تحلیلی است. نگارنده به‌روش کنش‌محور از چهار حوزۀ شناختی «گرافیک و رسامی نشانه»، «طراحی فرایندگرا و روش خلاقیت تریز»، «هنر و گالری‌های معاصر» و «فلسفۀ ساختارگرا و پساساختارگرا» بهره گرفته و با انتخاب و مستندسازی اطلاعات کارآمد در چهار حوزۀ مذکور و تحلیل و ارزیابی این اطلاعات و ترکیب یافته‌های حاصل از آن، پاسخی خلاقانه-انتقادی به مسئلۀ طراحی نشانۀ گالری دیدار می‌دهد. جمع‌آوری اطلاعات به‌شیوۀ اسنادی-کتابخانه‌ای و گزینش هفده لوگو از وب‌سایت‌‎‌های موزه‌های هنرهای معاصر جهان میسر شد. نتیجتاً در طراحی نهایی، طراح با ایجاد تغییر در ابزار ِرسامی و رویکرد طراحانه و نیز، با تعمیق اثر -به‌واسطۀ ایده‌یابی از گزاره‌های فلسفی (به‌ویژه شالوده‌شکنی دریدایی)- وجه خلاقانه و اندیشمندانۀ‌ لوگو را افزایش داده است تا حدی که نشانۀ گالری ضمن ماهیت کارکردی خود، یک اثر پژوهشی و هنری تلقی شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


• آرچر، مایکل (1388)، هنر بعد از1960، ترجمۀ کتایون یوسفی، تهران: حرفه هنرمند.
• پهلوان، فهیمه (1390)، درآمدی بر تحلیل عناصر تصویری در آرم، تهران: دانشگاه هنر.
• ترنینکو، جان؛ زوسمن، آلا و بوریس، زلاتین (1388)، Triz نوآوری نظام یافته، ترجمۀ مصطفی جعفری و دیگران، تهران: رسا.
• حقیقت، صادق (1386)، از ساختارگرایی تا پساساختارگرایی. فصلنامۀ روش‌شناسی علوم انسانی، 51 (13)، 91-110.
• دریدا، ژاک (1396)، دربارۀ گراماتولوژی، ترجمۀ مهدی پارسا، تهران: نشر شوند.
• سپهر، مسعود (1393)، شرحی بر نشانه‌ها، تهران: هرمس.
• سپهر، مسعود (1396)، طراحی نشانه‌، تهران: فاطمی.
• سوسور، فردینان دو (1382)، دورۀ زبانشناسی عمومی، ترجمۀ کورش صفوی، تهران: هرمس.
• شولیاک، لف (1385)، 40 اصل شاه‌کلیدهای Triz برای نوآوری، ترجمۀ محمود کریمی و نونا میرخانی، تهران: رسا.
• ضیمران، محمد (1386)، ژاک دریدا و متافیزیک حضور، تهران: هرمس.
• گشایش، فرهاد (1380)، طراحی نشانه، تهران: لوتوس.
• لاوسون، برایان (1395)، طراحان چگونه می‌اندیشند، ترجمۀ حمید ندیمی، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
• لوسی‌اسمیت، ادوارد (1387)، آخرین جنبش‌های هنری، ترجمۀ علیرضا سمیع‌آذر، تهران: نظر.
• محمدزاده‌میانجی، مهناز (1400)، معرفی روش پژوهشی مبتنی‌بر‌کنش هنری در دورۀ تحصیلات تکمیلی با تأکید بر هنرهای صناعی. فصلنامۀ رهپویۀ هنرهای صناعی، (1)1، 89-102. Doi: 10.22034/RAC.2021.249253
• محمدزاده‌میانجی، مهناز؛ شفیعی‌سرارودی، مهرنوش و سرپولکی، حسین (۱۳۹۶)، پژوهش کنش‌محور در قلمرو هنر، جنبشی نوین در روش‌شناسی پژوهشی. نشریۀ هنرهای زیبا هنرهای تجسمی، (22)3، 17-28. Doi: 10.22059/JFAVA.2017.63164
• میه، کاترین(1390)، هنر معاصر: تاریخ و جغرافیا، ترجمۀ مهشید نونهالی، تهران: نظر.
• وود، پال (1383)، هنر مفهومی، ترجمۀ مدیا فرزین، تهران: نشر هنر ایران.
• Altshuller, Genrikh Saulovich (1984). Creativity as an exact science, NY: Gordon & Breach.
• Cascini, G., Jantschgi, J., Khomenko, N., Murashkovska, I., Sokol, A. & Tomasi, F. (2008). TETRIS: Teaching TRIZ at School-Meeting the educational requirements of heterogeneous curricula, Paper presented at the Proceedings of the 8th ETRIA TRIZ Future, November Conference, Netherlands: Twente University.
• Dallow, P. (1998). Media Arts, Research and the University, Practice: A Journal of Visual, Performing and Media Arts, 1(3), 36-45.
• DeBono, Edward (1999). New thinking for the new millennium, NY: Viking Adult.
• DeBono, E. (1971). The Use of lateral thinking, Harmondsworth: Penguin Books.
• Derrida, J. (1987). The Truth In Painting, G. Benington & I. McLoad (Trans.), Chicago Press.
• Derrida, J. (2002). Writing and Difference, A. Bass (Trans.), London: Routledge.
• Douglas, A. (1998). The Creative Process as Material for Research Degrees, Matrix 2: A Conference on Postgraduate Research Degrees in Design and the Visual Arts, London Institute: Central Saint Martin College of Art.
• Heidegger, Martin (1996). Being and Time, Joan Stambaugh (Trans.), NY: State university press.
• Heidegger, Martin (1998). "Plato's Doctrine of Truth" in William McNeill (ed.), Martin Heidegger Pathmarks, Thomas Sheehan (Trans.), NY: Cambridge university press, 155–182.
• McKernan, J. (1998). Curriculum Action Research: A Handbook of Methods and Resources for the Reflective Practitioner, chapter 1, London: Kogan Page.
• Steier, F. (1992). Research and Reflexivity, California: Sage.
• Strand, D. (1998). Research in the Creative Arts, Canberra: Department of Employment, Education, Training and Youth Affairs.
• Wild, L. (1998). That was then: Corrections and amplifications, The education of a graphic designer, NY: Allworth Press, 39–52.
• URL1: http:// newmuseum.org
• URL2: http://centrepompidou.fr •
• URL10: http://diaart.org
• URL11: http://moca.ca
• URL18: http://moca.org