تحلیل آیکونولوژی « دست دلبر» در گل و مرغ ایرانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

Iran, isfahan, baharestan, bolvar qadir, mojtame koohe noor

چکیده

در نقاشی دوره قاجار دستی به صورت مجرد شاخه گلی را گرفته است که آن را «دست دلبر» می‌خوانند. این دست چکیده‌ای از یک الگوی بزرگ‌تر بود که این پژوهش در قالب سه فرضیه آن را مطرح می‌کند، نخست الگو دودلداده که عاشق گلی را به معشوق می‌دهد، دوم گلی در دست فرشته که الگویی مسیحی در نقاشی ایرانی داشت و سوم پیشکش که گویی شاهزاده‌ای شاخه گلی را به شخصی نامرئی می‌دهد. این پژوهش با طرح این فرضیه در پی اثبات آن خواهد بود که آیا می‌توان نقش دست دلبر را به عنوان الگوی پیشکش در نظر گرفت؟ هدف از این پژوهش تبیین استحاله کهن الگوی برسم یا قربانی گیاهی به منزله تشرف است. پس سوال این پژوهش به طور مشخص این است که از نقاشی دست دلبر چه معنایی را می‌توان استنباط کرد؟ پس از مطالعه نقاشی دست دلبر به شیوه توصیفی-تحلیلی و گردآوری مطالب در اسناد کتابخانه‌ای با روش آیکونولوژی به طبقه بندی و استحاله نقش در از دوره قاجار تا دوره پیش از اسلام پرداخته و معانی استخراج گردید که بیانگر درهم تنیدگی مفهوم «مهر» می‌باشد. مهر در پیش از اسلام با پیشکش یا قربانی کردن گیاهان معطر همراه بود و آن مراسم را برسمن می‌گفتند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات