تحلیلی در تصاویر کودکان در نگاره‌های نسخة هفت اورنگ جامی محفوظ در مجموعة فریر، بر اساس نظریة پیش ساختگرایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد نقاشی، گروه نقاشی، دانشکده هنر و معماری دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.

2 استادیار گروه نقاشی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه سیستان.و بلوچستان، زاهدان، ایران.

3 استادیار گروه نقاشی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.

چکیده

پیش‌ساختگرایی نظریه‌ای‌ست که برمبنای آن، انسان از بدو لقاح، ازپیش ساخته شده‌است و تا هنگام تولد، صرفاً به جهت اندازه و ابعاد رشدمی‌کند. بدین‌شکل که در هنگام لقاح، انسانی کوچک و کاملاً شکل‌گرفته، در اسپرم یا تخمک وجود‌دارد. برمبنای این دیدگاه که طی قرون وسطی بر فضای فکری آن روزگار سیطره می‌یابد، کودکان به مثابه بزرگسالانی کوچک درنظر گرفته می‌شدند. اعتقاد به این نظریه، موجب‌گردید، در بسیاری از آثار نقاشی آن‌دوره، کودکان با اندامها و ویژگیهای افراد بالغ نمایش‌داده‌شوند. نشانه‌های باور به این اندیشه را می‌توان در آثار هنرمندان و نقاشان ایرانی نیز مشاهده‌نمود. یکی از این نمونه‌ها، نگاره‌های حاوی کودک در نسخة هفت اورنگ جامی محفوظ در مجموعة فریر است.
نوشتار حاضر با رویکرد تاریخی و روش تحقیق توصیفی تحلیلی به‌انجام‌رسیده و شیوة گردآوری اطلاعات، کتابخانه‌ای بوده‌است و بر‌آن است، به واکاوی نحوة تعمیم‌یافتگی نظریة پیش‌ساختگرایی در ترسیم تصاویر کودکان در نگاره‌های نسخة مصور هفت‌اورنگ محفوظ در مجموعة فریر بپردازد. بدین‌منظور، در این پژوهش، به این پرسش پاسخ داده‌می‌شود؛ چگونه نظریة پیش‌ساختگرایی در نسخة هفت اورنگ جامی، نمود‌یافته‌است؟ نتایج حاصل از این پژوهش نشان‌می‌دهد، نمودیافتگی نظریة پیش‌ساختگرایی در این نگاره‌ها، در حالات چهره، البسه، موقعیت قرارگیری، ابعاد اندام شخصیت‌ها، ملموس است. کودکان در نگاره های این نسخه به گونه‌ای ترسیم‌شده‌اند، که نگاه به کودک، به مثابه انسان بزرگسال، مشهود می‌نماید.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  • آژند، یعقوب (1394)، مکتب نگارگری تبریز و قزوین-مشهد، تهران: انتشارات فرهنگستان هنر.
  • - حسینی، مهدی (1385)، هفت اورنگ (جامی به روایت تصویر)، کتاب ماه هنر، 1(102)، 6-19.
  • - خجسته، فرامرز و قرشی‌نژاد، ربابه (1394). متن‌های اجتماعی و مفهوم کودکی؛ تحلیل جامعه‌شناختی دوران کودکی در فیلم‌نامه‌ی «بچه‌های آسمان»، مجموعه مقاله‌های دهمین همایش بین‌المللی ترویج زبان و ادب فارسی، دانشگاه محقق اردبیلی، 1-13، 4-6 .
  • - عظیمی‌نژاد، مریم؛ خواجه احمد عطاری، علیرضا؛ نجارپور جباری، صمد،؛ تقوی‌نژاد، بهاره (1396). تحلیل ساختاری نگاره‌های هفت اورنگ جامی در کارستان هنری سلطان ابراهیم میرزا، مجله مطالعات هنر اسلامی، 13(27)، 1-28.
  • - کرین، ویلیام (1399)، نظریه‌های رشد، مفاهیم و کاربردها، ترجمه غلامرضا خوی‌نژاد و علیرضا رجایی، تهران: انتشارات رشد.
  • - Simpson, Marianna Shreve (1997) Sultan’s Ibrahim Mirza’s Haft awrang: a princely manuscript from sixteenth/century Iran, Yale University, Washington, D.C.
  • - Snell, K., & Tarkkala, H. (2021) Here comes Bio-me: An analysis of a biobank campaign targeted at children, University of Helsinki, Finland, 1-14. Doi: https://doi.org/10.1177/09636625211022648
  • - Wang, Tiffany. (2018) Good Theory Gone Bad - Preformationism, New York, 16 (29), 79-81,
  • URL1: www.embryo.asu.edu
  • - URL2: www.theosophical.org