تحلیلی در تصاویر کودکان در نگاره‌های نسخة هفت اورنگ جامی محفوظ در مجموعة فریر، بر اساس نظریة پیش ساختگرایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد نقاشی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.

2 گروه نقاشی، دانشکده ی هنر و معماری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

3 استادیار گروه نقاشی، دانشکدة هنر و معماری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.

چکیده

پیش‌ساختگرایی نظریه‌ای‌ست که برمبنای آن، انسان از بدو لقاح، ازپیش ساخته شده‌است و تا هنگام تولد، صرفاً به جهت اندازه و ابعاد رشدمی‌کند. بدین‌شکل که در هنگام لقاح، انسانی کوچک و کاملاً شکل‌گرفته، در اسپرم یا تخمک وجود‌دارد. برمبنای این دیدگاه که طی قرون وسطی بر فضای فکری آن روزگار سیطره می‌یابد، کودکان به مثابه بزرگسالانی کوچک درنظر گرفته می‌شدند. اعتقاد به این نظریه، موجب‌گردید، در بسیاری از آثار نقاشی آن‌دوره، کودکان با اندامها و ویژگیهای افراد بالغ نمایش‌داده‌شوند. نشانه‌های باور به این اندیشه را می‌توان در آثار هنرمندان و نقاشان ایرانی نیز مشاهده‌نمود. یکی از این نمونه‌ها، نگاره‌های حاوی کودک در نسخة هفت اورنگ جامی محفوظ در مجموعة فریر است.

نوشتار حاضر به روش تاریخی-توصیفی به‌انجام‌رسیده و شیوة گردآوری اطلاعات، کتابخانه‌ای بوده‌است و بر‌آن است، به واکاوی نحوة تعمیم‌یافتگی نظریة پیش‌ساختگرایی در ترسیم تصاویر کودکان در نگاره‌های نسخة مصور هفت‌اورنگ محفوظ در مجموعة فریر بپردازد. بدین‌منظور، در این پژوهش، به این پرسش پاسخ داده‌می‌شود؛ چگونه نظریة پیش‌ساختگرایی در نسخة هفت اورنگ جامی، نمود‌یافته‌است؟ نتایج حاصل از این پژوهش نشان‌می‌دهد، نمودیافتگی نظریة پیش‌ساختگرایی در این نگاره‌ها، در حالات چهره، البسه، موقعیت قرارگیری، ابعاد اندام و دشواری تشخیص جنسیت شخصیت‌ها، ملموس است. کودکان در نگاره های این نسخه به گونه‌ای ترسیمشده‌اند، که نگاه به کودک، به مثابه انسان بزرگسال، مشهود می‌نماید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات