تحلیلی بر صور بازنمایانه و نمادین در دو نسخه قاجاری از هفت گنبد نظامی در تطبیق نگاره ها و متن ادبی

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، عضو هیئت علمی گروه طراحی پارچه و لباس، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر ایران، تهران

چکیده

هفت‌ گنبد، چهارمین مثنوی از خمسة نظامی است که در آن، ملاقات بهرام‌شاه با شاهدخت‌های هفت ملیت توصیف شده است. منظومه-ای که بارها منبع الهام نگارگران بوده است. در تداوم این سنت فرهنگی، این افسانه در دورة قاجار نیز به تصویر درآمد که ازجملة آنها نسخه‌های شمارة 1951 و 1898، محفوظ در کاخ موزة گلستان است. هدف این مقاله، مقایسة متن ادبی و تصویری در این دو نسخة قاجاری و تطبیق نتایج به دست آمده با یکدیگر است. به‌طوریکه با شناسایی خصایص هنری آنها، عناصر بازنمایانه و نمادین مشترک شناسایی گردد. نتیجة این مطالعه به شیوة تحلیلی ـ تطبیقی مشخص ساخت: در تصویرسازی هر نسخه، ادای دین به متن ادبی و تأسی به سبک هنری زمانه به موازات قابل بازیابی هستند. هرچند ممکن است با نظر به نگاه نقاش، در هر اثر یکی بر دیگری پیشی جوید، چنانچه در بحث صوری، نسخة 1898 به سبک‌ نقاشی قاجار تعهد بیشتری دارد و درمقابل نسخة 1951 با تداعی تاریکی شب، سهم بزرگتری در وفاداری به متن ادبی داشته است. در تصویرسازی هر دو نسخه، تأکید بر نمایش گنبد، قرارگیری شاه و شاهدخت در مرکز قاب تصویر، همینطور نمود رنگ در گنبد و تمام عناصر دکوراتیو حتی پوشش افراد؛ از تأثیرگذارترین عناصر نمادینی هستند که در تشخیص مضمون نگاره‌ها مؤثر می‌افتند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 27 آبان 1403

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار