مطالعه تطبیقی ویژگی‌های هزار و یکشب صنیع الملک و وجوه خاص سینمایی

نویسنده

دانشجوی دکتری پژوهش هنر، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا

چکیده

نقاشی‌های هزار و یکشب از ممتازترین آثار هنری ایران در تمام دوران قاجار است. این مجموعه به دست صنیع‌الملک و شاگردانش به عرصه تصویر درآمد و دارای ویژگی‌هایی است که آن را از دیگر مجموعه‌های مشابه در سایر ادوار تاریخی هنر ایران متمایز می‌کند. در این مطالعه با روش تطبیقی - تحلیلی به بررسی وجوه خاص هزار و یکشب با سینما پرداخته شده است. با این تعبیر به این مجموعه با برشمری و تحلیل این ویژگی‌ها از زاویه دیگری نگریسته شده است. واقع‌گرانمایی، چینش صحنه‌ها، کادر بندی، ترکیب‌بندی، زمان و پویایی، شخصیت‌پردازی، طرح داستان مصور، روایتگری و نقطه اوج، مراحل سه گانه پیش تولید، تولید و پس تولید، پیوند نوشته و تصویر، ارتباط اقتباس و منبع آن و نور پردازی از بحث هایی هستند که در قسمت اصلی این مقاله مورد بررسی و قیاس با ویژگی‌های سینمایی قرار گرفته‌اند. بین تکنیک‌های سینمایی و روش‌هایی که در خلق هزار و یکشب به کار گرفته شده است مشابهت‌های ظریفی وجود دارد. این مشابهت‌ها میل به تحرک و پویایی در تصاویر نقاشی ایران را در این بازه زمانی نشان می‌دهد. همچنین به چگونگی فراتر رفتن صنیع الملک از رسانه نقاشی در این مجموعه و وجود ظرفیت برای ورود تصاویر متحرک می‌پردازد.

کلیدواژه‌ها