نماد‌ها در آثار «ژازه طباطبایی» (با تاکید بر سه نماد: شیروخورشید، اسب و مرغ ـ‌آدم‌)

نویسنده

دانش¬آموخته کارشناسی¬ارشد پژوهش هنر و عضو گروه پژوهش هنر، پژوهشکده فرهنگ، هنر و معماری جهاد دانشگاهی

چکیده

در دوران معاصر و به دلیل دگرگونی‌های فراوان در آفرینش‌های هنری، تعداد اندکی از هنرمندان هستند که به بازتولید برخی از نمادهای خاص اهتمام دارند. از مهم‌ترین این هنرمندان، ژازه طباطبایی ـ نقاش و مجسمه‌ساز ـ است که به شیوه خاص خود برخی از نمادهای مهم و کهن ایرانی را بازمی‌آفریند؛ مانند شیروخورشید، اسب و مرغ ـ آدم‌ها و غیره . در این مقاله چگونگی بهره‌گیری ژازه از این نمادها بررسی می-شود؛ این نمادها همان نشان و محتوای سابق را بیان نمی‌کند، بلکه به‌گونه‌ای طنزآمیز نمایان و در این خلال برخی مفاهیم سابق به هجو گرفته می‌شود. یعنی ژازه مطابق با زمانه خویش و فرهنگ معاصر و البته نوع نگاه ویژه خود نمادها را به‌کار می‌گیرد و آنچه مشخص است این‌که در همه نمادها و نشانه‌های آثار ژازه ردپای تانیث و زنانگی فرم و محتوا غالب است؛ البته به‌عنوان عنصری از دست رفته که به‌ زبان نمادین هنرمند ـ با این نگاه که جای خالی آن در عصر ما احساس می‌شود ـ بیان می‌گردد. نمادهای آثار ژازه عمدتاً در قالب دو هنرِ نقاشی و حجم‌سازی رخ می‌نماید؛ در نقاشی‌های او نگاه زنانه را به وضوح بیشتری می‌توان دریافت اما در آثار حجمی او گونه‌ای شوخی و به هجوگرفتن نمادهای سابق مشاهده می‌شود.

کلیدواژه‌ها


اسدی کیارس، داریوش (1387)، تندیس ژازه تباتبایی، تندیس، 143، صص 3ـ4.
الدوز خودی (1385)، معانی نمادین شیر در هنر ایران، کتاب ماه هنر، مهر و آبان 1385، صص 96 ـ104.
جابز، گرترود (1380)، سمبلها، مترجم: محمدرضا بقاپور، نشر مترجم، تهران.
ستاری، جلال (1386)، اسطوره ژازه، در: گزیده آثار مجسمه ژازه تباتبایی، به کوشش محمدحسن حامدی، نشر نزهت، تهران.
دادور، ابوالقاسم و منصوری، الهام (1385)، درآمدی بر اسطوره‌ها و نمادهای ایران و هند در عهد باستان، کلهر، دانشگاه الزهرا، تهران. کامرانی، بهنام (1386)، نگاهی به آثار ژازه تباتبایی، ماهنامه آینه خیال، ش5، ص 26.
لیما، گرگوری (1351)، نقاشی‌های ژازه تباتبایی، (بی‌نا)، تهران.
مجابی، جواد (1387)، شیر(زن) و خورشید(خانم)‌ های ژازه، تندیس، 143، صص42 ـ43.
مدرسی، جواد ( 1386)، نقدی بر آثار مجسمه ژازه طباطبایی (استحاله اشیا به آدم‌ها)، آینه خیال، شماره 5، صص 30 ـ37.
میت‌فورد، میراندابروس (1388)، فرهنگ مصور نمادها و نشانه‌ها در جهان، مترجمان: ابوالقاسم دادور و زهرا تاران، کلهر، دانشگاه الزهرا، تهران.
http://www. jornalgf.blogfa.com/post-287.aspx.
کسروی، احمد (1356)، تاریخچه شیر و خورشید، (بی‌نا)، تهران.
سازمان چاپ و انتشارات (1381)، گزیده آثار ژازه تباتبایی (مرغ نه آدم نه)، سازمان چاپ و انتشارات، تهران.
لیما، گرگوری (1351)، نقاشی‌های ژازه تباتبایی، (بی‌نا)، تهران.
موسسه انتشارات نزهت (1386)، گزیده آثار مجسمه ژازه تباتبایی، به کوشش محمدحسن حامدی، موسسه انتشارات نزهت، تهران. http:// www.sazmanepars.com/Farsi/Gahnameh/29/29_14.htm.