مطالعه و بررسی اصول ترکیب بندی در بشقاب¬های شکار ساسانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد پژوهش هنر، دانشگاه تربیت مدرس

2 عضو هیأت علمی گروه باستان شناسی، دانشگاه تربیت مدرس

3 عضو هیأت علمی دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

چکیده
از دوران ساسانی، به عنوان آخرین دوره شکوفایی فرهنگ و تمدن ایران قبل از اسلام، بخش قابل توجهی آثار زرین و سیمین به یادگار مانده است که می­توان آنها را یکی از پر مایه­ترین هنرهای فرهنگ و تمدن ایران زمین به حساب آورد. از آنجایی که هنر ساسانی عمدتاً درباری و نمایانگر فرّ و شکوه ایزدیِ پادشاهان ساسانی است، بنابراین اغلب آثار زرین و سیمین بجای مانده از این دوران، دربردارندة موضوعات و مضامینی مرتبط با پادشاه از جمله شکار شاهانه است. هنرمند ساسانی در اجرای این مضامین باید نهایت ذوق و هنر خود را برای طراحیِ این شکوه و جلال بکار می­گرفت. در این پژوهش، ظروف سیمینِ شکار از منظر ترکیب­بندی مورد واکاوی بصری قرار گرفته­اند که منجر به دستیابی و کشف الگوهای رایج تناسباتی و ترکیبی در ظروف شکارِ ساسانی شده است. طبق پژوهش حاضر، ظروف شکار دارای ترکیب بندی­های مختلف و متنوعی می­باشند که از این میان به نظر می­رسد چهار الگوی سامانمند با ساختاری معنی دار، مخصوص ظروف ساختِ کارگاه­های درباری یا شاهی می­باشد. این چهار الگو یا ترکیب بندیِ رایج، طی آنچه در پژوهش معرفی می شود شاملترکیب بندی عمودی و افقی، ترکیب بندی منتشر، ترکیب بندی متقارن و ترکیب بندی متقاطع می­شود.

کلیدواژه‌ها


مطالعه و بررسی اصول ترکیب بندی در بشقاب­های شکار ساسانی*

 

فهرست منابع
آرنهایم، رودلف (1388)، هنر و ادراک بصری (روان شناسی چشم خلاق)، ترجمه: مجید اخگر، انتشارات سمت، تهران.
آیت اللهی، حبیب الله (1389)، مبانی نظری هنرهای تجسمی، انتشارات سمت، تهران.
داندیس، دونیس اِ (1388)، مبادی سواد بصری، ترجمه: مسعود سپهر، انتشارات سروش، تهران.
کپس، جئورگی(1382)، زبان تصویر، ترجمه: فیروزه مهاجر، انتشارات سروش، تهران.
گانتر،سی و پل جت(1383)، فلزکاری ایران در دوران هخامنشی، اشکانی و ساسانی، ترجمه: شهرام حیدرآبادیان، نشر گنجینه هنر، تهران.
ؤنگ، وُسیوس(1380)، اصول فرم و طرح، ترجمه: آزاده بیداربخت، نسترن لواسانی، نشر نی، تهران.
Brunner. J. Christopher(1974), Middle  Persian Inscriptions on  Sasanian  Silverware, Metropolitan Museum of Art, New York.
Chang, Dempsey; Laurence, Dooley; Juhani, E. Tuovinen(2002), Gestalt Theory in Visual Screen Design, Australian Computer Society, Inc.
Harper, P.O(1988), Sasanian Silver: Internal Developments and Foreign Influences. In F. Baratte (ed.) Argenterie Romania et Byzantine, Editions de Boccard, Paris.
Harper, P.O(1981), Silver Vessels Of The Sasanian Period: Vol1 Royal Imager, Metropolitan Museum of Art, New York.