بررسی تطبیقی هنرهای تزیینی داخل کاخ صاحبقرانیه و بناهای روسیه قرن18و19میلادی*

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد پژوهش هنر، دانشکده هنرو معماری، دانشگاه تربیت¬مدرس

2 دانشیار دانشکده هنر، دانشگاه شاهد، تهران

3 استادیار دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

چکیده
بشر اولیه دیواره­های غارها را با توجه به حس زیبایی­شناسی خود؛ برای برآوردن نیاز شکار و تأمین غذا نقاشی­کرد. به­تدریج رنگ­آمیزی و تزیینات، جزیی از فضای داخلی خانه شد و البته به محل سکونت پادشاهان نیز وارد شد. تزیینات داخلی کاخ­ها با توجه به فرهنگ، هنر و آداب و رسوم هر تمدن متفاوت است. با روابط سیاسی بین کشورها تغییرات بیشتری در فضای داخلی کاخ­ها دیده می­شود. مولفه­های بسیاری مانند ترکیب­بندی داخلی، گچبری، نقاشی، آیینه­کاری، تزیینات سنگی و چوبی در کاخ صاحبقرانیه وجود دارد که قابل مقایسه با تزیینات داخلی معماری روسیه است. هدف این پژوهش یافتن شباهت­ها و تفاوت­های هنرهای تزیینی معماری­داخلی روسیه با هنرهای تزیینی داخل کاخ صاحبقرانیه تهران است. شیوه تحلیلی، توصیفی با استفاده از جمع­آوری اطلاعات و تحقیق میدانی از کاخ صاحبقرانیه؛ انجام شد که با توجه به مدارک و اسناد موجود تاکنون پژوهشی در این زمینه صورت نگرفته و تنها اشاره­های کوتاهی به کاخ صاحبقرانیه شده ­است. هنرهای­ تزیینی معماری داخلی روسیه تحت تأثیر کشورهای اروپایی قرار داشت. معمار ایرانی با ذوق و سلیقه خود و الهاماتی که از نقاشی و ترکیب­بندی کاخ­های اروپایی و روسی گرفته بود، صاحبقرانیه را بازسازی کرد. بنابراین تأثیر هنر روسی در کنار هنرهای اروپایی در این کاخ را نمی­توان نادیده گرفت

کلیدواژه‌ها


فهرست منابع
اسدی­کیا، بهناز (1389)، معرفی و نقد کتاب: ایران و روسیه در بازی بزرگ، سفرنامه­ها و شرق شناسی، فصلنامه سیاست(دانشکده حقوق و علوم سیاسی)، دوره40، شماره2، ص341.
باباجانی، مصطفی (1390)، ایران و روسیه در دوره تزارها، دوماهنامه ایراس(ویژه مطالعات روسیه و آسیای مرکزی)، شماره32، ص42.
بختیاری، پردیس و رضا افهمی (1390)، هنر ایران عصر قاجار (ترجمه­ای از کلیات هنر عصر قاجار که در دایرة المعارف ایرانیکا منتشر شده است)، کتاب ماه هنر، شماره162، ص50.
بیگدلی،علی و سهیلا خندان درابی (1388)، بررسی روابط ایران و روسیه در دوران میرزا آقاخان نوری، دو فصلنامه مسکویه، سال سوم، شماره10، ص 59.
پولاک، یاکوب ادوارد (1361)، ایران و ایرانیان، کیکاووس جهانداری، چاپ اول، شرکت سهامی انتشارات خوارزمی، تهران.
پیرنیا، محمدکریم (1383)، سبک­شناسی معماری ایرانی، غلامحسین معماریان، معمار، تهران.
حاتم، جمشید (1381)، تکچهره­های قاجار، دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی، کارشناسی ارشد پژوهش هنر، غلامعلی حاتم، فرهاد فخریان.
حجتی، مهسا (1387)،  بررسی دورنمای تاریخی شهر تبریز و طرح مرمت و احیای بلوک شهری پاساژ، دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی، کارشناسی ارشد مرمت و احیا آثار هنری و تاریخی، زهره بزرگمهری، میترا آزاد.
حشمت آزاد، رودابه (1382)، طبقه بندی و آسیب شناسی مجموعه نقاشی­های موجود در مجموعه تاریخی فرهنگی نیاوران(کاخ صاحبقرانیه و گنجینه جهان نما) و ارائه راه­حل­های حفاظتی و تعیین اولویت­های مرمتی، دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی، کارشناسی ارشد مرمت و احیا آثار هنری و تاریخی، رسول وطن دوست، رضا رحمانی.
حکمت، محمد (1387)، حفاظت پیشگیرانه در موزه (مطالعه موردی: طرح آمادگی بحران در کاخ صاحبقرانیه با تکیه بر نقاشی­های رنگ روغن)، دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی، کارشناسی ارشد مرمت اشیا فرهنگی و تاریخی، صمد سامانیان، منصور فلامکی.
ذکا، یحیی و محمد حسن سمسار (1369)، تهران در تصویر، جلد 1 و 2، سروش، تهران.
رمضان جماعت، مینا (1388)، نگرشی بر شیوه­ها خانه­سازی تهران عهد قاجار با تأکید بر فضاهای ورودی، دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس، کارشناسی ارشد باستان شناسی گرایش اسلامی، جواد نیستانی، حمید خطیب شهیدی.
سرنا، کارلا (1362)، آدم­ها و آیینها در ایران، علی اصغر سعیدی، چاپ اول، زوار، تهران.
سمسار، محمد حسن (1386)، سیمای تهران، مرجانه سلطانی، زریران (موزه عکاسخانه شهر )، تهران.
سودآور، ابوالعلا (1380)، هنر دربارهای ایران، ناهید محمد شمیرانی، عبدالرضا دهقانی، کارنگ، تهران.
صدقیانی، مارال (1389)، حفاظت و مرمت نقاشی­های روی چوب سقف قوس­دار کاخ صاحبقرانیه، دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی، کارشناسی ارشد مرمت اشیای تاریخی و فرهنگی، عبدالرسول وطن دوست، حمید فرهمند بروجنی.
صنیع­الدوله، محمدحسن­خان[اعتمادالسلطنه] (1257)، مرآت­البلدان ناصری، بی­نا(دارالطباعه مبارکه دولتی)، تهران.
فرهمند،جلال (1385)، قصور قاجار، فصلنامه تاریخ معاصر ایران، سال10، شماره37، صفحه245.
کردلو، معصومه (1368)، بسته بندی و جایگاه آن در هنر عصر قاجار، دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز، کارشناسی ارشد ارتباط تصویری، فرزان سجودی، بهرام کلهرنیا.
گودرزی دیباج، مرتضی (1388)، آیینه خیال، پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی، سوره مهر، تهران.
Aleksandrov, Yuri (1984), (The architectural silhouettes of the city) A Gide, Glenys Ann Kozlov, Raduga publishers, Moscow.
Bartenev, Igor.valentine Batazhkova (1985), Leningrad.Architectural land marks.Art Museums.Suburban places and parks An Illustrated Guide.Alexander Miller, Aurora Art publishers, Leningrad, Printed and bound in the VSSR.
ПЛАСТИКА, ПРОСТРАНСТВО (1991), Памятники русскои архитектуры и монументального искусства, Москва, Наука.
A.S.F. enterprise, [website], [online],  <http://www.asfenterprise.com/index.php?id=1364&lang=en>, [2012/5/15].
Alexander Palace Time Machine, [website], 2010/07/01, [online], <http://forum.alexanderpalace.org/index.php?topic=15047.0 > [2012/05/16].
Interior original, Interior designing and decorating ideas, [website], 2011, [online], <http://www.interiororiginal.com/luxurious-interior-designs-from-the-ancient-palace.html/st-george-hall-interior-decor-opulent-grand-russian-palace >[2012/5/28].
Wikipedia, the free encyclopedia, [website], [online], <http://en.wikipedia.org/wiki/Russian_culture > [2012/5/14].