آسیب شناسی نظام‌های فاصله‌گذاری در تایپ‌فِیس‌های فارسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد ارتباط تصویری، دانشکده هنر، دانشگاه شاهد، تهران

2 عضو هیئت علمی دانشکده هنر، دانشگاه شاهد، تهران

چکیده

چکیده
            تحقق نسبی ایده‌ی دهکده‌ی جهانی در کنار بار هژمونیک مبتنی بر فن‌آوری کشورهای غربی، فرهنگ و به تبع آن نوع نوشتار کشورهای در حال توسعه از جمله کشور ما را در آستانه‌ی تهدیدی جدی قرار داده است. این‌گونه جوامع، برای بقای نوع نوشتار خود، باید شاخصه‌های گوناگون آن را مورد تحلیل و بررسی قرار دهند و با آسیب‌شناسی و به‌روز رسانی، سعی در انطباق آن با معیارهای روز نمایند. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و با هدف آسیب‌شناسی نظام‌های فاصله‌گذاری در تایپ‌فِیس‌های فارسی تدوین شده است. بدین منظور ابتدا نظام‌های فاصله‌گذاری محورهای عرضی و طولی و زیرمجموعه‌های آنها تعریف شده‌اند و سپس با تحلیلی قیاسی، عملکرد آنها در تایپ‌فیس‌های فارسی با دو سنجه‌ی قواعد خوشنویسی اسلامی- ایرانی و نیز مبانی حروف‌نگاری غربی مورد ارزیابی قرار گرفته است. مشکلاتی که تایپ‌فیس‌های فارسی در این حوزه با آن مواجه هستند را می‌توان به دو دسته‌ی مشکلات “ساختاری” و “ترسیمی” دسته‌بندی نمود. برای بهبود عملکرد و مرتفع نمودن این مشکلات، انطباق صرف با هیچ یک از دو مولفه‌ی مذکور به تنهایی بسنده نمی‌کند. برای رفع این آسیب‌ها، طرّاحان باید با آگاهی به هر دو مولفه و به کار بستن توأمان آنها، اقدام به طراحی حروف و تعریف نظام‌های فاصله‌گذاری نمایند

کلیدواژه‌ها


فهرست منابع
 افشارمهاجر، کامران(1387)، گرافیک مطبوعاتی، انتشارات سمت، تهران.
افشارمهاجر، کامران(1384)، هنرمند ایرانی و مدرنیسم، انتشارات دانشگاه هنر، تهران.
 تیمورنژاد، کامران(بی‌تا )، پژوهشنامه‌ی فونت فارسی، دبیرخانه ی شورای عالی اطلاع‌رسانی، تهران.
 سفادی یاسین، حمید(1381)، خوشنویسی اسلامی، ترجمه‌ی مهناز شایسته‌فر، انتشارات موسسه مطالعات هنر اسلامی، تهران.
 فضائلی، حبیب‌الله(1350)، اطلس خط، نشر انجمن آثار ملی ایران، اصفهان.
فضائلی، حبیب‌الله(1387)، تعلیم خط، انتشارات سروش، تهران.
 عابدینی، رضا(1388)، دبیره، انتشارات نظر، تهران.
 عفراوی، بهرام(1388)، کتاب فونت، انتشارات سی بال هنر، تهران.
 قلیچ‌خانی، حمیدرضا(1388)، فرهنگ واژگان و اصطلاحات خوشنویسی و هنرهای وابسته، انتشارات روزنه، تهران.
 نیکومرام، مسعود(1389)، تحلیل و بررسی حروف فارسی، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی اسلامشهر، اسلامشهر.
 وی وایت، الکس(1389)، تأملی در طراحی حروف، ترجمه‌ی عاطفه متقی، انتشارات فرهنگ سرای میردشتی، تهران.
 انصاری، کامران و سیاوش شهاب(1387)، طراحی فونت به روایت دو طراح، فصل‌نامه گرافیک و چاپ، شماره هفتم، صص31-22.
 اوجی، مصطفی(1390)، اصول طراحی حروف، فصل‌نامه حرفه هنرمند، شماره 38،صص 184-182.
Ambrose, Gavin & Harris, Paul(2010), The fundamentals of typography, Ava publishing, Switzerland.
Hillner Matthias(2010), Basics Typography, Ava publishing, Switzerland.
Perfect Christopher(1992), The Complete Typographer, Rockport, Massachusetts.
www.truetype-typography.com