زمینه‌مندی اجتماعی- فرهنگی موضوعات و آثار در پژوهش‌های تطبیقی هنر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری پژوهش هنر، دانشگاه هنر، تهران، ایران

2 استادیار گروه آموزشی پژوهش هنر، دانشگاه هنر، تهران، ایران

3 استادیار گروه آموزشی فلسفه هنر، دانشگاه هنر، تهران، ایران

چکیده

چکیده
زمینه و بستر فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی که آثار هنری بدان تعلق دارند، از عوامل و وجوه مهمی است که اگر در مطالعات تطبیقی هنرها وارد شود و به دقت مورد بررسی قرار گیرد، بر غنای تبیین‌ها و دستاوردهای نظری این نوع پژوهش‌ها خواهد افزود. این دست مطالعات تطبیقی نیز می‌تواند با توجه به خصوصیات نشانه‌گذارانه آثار هنری، به حصول درک بهتر و عمیق‌تری از هنر و فرهنگ ملی، منطقه‌ای، قومی و محلی منجر شود. در این مقاله، زمینه‌مندی آثار و موضوعات هنری از حیث نظری مطالعه گردیده و سپس مهم‌ترین زمینه‌های تولید خلاقانه هنر، در سه حوزه زمینه‌های اقتصادی، زمینه‌های سیاسی و زمینه‌های فرهنگی، تحقیق خواهدشد. ارزش‌ها و زمینه‌های اقتصادی فعالیت هنری، حوزه هنر را به دنیای سرمایه و مبادلات تجاری وارد می‌سازند؛ اثر هنری و هنرمند نقش بزرگی در بازتولید و حفظ فرهنگ‌های ملی و منطقه‌ای و خرده‌فرهنگ‌های محلی و قومی و نشان دادن خواست‌ها، عواطف و رفتارهای گروه‌های مختلف اجتماعی دارند؛ همین‌طور هنرها می‌توانند در خدمت برآورده ساختن مقاصد سیاسی ساخت قدرت قرار گیرند. در پایان مقاله، با پیش کشیدن مبحثی در باب روابط زمینه و شکل (فرم) در آثار هنری، اهمیت توجه به مقوله شکل در مطالعات تطبیقی هنر توضیح داده می شود. شایان ذکر است در این پژوهش از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی استفاده شده و اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای جمع‌آوری گردیده است.

کلیدواژه‌ها


فهرست منابع
انوشیروانی، علی‌رضا (1389)، فلسفه دانش ادبیات تطبیقی: گذشته، حال، و آینده، در دانش‌های تطبیقی؛ مجموعه مقالات فلسه، اسطوره‌شناسی، هنر، و ادبیات، (به کوشش) بهمن نامور مطلق و منیژه کنگرانی، سخن، صص 94-67، تهران.
بوردیو، پیر (1380)، نظریه کنش؛ دلایل عملی و انتخاب عقلانی، مرتضی مردی‌ها (مترجم)، نشر نقش و نگار.
بوردیو، پیر (1390)، تمایز؛ نقد اجتماعی قضاوت‌های ذوقی، حسن چاوشیان (مترجم)، نشر ثالث، تهران.
بووی، اندرو (1385)، زیبایی‌شناسی و ذهنیت از کانت تا نیچه، فریبرز مجیدی (مترجم)، فرهنگستان هنر، تهران.
بیردزلی، مونرو سی. و جان هاسپرس (1376)، تاریخ و مسایل زیباشناسی، محمد سعید حنایی کاشانی (مترجم)، هرمس، تهران.
پاکباز، رویین (1381)، دایره‌المعارف هنر، فرهنگ معاصر، تهران.
پرتوی، پروین (1386)، تحقیق کیفی در مطالعات هنری، با تاکید بر شیوه‌های گردآوری داده‌ها، تحلیل محتوا، و تجزیه و تحلیل تطبیقی، در پژوهشنامه فرهنگستان هنر، شماره 3، خردادو تیر 1386، صص 23-8.
پرتوی، پروین (1389)، هنر تطبیقی و نسبت آن با مطالعات تطبیقی هنر، در دانش‌های تطبیقی؛ مجموعه مقالات فلسه، اسطوره‌شناسی، هنر، و ادبیات، (به کوشش) بهمن نامور مطلق و منیژه کنگرانی، سخن، صص 192-179، تهران.
جل، آلفرد (1385)، مساله «نیاز به انسان‌شناسی هنر»، فرهاد ساسانی (مترجم)، در خیال، شماره 17، بهار 1385، صص 87-70.
جنکینز، ریچارد (1385)، پیر بوردیو، لیلا جوافشانی و حسن چاوشیان (مترجمان)، نشر نی، تهران.
رهنورد، زهرا (1384)، هنر، عشق، زیبایی، و رویکرد اجتماعی، در چیستی هنر، فرخ فتحی‌زاده ناصری (ویراستار)، موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی، صص 78-65، تهران.
ریگین، چارلز (1388)، روش تطبیقی؛ فراسوی راهبردهای کمی و کیفی، محمد فاضلی (مترجم)، نشر آگاه، تهران.
شریعت‌زاده جنیدی، مریم (1379)، هنر و اقتصاد، در فصلنامه هنر، شماره 43، بهار 1379، صص 6-131.
طباطبایی، سید جواد (1377)، سنت، مدرنیته، پست‌مدرن، در نشریه راه نو، شماره8، خرداد 1377، صص 24-18.
عاملی، سعید رضا (1389)، دوجهانی‌شدن‌ها و ارتباطات بین‌تمدنی: تحلیل روشمند ارتباط فرهنگی در جهان، در فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دوره سوم، شماره 9، بهار 1389، صص 37-1.
عبادیان، محمود (1379)، سنت در دنیای مدرن، در بازتاب اندیشه، شماره5، مرداد 1379، صص 42-39.
فتحی‌زاده ناصری، فرخ (ویراستار) (1384)، چیستی هنر، موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی، تهران.
فرهادپور، مراد (1388)، پاره‌های فکر؛ هنر و ادبیات، طرح نو، تهران.
فریلند، سینتیا (1383)، اما آیا این هنر است؟؛ مقدمه‌ای بر نظریه هنر، کامران سپهران (مترجم)، مرکز، تهران.
فکوهی، ناصر (1390)، انسان‌شناسی هنر؛ زیبایی، قدرت، اساطیر، ثالث، تهران.
کلباسی، حسین (گردآورنده) (1387)، مجموعه مقالات نشست تخصصی مطالعات تطبیقی، اسفند 1385، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران.
مصلح، علی‌اصغر (1387)، بینش تطبیقی، نمودی از وضعیت تاریخی، در مجموعه مقالات نشست تخصصی مطالعات تطبیقی، اسفند 1385، تهران، (به کوشش) حسین کلباسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، صص 211-201، تهران.
مورفی، هوارد (1385)، انسان‌شناسی هنر، هایده عبدالحسین‌زاده (مترجم)، در خیال، شماره 17، بهار 1385، صص 69-20.
مهرگان، امید (1388)، تفکر اضطراری، گام نو، تهران.
نامور مطلق، بهمن و منیژه کنگرانی (گردآورندگان) (1389)، دانش‌های تطبیقی؛ مجموعه مقالات فلسه، اسطوره‌شناسی، هنر، و ادبیات، سخن، تهران.
نقی‌زاده، محمد (1379)، هنر و اقتصاد در جوامع سنتی و مدرن، در نشریه هنر دینی، شماره 6، زمستان 1379، صص 120-89.
واربرتن، نایجل (1387)، چیستی هنر، مهتاب کلانتری (مترجم)، نی، تهران.
Appadurai, A. (ed.) (1986), The Social Life of Things: Commodities in Cultural Perspective, Cambridge University Press, Cambridge.
Appiah, Kwame Anthony (1997), The Postcolonial and the Aesthtic, in Aesthetics, Susan Feagin and Patrick Maynard (eds.), Oxford University Press, Oxford.
Beran, Harry (1980), Massim Tribal Art Papua New Guinea.
Cayne, Bernard S. (ed.) (1973), The Encyclopedia Americana, Americana Corp., New York.
Csikszentmihalyi, M. and E. Roshberg-Halton (1981), The Meaning of Things, Cambridge University Press, Cambridge.
Danto, Arthur C (1992), Beyond the Brillo Box: The Visual Arts in Post-Historical Perspective, Farrar, Straus, Giroux, New York.
Danto, Arthur C (1997), Brillo Box, After the End of Art: Contemporary Art and the Pale of History, Princeton University Press, Princeton.
Encyclopaedia Britannica (2013), online edition (britannica.com).
Feagin, Susan and Patrick Maynard (eds.). (1997), Aesthetics, Oxford University Press, Oxford.
Ingold, T. (ed.) (2005), Companion Encyclopedia of Anthropology, Routledge, London.
Miller, D. (1987), Material Culture and Mass Consumption, Blackwell, Oxford.
Miller, D. (2005), Artifacts and the Meaning of Things, in Companion Encyclopedia of Anthropology, T. Ingold (ed.), Routledge, London.
Munn, N.D. (1986), The Fame of Gawa, Cambridge University Press, Cambridge.
Paxman, J. (1999), The English: A Portrait of a People, Penguin Books, London.
Strathern, M. (1988), The Gender of the Gift: Problems with Women and Problems with Society in Melanesia, University of California Press, Berkeley.
Stubbs, Stanley A. (1973), Pueblo Indians in The Encyclopedia Americana, Bernard S. Cayne (ed.), Americana Corp., New York.
Swift Balch, Edwin and Eugenia MacFarlane Balch. (1918), Art and Man; Comparative Art Studies, Allen, Lane and Scott, Philadelphia.
Tippett, A.R. (1968), Fijian Material Culture, Bishop Museum, Honolulu.