سفید چاه، نمایه ای فراتر از یک گورستان :شناخت و بررسی مضامین و نقوش تصویری گورستان سفید چاه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناس ارشد ارتباط تصویری، مدرس موسسۀ آموزش عالی طبری، بابل، ایران.

چکیده

 
چکیده
 
مازندران در طول تاریخ با توجه به شرایط اقلیمی و موقعیت سیاسی خاصی که داشته، همواره مرجعی برای توجه تمامی دیدگاه­ها بوده است. محققان و پژوهشگران آشنا به تاریخ و فرهنگ تمدن­های کهن، این مکان را بستر مناسبی برای کاوش­های خود دانسته­اند. سفیدچاه، عنوان گورستانی است سرشار از نقوش و نمادهای شگرف که این قبرستان را از مکانی جهت نگهداری متوفی به گنجینه ای تاریخی بدل ساخته است. توجه به ساختار، نوع تصاویر و نیز فضای ویژه­ی این محوطه تاریخی، زمینه ایجاد این پژوهش را فراهم نموده است؛ تا با این امر هرچه بیشتر در جهت معرفی و نگهداری این میراث جاویدان گام­هایی مثبت برداشته شود. روش تحقیق برای این پژوهش از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری داده­ها، میدانی است. نوشتار حاضر به بررسی مضامین تصویری و نقوش رایج در سنگ قبرهای این منطقه می­پردازد و با معرفی پاره ای از مهم­ترین آنها، سعی در کشف معنا و مفاهیم زندگی در برهه­ای از تاریخ این سرزمین را دارد. مطالعه، درک و آگاهی از این نقوش، مسیر نیل به ارزش­های فرهنگی، اجتماعی و تفکرات بومیان منطقه را هموار ساخته و پیامد آن آشنایی با تاریخ و تمدن انسان و حتی رسیدن به شناخت خود است.
 

کلیدواژه‌ها


آژند، یعقوب ( 1365)، قیام مرعشیان، رساله ی دکتری به شماره ۹۵۵-ق ۶۵۱۲ پ-ر، کتاب‌های شکوفه وابسته به انتشارات امیرکبیر، تهران. آموزگار، ژاله (1374 )، تاریخ اساطیری ایران، نشر سمت، تهران.
افلاطون (1362)، پنج رساله افلاطون، ترجمه محمود صناعی، مرکز انتشارات علمی وفصلنامه پژوهشهای ادبی، سال5، شماره18، ص 8. بی نام(1382)، دفتر تقسیمات کشوری و نیز فرهنگ جغرافیایی، جلد27، صص112 -107، وزارت کشور.
پرهام، سیروس(1364)، دستبافته های عشایری و روستایی فارسی، انتشارات امیر کبیر، تهران.
پورداوود، ابراهیم(1377 )، یشت ها، جلد1، نشر اساطیر، تهران.
پویان، جواد. خلیلی، مژگان (1389)، نشانه شناسی نقوش سنگ قبرهای قبرستان دارالسلام شیراز، کتاب ماه هنر، شماره 144، ص 99. تفضلی، احمد(1380)، ترجمه مینوی خرد، به کوشش ژاله آموزگار، نشرتوس، تهران.
تناولی، پرویز( 1388)، سنگ قبر، نشر بن گاه، تهران.
دهخدا، علی اکبر (1377)، لغت نامه دهخدا، به کوشش دکتر محمد معین، چاپخانه دولتی ایران. ساسان پور، شهرزاد(1380)، گذری بر حکومت محلی سادات مرعشی مازندران، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، مرداد و شهریور، شماره46 و 47، صص41 - 42.
سیف، محراب، بهار ( 1362 )، جلوه گاه اصیل هنر تزئینی اسلامی، هنر و معماری، هنر، شماره 3، ص 154.
شوالیه، ژان گربران آلن(1378 )، فرهنگ نمادها، ترجمه سودابه فضایلی، انتشارات جیجون، تهران.
غروی، مهدی(1352)، نقوش مذهبی، نشریه بررسی تاریخی، شماره 4 و 5، ص174.
کوپر، جی سی(1379 )، فرهنگ مصور نمادهای سنتی، ترجمه ملیحه کرباسیان، نشر فرهاد، تهران.
ماکان، کاسپین( 1388 )، مازندران نگین طبرستان، نشر آوردگاه اندیشه، تهران.
مانوکیان، آرداک( 2009)، کتاب ارمنی زبان «شوقاردزاک» به معنای نورافشان، جلد2، انتشارات شورای خلیفه گری ارامنه‌ی تهران. ورمازرن، مارتین(1383 )، آیین میترا، نشرچشمه، تهران.
وفایی، شهربانو(1381)، سیمای میراث فرهنگی مازندران، سازمان میراث فرهنگی کشور، تهران.
وفایی، شهربانو( 1381)، مطالعه گورستان سفیدچاه، میراث فرهنگی مازندران.
هال، جیمز(1380) ، فرهنگ نگاره ای نمادها در هنر شرق وغرب، ترجمه رقیه بهزادی، فرهنگ معاصر، تهران.
هویت طلب، سیده کبری (1386)، تاثیر دیدگاه های بشر در شکل گیری و به کارگیری نقش مایه خورشید از پیدایش اجتماعات اولیه نوسنگی در آسیای میانه تا التقاط هنر این منطقه با یونان، هنر و معماری، رهپویه هنر، شماره 3، صص 19-20.
یاحقی، محمدجعفر( 1374)، فرهنگ نامه قرآنی، جلد 3، آستان قدس، مشهد.
یاحقی، محمدجعفر(1375)، فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات فارسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی سروش، تهران.
یاحقی، محمد جعفر( 1388)، فرهنگ اساطیر و داستان واره ها در ادبیات فارسی، فرهنگ معاصر، تهران.
یساولی، جواد(1379)، مقدمه ای بر شناخت قالی ایران، انتشارات یساولی، تهران.