بررسی هرمنوتیک پل ریکور و تأویل مخاطب از اثر هنری با تکیه بر عنوان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد نقاشی، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران

2 استادیارگروه نقاشی، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

چکیده

در ازدحام دگرگونی­های هنری سده­ی بیستم، آثار نقاشی نیز «عنوان»­های گوناگونی به خود پذیرفته­اند؛ در بررسی این عنوان­ها با گذر از علل انتخاب آنها، نقش عنوان در رویارویی­ با مخاطب و چگونگی تأثیر بر تأویل مخاطب مطرح می­گردد؛ که این پژوهش نیز از منظر هرمنوتیک ریکور قصد بررسی این تاثیرپذیری را دارد. در هرمنوتیک ریکور با مطرح شدن اثر هنری همچون گفتمان، مخاطب و متن، اهمیتی بیش از مؤلف آن می­یابند. اثر به جهانی ارجاع دارد که رویاروی جهان مخاطب قرار می­گیرد و مخاطب با طی کردن مراحل تأویل ریکور یعنی تبیین، فهم، و خویشتن فهمی، اثر را تأویل می­کند. می­توان نقشی برای عنوان در این فرآیند در نظر گرفت. عنوان می­تواند بخشی از استراتژی مؤلف باشد و با کارکردی همچون استعاره، و یا ابداع پیرنگ، موجب نوآوری معنایی گردد. همان­طور که نقاش سده­ی بیستم، خلاقانه در انتخاب عنوان اثر هر چه بیشتر با مخاطب درگیر شده، نوآوری معنایی را از او طلب می­کند؛ تا مخاطب با هر تأویل، معنا را بازآفریده، پیکربندی متن را دگرگون سازد. شیوه­ی پیشبرد این پژوهش از نظر هدف، توسعه­ای-کاربردی، از نظر روش، تطبیقی-تحلیلی می­باشد. همچنین داده­ها با روش کتابخانه­ای-ترکیبی گردآوری شده­، به صورت کیفی، از طریق منطق و استدلال مورد تجزیه تحلیل قرار گرفته­اند.

کلیدواژه‌ها


احمدی، بابک (1389)، حقیقت و زیبایی، نشر مرکز، تهران.
احمدی، بابک (1383)، ساختار و هرمنوتیک، نشرگام نو، تهران.
احمدی، بابک (1380)، ساختار و تاویل متن، نشر مرکز، تهران.
بیگزبی، سی. و. ای (1379)، دادا و سوررئالیسم، ترجمه‌ی حسن افشار، نشر مرکز، تهران.
پاکباز، رویین (1386)، در جستجوی زبان نو، انتشارات نگاه، تهران.
جنسن، هورست ولدمار (1379)، تاریخ هنر، ترجمه‌ی پرویز مرزبان، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران.
ریکور، پل (1390)، زندگی در دنیای متن، ترجمه‌ی بابک احمدی، مرکز، تهران.
ریکور، پل. گادامر، هانس‌گئورگ (1388)، هنر و زبان، ترجمه‌ی مهدی فیضی، نشر رخ‌داد نو، تهران.
ریکور، پل (1383)، زمان و حکایت، جلد اول، ترجمه‌ی مهشید نو نهالی، نشر گام نو، تهران.
ریکور، پل (1383)، زمان و حکایت، جلد دوم، ترجمه مهشید نو نهالی، نشر گام نو، تهران.
ریکور، پل (1368)، رسالت هرمنوتیک، ترجمه‌ی مراد فرهادپور و یوسف اباذری، فرهنگ، شماره‌ی 5 و 4، صص293 - 263.
ریکور، پل (1386)، استعاره و ایجاد معانی جدید در زبان، ترجمه‌ی حسین نقوی، معرفت، شماره‌ی120، صص95- 81.
ریکور، پل (1381)، استعاره و مسئله اصلی هرمنوتیک، ترجمه‌ی حمید بهرامی راد، زیباشناخت، شماره‌ی 7، صص98- 85.
سلیه، روبر (1382)، گفت‌وگو با پل ریکور: فلسفه خرد هرمنوتیکی، ترجمه‌ی لیدا فخری، نشریه‌ی بازتاب اندیشه، شماره‌ی 42، صص73- 72.
گات، بریس. مک‌آیور لوپس، دومینیک (1386)، دانشنامه‌ی زیبایی شناسی، ویراستار مشیت علایی، ترجمه‌ی منوچهر صانعی دره‌بیدی، امیر علی نجومیان، شیده احمدزاده، بابک محقق، مسعود قاسمیان و فرهاد ساسانی، انتشارات فرهنگستان هنر، تهران.
گاردنر، هلن (1387)، هنر در گذر زمان، ترجمه‌ی محمدتقی فرامرزی، انتشارات آگاه، تهران.
گودرزی، مرتضی (1385)، هنرمدرن: بررسی و تحلیل هنر معاصر جهان، سوره مهر، تهران.
لچت، جان (1387)، پنجاه متفکر بزرگ معاصر(از ساختارگرایی تا پسامدرنیته)، ترجمه‌ی محسن حکیمی، انتشارات خجسته، تهران.
نجفی، صالح (1390)، مصاحبه با پل ریکور: تجربه‌ی زیبایی‌شناختی، نشریه خردنامه همشهری، شماره 89، صص207- 201.
واعظی، احمد (1389)، درآمدی بر هرمنوتیک، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی، تهران.
وود، پل. هریسون، چارلز (1379)، هنر و اندیشه‌های اهل هنر 1990- 1900، جلد سوم، ترجمه‌ی مینا نوایی، انتشارات فرهنگ کاوش، تهران.