بررسی تطبیقی ژانرشناسی کمیک ایرانی با نگاهی به کمیک امریکایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد پژوهش هنر، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران

2 دانشیار گروه نقاشی و مجسمه‌سازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران

3 مربی گروه ارتباط تصویری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران،

چکیده

کمیک هنر روایت مضامین از طریق تصویر است که تاکنون در عرصه زیبایی­شناسیِ هنرهای تجسمی تحولات گوناگونی را از سر گذرانده و هویتی خاص یافته و در فرهنگ­های مختلف، به عنوان هنری مستقل و ابزار بیانی مؤثر در قالب ژانرهای گوناگون رواج یافته و فرهنگ معاصر هنرهای تجسمی در آمریکا بیشترین سهم را در تنوع ­بخشی به ژانرهای کمیک داشته است. در دهه­های اخیر کمیک به عرصه هنر ایران وارد شده و در قالب چند ژانر اصلی خلق می­شود. ژانرهای معدود کمیک ایرانی در مقابل گوناگونی ژانرهای خارجی به نظر قابل قیاس نمی­آید، با این وجود مقاله حاضر در پی آن است که با معرفی برخی از مهم­ترین ژانرهای کمیک آمریکایی و برشمردن مؤلفه­های آنها از سویی و بررسی ژانرهای کمیک ایرانی و یافتن ویژگی­های متناظر آنها از سوی دیگر، به مقایسه تطبیقی ژانرهای کمیک ایرانی و آمریکایی دست یابد و نشان دهد که با وجود تفاوت­ در فرم کمیک­های ایرانی و تفاوت­های فرهنگی در محتوای آنها، می­توان برخی را به عنوان معادل­هایی برای ژانرهای غربی و عده­ای را به عنوان ژانرهای بومی ردیابی کرد. به عبارت دیگر مقایسه و یافتن وجوه تشابه و افتراق ژانرهای متداول در دو حوزه فرهنگی به شناخت بیشتر ژانرهای کمیک ایرانی خواهد انجامید.

کلیدواژه‌ها


آسا برگر، آرتور(1380)، روایت در فرهنگ عامیانه، رسانه و زندگی روزمره، ترجمه محمدرضا لیراوی، نشر سروش، تهران.
اسماعیلی سهی، مرتضی(1375)، ویژگی‌های فنی کمیک‌استریپ، پژوهش‌نامه ادبیات کودکان و نوجوانان, شماره4، صص4- 32. احمدی، بابک (1371)، از نشانه‌های تصویری تا متن، نشر مرکز، تهران.
اقبالی، پرویز (1389)، داستان‌های تصویری دنباله‌دار در ایران، رشد آموزش هنر، شماره 22، صص 39-41.
ترهنده، سحر (1390)، تلاش برای بقای کمیک‌استریپ در ایران، مکتبی‌نامه، ویژه‌نامه غلامعلی مکتبی، نشر کمک آموزشی.
رابینسون، جری (1385)، تاریخچه کوتاهی از ابرقهرمانان، کتاب‌های کمیک و رمان‌های تصویری، ترجمه محسن رسول‌اف، کیهان کاریکاتور، شماره 179-180، صص 8-11.
رزاقی، سعید (1391)، گفتگوی شخصی. ریچاردسون، جان ادکینز (1373)، کمیک‌استریپ‌های علمی‌تخیلی، کیهان کاریکاتور، شماره 30، صص44و 45.
سابین، راجر (1383)/الف، پیشگامان کامیک، ترجمه کاوه سجودی، فارابی، شماره 53، صص 435- 444.
سابین، راجر (1383)/ب، کامیک‌های اکشن و پرماجرا، ترجمه نیما بهروزفر، فارابی، شماره 53، صص 457-474.
سابین، راجر (1383)/ج، تعامل کامیک جهانی (نگاهی به تأثیر کامیک‌های اروپایی و ژاپنی)، ترجمه احسان نوروزی، فارابی، شماره 53، صص 521-534.
شجاعی طباطبایی، سید مسعود (1377)، از سوپرمن تا مرد اتمی، فصلنامه هنرهای تجسمی، شماره 4. صص6-13.
ضیایی، محمدرفیع (1383)، یافتن زمانی برای شروع کمیک‌استریپ در ایران، کیهان کاریکاتور، شماره 145و 146، صص52-55.
قایینی، زهره، محمدهادی محمدی (1381)، تاریخ ادبیات کودکان ایران (جلد هفتم)، چیستا، تهران.
مک‌کلود، اسکات (1391)، هنر کمیک1، ترجمه رامین رحیمی، نشر آبان، تهران.
DUNCAN, Randy, Matthew J.SMITH(2009), The power of comics,??????????, U.S.A.
 اقبالی، پرویز، محمدسعید بهمن‌پور (1387)، داستان عاشورا، نشر دانش آموز، تهران.
روح‌الامینی، حسن، میثم برزا، فرهاد مفّوز (1390)، خط اول: مجموعه داستان‌های تصویری دفاع مقدس، نشر سلوک افلاکیان، تهران. سعید رزاقی. واعظی، علی (1389)، نشریه جدید، شماره 15 و 16، سال سوم.
URL 4: http://iloverobliefeld.blogspot.com/2009/05/review-sgt-fury-his-howling-commandos-1.