نقش قوة خیال در پدیدارشناسی ادراک زیبایی‌شناختی از دیدگاه میکل دوفرن مطالعة موردی: نقاشی شارل هشتم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکتری فلسفة هنر، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات، تهران،

چکیده

ادراک زیبایی‌شناختی از جمله مباحث بحث‌‌‌برانگیز در حوزة زیبایی‌شناسی جدید است که میکل دوفرن از یک منظر خاص پدیدارشناختی به بیان آن مبادرت ورزیده است. به باور وی، اثر هنری ساختاری را برای ابژة‌ زیبایی‌شناختی فراهم می‌کند که مهم‌ترین تمایز بین این دو در ادراک است. در این مقاله تلاش می­شود این تمایز را مشخص کرده و فرایند ادراک زیبایی‌شناختی و نقش قوة خیال  از دیدگاه دوفرن نشان داده شود. دوفرن سه مرحله برای ادراک زیبایی‌شناختی قائل شده است. مرحلة نخست حضور است که در آن از مرلوپونتی تأثیر پذیرفته است. در مرحلة دوم، یعنی خیال از سارتر تأثیر پذیرفته، و سرانجام در مرحلة سوم، یعنی تأمل و احساس متأثر از کانت است. از نظر وی، تماشاگر اثر هنری در ادراک اثر هنری باید این سه ساحت را همزمان درک کند. در این جستار کوتاه، با روش توصیفی و تحلیلی، مرحله دوم بررسی می­شود. همچنین به تأثیری که دوفرن از سارتر گرفته، اشاره خواهد شد. در پایان، دوفرن نتیجه می‌گیرد که خیال یک مرحله از ادراک است و به غفلت سارتر از ادراک به خاطر خیال و عواطف اعتراض می‌کند و این غفلت را باعث و بانی سوء تفسیر سارتر از تجربة زیبایی‌شناختی می‌داند.  
 

کلیدواژه‌ها


بنویدی، فاطمه (1392)، میکل دوفرن: یک نگاه پدیدارشناختی به اپرای تریستان و ایزولده اثر واگنر، دوفصلنامة علمی و پژوهشی نامة هنرهای نمایشی و موسیقی، شماره 6، صص 103-91.
خاتمی، محمود (1383)، اشاره‌ای به زیبایی‌شناسی از منظر پدیدارشناسی ، تهران، انتشارات فرهنگستان هنر،.
Bachelad G (1969), The Poetics of Space, trans Maria.Jolas, Beacon Press, Boston.
Berleant A (1970), The Aesthetic Field: A Phenomenology of Aesthetic Experience, Springfield Press.
Csey, Edward S (1974), “Toward a Phenomenology of Imagination,” Journal of the British Society for Phenomenology, Philosophy and Phenomenological Research, 31 (June),475-490.
Csey, Edward S (1975), “The Role of Imagination in Art,” Proceedings of the Seventh International Congress of Aesthetics, Journal of the British Society for Phenomenology, 5 (1),3-19.
Csey, Edward S (1977), “Imagining and Remembering,” Review of Metaphysics. Csey, Edward S (2009),“PhenomenologicalAesthetics” in Encyclopedia of Phenomenology, ed.
Lester Embree.
Dewey J (1958), Art as Experience, New York.
Dufrenne, Mikel (1973), The Phenomenology of Aesthetic Experience, Trans, E. S.
Casey, Norhtwestern University Press, Evanston.
Dufrenne, Mikel (1987), In The Presence of the Sensuous, trans,Edward Csey, Printed in the United States of America. Dufrenne, Mikel (2009), In Encyclopedia of Phenomenology. Ed. Lester Embree.
Gadamer, H.G (2004), Truth and Method, trans. G.Weinsheimer & D.G. Marshall, New York.
Husserl E (1960), Cartesian Meditations, trans.D. Carins, the Hauge.
Merleau- Ponty (1962), Phenomenology of Perception.Trans by Colin Smith. New York: Humanities Press.
Michael, Mitias, Encyclopedia of Aesthetics, Editor,M. Kelly, v1, Oxford University Press, 1998,p.77
Sartre, Jean-Paul (1966),The Psychology of Imagination.Translated by Bernard Frechtman. New York:Washington Square Press.
Walton K (1991), Mimesis as Make- Believe, Cambridge.
Csey, Edward S (1971),“Imagination: Imagining and the Image,” Philosophy and Phenomenological Research, Proceedings of the Seventh International Congress of Aesthetics.
Sartre, Jean-Paul (1992), The Cambridge Companion to Sartre, Cambridge University Press.