مطالعه تطبیقی نشانه های بصری در آینه کاری ایرانی و هنر فتوکلاژ* (مورد مطالعاتی فتوکلاژهای دیوید هاکنی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی گروه هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر شیراز، شیراز، ایران.

2 استادیار دانشکده هنرهای تجسمی و کاربردی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

آینه کاری ایرانی گونه­ای دیوارنگاری به شمار می­آید ولی به اعتبار ویژگی­های بینشی، مضمونی و ساختاری، با انواع دیگر دیوارنگاری در جهان متفاوت است؛ در حقیقت ما در آینه­کاری شاهد زبان تصویری ویژه­ای هستیم که از تعامل میان قطعات خرد شده آینه با نقوش هندسی شکل گرفته است؛ محتوای شکلی این عناصر را فرم­های کوچک هندسی، سه گوش­های منظم و فرم­های ساده شده طبیعی تشکیل داده­اند؛ از جهت ظرافت دید، این روش نتایج درخشانی دربرداشته و سبب بوجود آمدن شیوه نوینی از اجرا گردیده که معادل تصویری آن را می­توان در اشکال گوناگون هنر نوین بویژه هنر فتوکلاژ مشاهده کرد؛ این مقاله تلاشی است برای پاسخگویی به این مسئله که آیا تشابهی میان نشانه­های زیبایی­شناختی در آینه­کاری ایرانی و فتوکلاژهای دیوید هاکنی وجود دارد؟ از این رو با بهره جستن از روش توصیفی- تحلیلی و با جمع­آوری اطلاعات کتابخانه­ای و میدانی، به مطالعه پاره­ای از وجوه اشتراک نمونه­های موردنظر می­پردازیم. حاصل تطبیق و نتیجه بررسی­ها نشان می­دهد که نشانه­های بصری بکار رفته در آینه­کاری ایرانی و فتوکلاژهای دیوید هاکنی فارغ از مجموع شرایط زمانی و مکانی به صورت مشابه بکار رفته است.

کلیدواژه‌ها


آرناسون، یورواردور هاروارد (1367)، تاریخ هنر نوین(نقاشی، پیکره تراشی و معماری)، ترجمه محمد تقی فرامرزی، نشر زرین/نگاه، تهران. برگر، جان (1364)، شکست و پیروزی پیکاسو، ترجمه محمد رمضانی، نشر شباهنگ، تهران.
بکولا، ساندرو (1387)، هنر مدرنیسم، ترجمه رویین پاکباز، نشر فرهنگ معاصر، تهران.
بلخاری قهی، حسن (1384)، مبانی عرفانی و معماری اسلامی، دفتر دوم، نشر سوره مهر، تهران.
پاکباز، رویین (1385)، دایرة المعارف هنر، نشر فرهنگ معاصر، تهران.
پاکباز، رویین (1381)، درجستجوی زبان نو، تحلیلی از سیر تحول هنر نقاشی در عصر جدید، نشر نگاه، تهران.
جئورگی، کپس (1392)، زبان تصویر، نشر سروش، تهران.
حکمی، شیرین (1377)، دیوید هاکنی و عکاسی شهودی، فصلنامه هنر، شماره36، صص 104-119.
صویرهاارنست هولتسر -رحمتی، انشاءالله (1390)، هنر و معنویت، فرهنگستان هنر، تهران.
کیانی، محمد یوسف (1376)، تزیینات وابسته به معماری دوران اسلامی، سازمان میراث فرهنگی کشور، تهران.
گاردنر، هلن (1378)، هنر درگذر زمان، ترجمه محمد تقی فرامرزی، نشر آگاه، تهران.
لینتن، نوربرت (1382)، هنر مدرن، ترجمه علی رامین، نشر نی، تهران.
لوسی-اسمیت، ادوارد (1380)، مفاهیم، رویکردها در آخرین جنبش های هنری قرن بیستم، ترجمه علیرضا سمیع آذر، مؤسسه فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر، تهران.
مؤتمن‌، على‌ (1348)، راهنما یا تاریخ‌ آستان‌ قدس‌ رضوی‌، نشر آستان قدس، تهران. 
Livingstone, Marco & Kay Hemmer(2003), Hackneys portraits and people, Thames & Hudson, London.