روایت شاهنامه بر جام سفالین بیژن و منیژه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای هنراسلامی، دانشگاه هنراسلامی تبریز

2 استاد دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

چکیده

جلوه های بارز هنر تصویری کهن را می توان برروی سفالنگاره های به جای مانده از قرون مختلف تاریخی ایران یافت. این آثار در گستره تاریخ، تمام سنن تصویر نگاری ایرانی راحفظ و انتقال داده اند، سننی که با روح هنر نقاشی ایرانی آکنده گشته و هویت تاریخی و ملی ایرانی را به تصویر کشیده اند. مورد مطالعاتی سفالنگاره بیژن و منیژه در راستای این تلاش نمونه مناسب و بستری جهت تحقیق معرفی می شود. جام سفالی با بهره گیری از زبان تصویری و رمزگونه به روایت داستان بیژن و منیژه از شاهنامه فردوسی پرداخته است. نوشتار حاضر می کوشد، با بررسی و شرح تصاویر جام سفالی در تطبیق آن با متن کلامی شاهنامه به رمز گشایی نقوش سفالنگاره بپردازد. جهت نیل به این مقصود، روایت داستان بیژن و منیژه از یک سو و خوانش متن تصویری سفالنگاره از سوی دیگر مورد بررسی قرار می گیرد. در این روند مشخص می شود، که چگونه متن کلامی شاهنامه از بستر نوشتار بربستر سفالینه انتقال یافته و هنرمند نقاش به گونه ای هنرمندانه دوازده فرم تصویری از داستان شاهنامه را منتخب و بر جام سفالی منقوش کرده است.
مولف مقاله تلاش دارد با آنالیز و تحلیل دوازده فرم تصویری و تطبیق آن با داستان شاهنامه به هدف مقاله که همانا خوانش تصویری جام سفالین بیژن و منیژه است، نائل آید.

کلیدواژه‌ها


اسلامی ندوشن، محمدعلی(1370)، سرو سایه افکن (درباره فردوسی و شاهنامه)، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران.
توحیدی، فائق (1378)، فن و هنر سفالگری ، انتشارات سمت، تهران.
دبیرسیاقی، سید محمد (1381)، داستان‌های نامورنامه باستان شاهنامه، نشر قطره، تهران.
کامبخش فرد، سیف الله (1383)، سفال و سفالگری در ایران از ابتدای نوسنگی تا دوران معاصر ، ققنوس، تهران.
کیانی، محمد یوسف (1380)، پیشینه سفال وسفالگری در ایران، نسیم دانش، تهران.
www.asia.si.eduگالری فریر واشنگتن.