کاربرد میراث کهن ساسانی در طراحی نشانه مطالعه موردی: نشانه دانشگاه تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری پژوهش هنر، گروه پژوهش هنر، دانشگاه هنر تهران، تهران، ایران.

2 استادیار گروه نقاشی، دانشکده هنر، دانشگاه الزهراء، تهران، ایران.

چکیده

توجه به پیشینه تصویری و عنایت به فرهنگ و سنت­های هنری گذشته همراه با نوآوری، مهم­ترین عامل در دستیابی به عظمت و هویت هنری کنونی هر سرزمین می­باشد. از این رو بررسی ریشه­های طراحی گرافیک در ایران و چگونگی کاربرد آنها با توجه به مفاهیم نمادین، هدف و مسئله بنیادین این پژوهش به ویژه در رابطه با نشانه دانشگاه تهران بوده است. در این نوشتار، پس از اشاره به کاربرد نقش­مایه­های کهن ایرانی در طراحی نشانه­های معاصر، بر­اساس روند پژوهش، مفاهیم نمادین به کار رفته در طراحی نشانه دانشگاه تهران با توجه به پیشینه تصویری آنها در دوران ساسانی مورد تحلیل قرار گرفته­اند؛ در این بررسی مشاهده می­شود که بال و پر در هنر نمادین ساسانی، نمادهایی از ایزد بهرام هستند که شاهان ساسانی به لحاظ نیاز به افزایش قدرت فره ایزدی به این ایزد توجهی ویژه مبذول می­داشتند و او را بسیار ستایش می­کردند. این مفهوم با توجه به نوشته خوانده شده بر روی این پلاک گچی ساسانی و همچنین فرم دایره و ویژگی­های آن در طراحی مفاهیم و معانی نمادین دانشگاه و اهداف سازمانی مورد انتظار، به شیوه­ی قیاسی و تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است

کلیدواژه‌ها


آموزگار، ژاله (1374)، تاریخ اساطیری ایران، انتشارات سمت، تهران.
بهار، مهرداد (1378)، پژوهشی در اساطیر ایران، انتشارات آگه، تهران.
پوپ، آرتور؛ اکرمن، فیلیس (1387)، سیری در هنر ایران (از دوران پیش از تاریخ تا امروز)، جلد دوم، انتشارات علمی فرهنگی، تهران.
پوپ، آرتور (1380)، شاهکارهای هنر ایران، ترجمه پرویز خانلری، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران.
پورداوود، ابراهیم (1377)، یشت‌ها به کوشش بهرام فره وشی، جلد 1، انتشارات اساطیر، تهران.
ریاضی، محمدرضا (1382)، طرح‌ها و نقوش لباس‌ها و بافته‌های ساسانی، انتشارات گنجینه هنر، تهران.
سازمان میراث فرهنگی کشور(1380)، ایران باستان، نگاهی به گنجینه موزه ملی ایران، مجری: موزه ملی ایران.
سودآور، ابوالعلا (1384)، فره ایزدی در آیین پادشاهی ایران باستان، نشر نی، تهران.
فردوسی، ابوالقاسم (1988)، شاهنامه، ج خالقی مطلق، نیویورک.
کرتیس، وستا سرخوش (1384)، اسطوره های ایرانی، ترجمه عباس مخبر، نشر مرکز، تهران.
کریستین سن، آرتور (1382)، ایران در زمان ساسانیان، ترجمه رشید یاسمی، انتشارات صدای معاصر، تهران.
گیرشمن، رومن (1350)، هنر ایران: در دوران پارتی و ساسانی، ترجمه بهرام فره وشی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران.
گوستاو یونگ، کارل (1359)، انسان و سمبولهایش، ترجمه ابوطالب صارمی، انتشارات امیرکبیر، تهران.
گیدنز، آنتونی (1373)، جامعه شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، نشر نی، تهران.
شین دشتگل، هلنا (1379)، بازتاب صورت های فلکی بر اساطیر ایران، کتاب ماه هنر، شماره 27 و 28، صص ؟؟؟؟؟.
هال، جیمز (1383)، فرهنگ نگاره‌ای نمادها در هنر شرق و غرب، ترجمه رقیه بهزادی، انتشارات فرهنگ روشنفکران، تهران.
ورمازون، مارتین (1383)، آیین میترا، ترجمه بزرگ نادرزاده، نشر چشمه، تهران.
لوکونین، و. گ (1350)، تمدن ایران ساسانی (ایران در سده های سوم تا پنجم میلادی): شرحی درباره تاریخ تمدن ایران در روزگار ساسانیان، ترجمه عنایت الله رضا، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران.
Cooper, J. C (2004), An illustrated Encyclopaedia of Traditional Symbols, Thames & Hudson Ltd, London.
De Meanasce, J (1985), Etudes Iraniennes, (StudiaIranica, cahier 3).
Sarre, Friedrich (1969), Kurt Erdmann Die Kunst Iran s ZurZeit der Sasaniden: Beifloriankupfer berg; Durchgesechen, Neuausgab, Germany.