آموزش کل‌گرا رویکردی نوین، همسو با برخی مولفه‌های آموزش سنتی هنر ایرانی اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری هنر اسلامی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز

2 دانشیار دانشکده هنرهای تجسمی، پردیس هنرهاى زیبا، دانشگاه تهران

3 استادیار دانشکده هنرهای اسلامی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز

چکیده

آموزش کل­گرا جریانی بود که در بحث آموزش از اواسط دهه 1980 در آمریکای شمالی ظهور کرد. این جنبش، عکس­العملی در برابر جریان اصلی آموزش در دنیا بود. کل­گرایی در اصل یک پارادایم آموزشی است که تلاش دارد نظریات آموزشی را با فلسفه و معنویات پیوند بزند. آموزه­های این جریان درصدد است در مقابل پیشرفت­های ناشی از مدرنیسم و بحران­های پس از آن از جمله از بین رفتن جوامع سنتی و بی­توجهی به ارزش­های سنتی و معنوی، برخیزد. به مدد این رویکرد، به تدریج، همه دریافتند که مفهوم و جایگاه "کل" در کشاکش مفاهیم متناقض، دارای اهمیت است. با مطالعه عمیق­تر این رویکرد و اصول آن، مشخص می­شود که مولفه­ها و شاخصه­های این رویکرد آموزشی، سنخیت قابل­توجهی با برخی ویژگی­های آموزش سنتی هنرها در ایران دارند. در این گفتار، پس از معرفی و تحلیل رویکرد کل­گرا و مولفه­های آن، با نگاهی نو به آموزش سنتی هنر در ایران نظری افکنده شده و قرابت نظریات رویکرد آموزشی کل­گرا با روند آموزش هنر سنتی ایرانی مورد سنجش قرار می­گیرد که نهایتاً می­تواند نشانگر همسویی برخی اصول این دو حوزه باشد. این تحقیق از نوع کیفی و شامل جمع­آوری اطلاعات از طریق مطالعه کتب، اسناد و مقالات است. 

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم (1378)، ترجمه مهدی الهی قمشه­ای، انتشارات سنایی، تهران.
آیتی، عبدالمحمد (1382)، دادخواهی حیوانات نزد پادشاه پریان از ستم آدمیان، از رسائل اخوان­الصفا، نشر نی، تهران.
ابن­سینا، ابوعلی حسین بن عبدالله (1363)، قانون، ترجمه عبدالرحمن شرفکندی، کتاب اول، انتشارت سروش، تهران.
اصفهانی، باباشاه (1372)، رساله آداب المشق در کتاب آرایی در تمدن اسلامی، انتشارات مرکز پژوهش­های آستان قدس رضوی، مشهد.
امید، مسعود (1391)، نگاهی به تاریخ فلسفه بر اساس دو جریان کلی­گرایی و کل­گرایی، معرفت فلسفی، سال دهم، شماره 1، صص 136-113.
اوحدی مراغه­ای، شیخ اوحدالدین (1307)، جام جم، فردوسی، تهران.
بلخاری، حسن (1388)، هندسه خیال و زیبایی، فرهنگستان هنر، تهران.
بورکهارت، تیتوس (1370)، جاودانگی و هنر، ترجمه سید محمد آوینی، انتشارات برگ، تهران.
بورکهارت، تیتوس (1372)، مبانی هنر معنوی، ترجمه جلال ستاری، دفتر مطالعات دینی هنر، تهران.
بورکهارت، تیتوس (1369)، هنر مقدس، ترجمه جلال ستاری، انتشارات سروش، تهران.
تجویدی، اکبر (1341)، هنر و زندگی، مجله هنر و مردم، دوره 1، شماره 4، بهمن ماه، صص 9-6.
جکسون، مایکل سی (1391)، تفکر سیستمی: کل­گرایی خلاق برای مدیران، ترجمه علی­محمد احمدوند و غلام جاپلقیان، موسسه آموزش عالی ایوانکی، ایوانکی.
حلبی، علی اصغر (1358)، برگزیده رسائل اخوان­الصفا، انتشارات زوار، تهران.
حلبی، علی اصغر (1360)، گزیده متن اخوان­الصفا و خلان­الوفا، نقش جهان، تهران.
خان­محمدی، علی اکبر (1371)،فتوت­نامه بنایان، نشریه صفه، سال دوم، شماره 5 بهار، صص15-10.
شوان، فریتهوف (1383)، مجموعه مقالات هنر و معنویت، ترجمه انشاالله رحمتی، فرهنگستان هنر، تهران.
صدرالدین شیرازی، محمدبن­­ابراهیم (ملاصدرا) (1410)، اسفار، ج 158، دارالاحیاء التراث العربی، بیروت.
صدرالدین شیرازی، محمدبن­­ابراهیم (ملاصدرا) (1358)، الواردات­القلبیه فی معرفه­الربوبیه، ترجمه احمد شفیعیها، انجمن فلسفه ایران، تهران.
طوسی، خواجه نصیرالدین (1388)، آداب­المتعلمین، عبدالرسول چمن­خواه، اسماعیل ارسن، نشر روزبهان، تهران.
غررالحکم (1337)،گردآوری از عبدالواحد بن محمد آمدی، ترجمه محمدعلی انصاری، نشر محمدعلی انصاری قمی، تهران.
فریدونی، علی (1380)، اندیشه سیاسی اخوان­الصفا، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، قم.
قمیر، یوحنا (1363)، اخوان­الصفا یا روشنفکران شیعه مذهب، ترجمه و توضیح از محمد صادق سجادی، نشر فلسفه، تهران.
گودرزی، مرتضی (1386)، ارتباط معنوی و تنزه مادی، مجله سوره اندیشه، شماره 32، صص36-35.
نصر، سید حسین (1392)، انسان سنتی و مدرن، ترجمه مهدی نجفی افرا، نشر جامی، تهران.
نصر، سید حسین (1359) ، علم و تمدن در اسلام، ترجمه احمد آرام، خوارزمی، تهران.
نقی­زاده، محمد (1385)، جایگاه فرهنگ اسلامی در آموزش، انتشارات سازمان شهرداری­ها و دهیاری­های کشور، تهران.
نقی­زاده، محمد (1384)، مبانی هنر دینی و فرهنگ اسلامی، انتشارات راهیان، تهران.
Clark, E (1997), Designing & Implementing an Integrate Curriculum, A Student-centered Approach, Holistic Education Press, Brandon.
Delacruz, Elizabeth Manley, Dunn, C. Philip (1996), The Evolution of Disciplined Art Education, Journal of Aesthetic Education, Vol.30, No.3, pp ?????.
Dewey, John (1963), Experience & Education, Simon & Schuster, New York.
Forbes, H. Scott (1996), Values in Holistic Education, 3rd Annual Conference on ‘Education, Spirituality and the Whole Child’, Roehampton Institute, London.
Gandi, Mahatma (1980), All Men Are Brothers, Krishna Kripalani, New York.
Hammond, Linda-Darling, Austin, Kim, Orchut, Suzanne, Rosso, Jim (2001), How People Learn: Introduction to Learning Theories, Stanford University, ?????.
Hill, Lilian H. (1998), Changes of the Human Mind, Adult Education Quarterly, Vol. 49, No. 1, pp 56-64.
Johnson, Andrew P. (2005), I Am a Holistic Educator, Not a Dancing Monkey, Encounter: Education for Meaning and Social Justice, vol. 18, No. ???, pp ?????.
London, Peter (2004), Holistic Paradigm in art Education, Center for Art Education, Maryland Institute College of Art.
Mahmoudi, Sirous, Jafari, Ebrahim, Nasrabadi, Hasanali, Liaghatdar, Mohammad Javad (2012),Holistic Education: An Approach for 21 Century, International Education Studies, vol. 5, No. ????, pp ?????.
Miller, John P. (1992), Defining a Common Vision: The Holistic Education Movement in the U.S., Orbit, Special Issue: Holistic Education in Practice, Vol. 23, No. 2, OISE Press Toronto.
Miller, Ron (1988/2003), The Holistic Curriculum, OISE Press, Toronto.
Miller, Ron (2006),Reflecting on Spirituality in education, Encounter: Education for Meaning and Social Justice, vol.19, No. ????, pp?????.
Miller, Ron (1990), What Are Schools For?, Holistic Education in American Culture, Holistic Education Press, Vermont.
Nakagawa, Yoshiharu (2000), Education for Awakening: An Eastern Approach to Holistic Education, VT: Foundation for Educational Renewal, Brandon.
Nava, R. (2001), Holistic Education Pedagogy of Universal Love, vol. 6, translated from Spanish, ?????.
Palmer, P (1998), The Courage to Teach, Exploring the Inner Landscape of a Teacher’s Life, Jossey-Bass Inc., San Francisco.
Patel, Nandish V (2003), a Holistic Approach to Learning and Teaching Interaction, The International Journal of Educational Management, Vol. ????, No. ?????, pp ?????????.
Schrenier, P; Banev, S & Oxly, S (2005), Holistic Education, Resource book, Verlage, Waxmann.
Schrenier, Peter (2010), The Spiritual Dimension in Holistic Education, Conference in Estonia, September.
Telles Rudge, Lucila (2008), Holistic Education: An Analysis of Its Pedagogical Application, Dissertation, The Ohio State University.
Watson, J (2006), Every Child Matters & Children’s Spiritual Rights: Does the new holistic approach to children’s care address children’s spiritual well being?, International Journal of Children’s Spirituality, Vol. 11, No. 2, pp????.
Watson, J (2015), Holistic Education, Retrieved February 15, 2015 from http://www.hent.org