تبیین نسبت «بافت محورانه» میان زیبایی‌شناسی و اخلاق در گرافیک تجاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری پژوهش هنر دانشگاه الزهرا

2 استاد دانشکده هنر. دانشگاه الزهرا . تهران

چکیده

شرح و تبیین رابطه میان هنر و اخلاق، از دیرباز سهم عمده‌ای در پیکره تفکر فلسفی داشته است. با مطالعه‌ای بر گونه‌شناسی این نظریات، می‌توان روابط میان هنر و اخلاق را در دو ساحت «اصالت اخلاق» و «خودآیینی هنر» طبقه‌بندی کرد. قائلان به نظریه اصالت اخلاقی، بر مبنای اصول اخلاقی، به قضاوت آثار هنری می‌پردازند؛ حال آن‌که مدعای حامیان خودآیینی، جدایی مرزهای زیبایی‌شناسی از اخلاق است.
در گرافیک تجاری که از اقتضائات جامعه امروزی و هنر آن به شمار می‌آید، امروزه با کمترین تبلیغی مواجه هستیم که به بازنمایی عینی ویژگی‌های کالا یا خدمات بپردازد؛ شمار کثیری از تبلیغات تجاری، به مدد استفاده از عناصر تخیلی در بیان و تکنیک‌های تصویری، به «بازنمایی کاذب» ویژگی‌هایی از محصول می‌پردازند که مطابق خصوصیات ماهوی کالا و خدمات نیست؛ با اتخاذ رویکردی اخلاقی به مسئله حاضر، عدم صدق یادشده در تبلیغات تجاری، از مصادیق قبح اخلاقی است، اما از سوی دیگر، نمایش ویژگی و خصوصیات عینی محصول، ساحت خلاقانه اثر را مخدوش خواهد کرد. پژوهش حاضر با بهره‌گیری از روش توصیفی و ابزار جمع‌آوری اطلاعات کتابخانه‌ای، به بازخوانی نظریه‌های هنر و اخلاق پرداخته و کاربست دیدگاه بافت محوری «بریس‌گات» را در صورت‌بندی تناقض یادشده میان وظیفه اخلاقی و وجه زیبایی‌شناختی در تبلیغات، نشان می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


افشارمهاجر، کامران (1392)، گرافیک تبلیغات چاپی در رسانه‌ها، چاپ ششم، سمت، تهران.
اکرامی، محمود (1383)، مردم شناسی تبلیغات، ایوار، تهران.
امین خندقی، جواد (1394)، بررسی دیدگاه‌های فلسفی درباره نسبت ارزش زیبایی شناختی و ارزش اخلاقی، فصلنامه اخلاق، زمستان(20)، صص 220-189.
بری، ریچاردز (1380)، کالاها و ابژه‌های مسرت بخش، چشم اندازی روانکاوانه از مصرف کالا، ترجمه حسین پاینده، ارغنون، زمستان(19)، صص 82-57.
بیردزلی، مونرو (1376)، تاریخ و مسائل زیباشناسی، ترجمه محمدسعید حنایی کاشانی، هرمس، تهران.
پاینده، حسین (1385)، قرائتی نقادانه از آگهی‌های تجاری در تلویزیون ایران، روزنگار، تهران.
تنر، مایکل (1387)، اخلاق و زیبایی شناسی؟، هنر و اخلاق، ویرایش خوزه لوییس برمودس و سباستین گاردنر، ترجمه مشیت اعلایی، فرهنگستان هنر، تهران، صص 43-21.
جانسون، رابرت وینسنت (1390)، زیباگرایی، ترجمه مسعود جعفری، نشر مرکز، تهران.
روستا، احمد و خویه، علی (1390)، تاکتیک‌ها و تکنیک‌های تبلیغات، چاپ سوم، سیته، تهران.
زندی، میثم (1389)، اخلاق و هنر در تفکر نیچه، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر تهران.
سارل، تام (1390)، جامعه، هنر و اخلاق. ترجمه مسعود قاسمیان، فرهنگستان هنر، تهران.
سویل، انتونی (1387)، کانت و آرمان زیبایی، هنر و اخلاق، ویرایش خوزه لوییس برمودس و سباستین گاردنر، ترجمه مشیت اعلایی، فرهنگستان هنر، تهران، صص 262-239.
شمیسا، سیروس (1393)، نقد ادبی، چاپ دوم، نشر میترا، تهران.
علایی، مشیت (1387)، هنر و اخلاق، به کوشش خوزه لوییس برمودس و سباستین گاردنر، فرهنگستان هنر، تهران.
علیا، مسعود (1391)، فرهنگ توصیفی فلسفه اخلاق، هرمس، تهران.
فروزفر، علی (1386)، اصول و فنون تبلیغات، نشر جهاد دانشگاهی، تهران.
فنیس، باب ام و اشتروب، ولف گانگ (1393)، روانشناسی تبلیغات، ترجمه محسن شاهین پور، سمیه اولی، سوره مهر، تهران.
کارول، نوئل (1392)، هنر و قلمرو اخلاق، ترجمه محسن کرمی، فرهنگستان هنر، تهران.
کرمی، محسن (1391)، دفاع از نقد اخلاقی هنر با تکیه بر آراء نوئل کرول در دو مقاله‌ی ”هنر و قلمرو اخلاق“ و ”هنر و نقد اخلاقی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم انسانی، دانشگاه علامه طباطبایی.
کشاورز، عیسی (1391)، تبلیغات و فرهنگ، مرزهای تعامل و تقابل، چاپ دوم، انتشارات سیته، تهران.
گات، بریس (1391)، دانشنامه زیبایی شناسی، هنر و اخلاق، فرهنگستان هنر، تهران.
مادرسیل، مری (1388)، هنر و اخلاق، به کوشش خورخه برمودوس و سباستین گاردنر، ترجمه مشیت علایی، فرهنگستان هنر، تهران.
معنوی‌راد، میترا و عنبردباغیان، سعیده (1393)، رویکردآشنایی زدایی در فرآیند ارتباط تصویری حوزه تصویرسازی تبلیغاتی، نشریه هنرهای زیبا-هنرهای تجسمی، دوره 19، شماره 1، صص 36-25.
موریل، جان (1392)، فلسفه طنز، بررسی طنز از منظر دانش، هنر و اخلاق، ترجمه محمود فرجامی و دانیال جعفری، نشر نی، تهران.
هرست هاوس، رزالین (1388)، بازنمایی و صدق، ترجمه امیر نصری، چاپ دوم، فرهنگستان هنر، تهران.
یانگ، جیمز اُ (1388)، هنر و شناخت، ترجمه هاشم بناپور، بهاره آزاد سهی، ارشیا صدیق، فرهنگستان هنر، تهران.
Bell, Clive (1987), Art, Oxford University Press, Oxford.
Beardsmore. R W (1971), Art and morality, Macmillan press ltd, London.
Gaut, Berys (2005), Art and Ethics, the Routledge Companion to Aesthetics, 2nd Edition, Routledge, London, PP.431-443.
Gaut, Berys (2007), Art, Emotion and Ethics, Oxford University Press, Oxford.
Graham, Gordon (2006), Art, value in, Encyclopedia of Philosophy, Second Edition, Donald M.  Borchert (ed.), Detroit: Thomson Gale, Vol.1, pp.337-342.
Kieran, Matthew (1996), Art, Imagination, and the cultivation of Moral, Journal of Aesthetics and Art Criticism, 54: 351-337.
Kieran, Matthew (2004), Revealing art, Routledge, USA.
www.Ideayab.com