بررسی عملکرد «عنوان» در انتقال و دگرگونی مفهوم در آثار تجسمیِ هنر مفهومی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد پژوهش هنر

2 عضو هیات علمی

چکیده

هدف پژوهش حاضر شناخت عملکرد «عنوان» بر برداشت مخاطب در آثار تجسمی هنر مفهومی است و قصد دارد به این سوال پاسخ گوید که اگر «عنوان» بر درک مخاطب از آثار تجسمیِ مفهومی تاثیر داشته باشد، این تاثیر به چه نحوی است و میزان آن چقدر است؟ پژوهش بر اساس یک روش ترکیبیِ متوالی دو مرحله‌ای‌ شکل گرفته که در مرحله‌ی اول، پژوهشگر از روش «نیمه‌تجربی» تاثیر «عنوان» را بر برداشت اعضای جامعه‌ی نمونه از دو اثر تجسمی مفهومی، به آزمون گذاشته و در مرحله‌ی دوم، از روش «توصیفیِ تحلیل محتوا»، پاسخ‎‌های افراد را پردازش کرده است. روش تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، ترکیبی (کیفی و کمّی) می‌باشد. این پژوهش، در استفاده از روش ترکیبی در مطالعات هنر و در بررسی کمّیِ تأثیر «عنوان» دارای نوآوری است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که «عنوان» در انتقال مفهوم آثار تجسمیِ مفهومی دخالت داشته و می‌تواند آن را بین 70 تا 80 درصد تغییر داده، بین 50 تا 64 درصد دگرگون نموده و به سمت مفاهیمی که خود بر آن‌ها دلالت دارد، متمرکز نماید؛ اما نمی‌تواند برداشت مخاطب را یکّه گرداند. «عنوان» همچنین قادر است برداشت مخاطب از این آثار را بین 47 تا 61 درصد محدود کرده، بین 19 تا 32 درصد بسط داده و سبب زایش مفاهیم تازه از اثر ‌گردد.

کلیدواژه‌ها


آزبورن، پیتر (1391)، هنر مفهومی، ترجمه: نغمه روحانی، انتشارات مرکب سپید، تهران.
 استیوارت، ایان و تال، دیوید (1365)، مبانی ریاضیات، ترجمه: دکتر مهدی ابراهیمی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران.
 جمال، علیرضا (1383)، توپولوژی عمومی، انتشارات دانشگاه پیام نور، تهران.
 صفوی، کورش (1383)، درآمدی بر معنی‌شناسی، انتشارات سوره مهر، تهران.
 عبداله‌آبادی، الهه و مقیم‌نژاد، مهدی (1391)، بررسی نقش عنوان در کارکردهای بیانی عکس (عنوان در عکس‌های عکاسان هنری معاصر ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر تهران.
 کرس‌ول، جان دبلیو (1392)، طرح پژوهش رویکردهای کیفی، کمّی و ترکیبی، ترجمه: علیرضا کیامنش و مریم دانای طوس، انتشارات جهاد دانشگاهی- واحد علامه طباطبایی، تهران.
 لوسی‌اسمیت، ادوارد (1387)، مفاهیم و رویکردها در آخرین جنبش‌های هنری قرن بیستم، ترجمه: علیرضا سمیع‌آذر، چاپ و نشر نظر، تهران.
 محمدپور، احمد (1390)، فراروش بنیان‌های فلسفی و عملی روش تحقیق ترکیبی در علوم اجتماعی و رفتاری، انتشارات جامعه‌شناسان، تهران.
 معادیخواه، سمانه و نامورمطلق، بهمن (1392)، پیرامتن‌های عنوان و عنوان‌بندی به مثابه آستانه متن در سینما با تأکید بر آثار عباس کیارستمی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر اصفهان.
 نامورمطلق، بهمن (1388)، عنوان‌شناسی آثار هنری و ادبی ایرانی (مطالعه‌ی نشانه‌شناختی عنوان هنری از قرن چهارم تا دوازدهم)، مجموعه مقالات چهارمین هم‌اندیشی‌ نشانه‌شناسی هنر به انضمام مقالات هم‌اندیشی سینما، فرهنگستان هنر، 112-75
 Franklin, Margery B., Becklen, Robert C. and Doyle, Charlotte L. (1993), The Influence of Titles on How Paintings Are Seen, Leonardo, The MIT Press, 26, 2, 103-108.
 Ledera, H. Carbona, C. and Ripsasb, A. (2006), Entitling Art: Influence of Title Information on Understanding and Appreciation of Paintings, Acta Psychologica, 121, 2, 176–198.