جهان متن و زیبایی شناسی دریافت در پوئتیک ارسطو و پوئتیک مدرن امبرتو اکو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضوهیات علمی دانشگاه پیام نور

چکیده

یکی از مهم‌ترین موضوعات در تحلیل‌های فلسفی و نقد آثار هنری توجه به موقعیت مخاطب و نقش او در فرایند خلق اثر هنری است. در تاریخ فلسفه، ارسطو نخستین اندیشمندی است که در تبیین آراء فلسفی خود در پوئتیک ضمن توجه به ساختار متن و موقعیت هنرمند نخستین مبانی توجه به موقعیت مخاطب و زیبایی‌شناسی دریافت را ارائه نموده‌است. در فلسفه معاصر و زیباشناسی مدرن نیز اُمبرتو اِکو ضمن اذعان به اهمیت پوئتیک ارسطو در تاریخ زیبایی‌شناسیِ دریافت، به بحث از توان تفسیری متن و نقش مخاطب پرداخته و در اثر گشوده نقدی جامع از هنر و زیباشناسی مدرن ارائه داده است. نویسنده در این‌مقاله با روشی‌توصیفی ـ تحلیلی ضمن بررسی آراء زیبایی‌شناسیِ دریافت از دیدگاه ارسطو و امبرتو اکو، فرایند خوانش متن و موقعیت مخاطب را هم در پوئتیک ارسطو و هم در پوئتیک مدرن امبرتو اکو مورد واکاوی و تحلیل قرار داده است. هدف از این پژوهش واکاوی فلسفی «جهان متن»، قابلیت تفسیری آن و نقش مخاطب در فرآیند خلق اثر در تاریخ فلسفه‌ی هنر است. نتایج پژوهش بیانگر اهمیت توجه به استراتژی متن، استراتژی مخاطب و نقش او در فرآیند خوانش اثرهنری در زیبا‌شناسی کلاسیک و زیبایی‌شناسی مدرن است.

کلیدواژه‌ها


افلاطون(1367)، دوره آثار، ترجمه محمدحسین لطفی و رضا کاویانی، ج3، شرکت سهامی انتشارات خوارزمی،تهران.
اکو، امبرتو(1385)، چگونه می­نویسم، ترجمه‌:خجسته­ کیهان، مجله فرهنگی-­ هنری بخارا، سال نهم،­ شماره­چهارم(پی­در­پی 52)، صص 88-57.
ارسطو(1385)، فن شعر، ترجمه: عبدالحسین زرین­کوب، انتشارات امیرکبیر، تهران.
گامبریج، ارنست (1383)، تاریخ هنر، ترجمه‌: علی رامین، نشر نی، تهران.
Aristotle (2009), The nicomachean ethics, translated by David Ross and Edited by Lesley Brown, Oxford University Press, Oxford.
Bondanella, Peter(1997), Umberto Eco and the open text: Semiotics, fiction, popular culture, England: Cambridge University Press, Cambridge.
Eco, Umberto(1979), The role of the reader: Explorations in the semiotics of texts, IN: Indiana University Press, Bloomigton.
Eco, Umberto (1989), The open work, translated by Anna Concogni; with an introduction by David Robey, Cambridge, Harvard University Press, Massachussetts.
Eco, Umberto (1990), The Limits of interpretation, IN: Indiana University Press, Bloomington.
Eco, Umberto (1992), Interpretation and over interpretation, Edited by Umberto Eco and Stefan Collini, Cambridge, Cambridge University Press, England.
Ingarden, Roman (1973), The cognition of the literary work of art, translated by R, A.Crowley and K.R.Olson, Northwestern University Press.