تحلیلی بر آیین قربانی میترا و نمادهای آن بر اساس آثار هنری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 رئیس مرکز آموزش عالی میراث فرهنگی

2 فاغ التصیل کارشناسی ارشد پژوهش هنر

3 فارغ التحصیل کارشناسی ارشد

چکیده

قربانی، یکی از معروف ترین مناسک دینی و مذهبی در طول تاریخ است؛ که در اکثر ادیان، به شکلی برگزار می گردد. مناسک قربانی، اعمالی است که انسان با یک سلسله اعمال، هدایایی به پیشگاه خدایان تقدیم می نماید. قربانی گاو، به دست میترا، مهم ترین نکته در آئین میترا است. این صحنه، در تمام عبادتگاه های کشف شده آیین میترا تکرار می شود. قربانی گاو، برای حاصلخیز نمودن زمین، برای اولین بار در تاریخ بشر در مکتب میترا متداول شد و بعدها به ادیان دیگر کشیده شد. پیروزی خیر، موضوع اساسی غالب نقش های مهری است. اصولاً در کشتن گاو، مساله آفرینش است، یعنی مرگ و رستاخیز؛ موضوعی که همه ساله تجدید می شود.
این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی است که هدف آن تجزیه و تحلیل فلسفه قربانی در آئین میترا که با توجه به آثار هنری به جای مانده در سرزمینهای اروپایی است . و نتیجه می گیرد که نقوش برجسته در صحنه های قربانی میترا بیانگر مفاهیم نجومی ، تجسم کیهان ، نجات و رستگاری انسان و برکت و تداوم حیات می باشد که همه و همه ناشی از تاملی عمیق بر پیچیدگیهای ارتباط میان تمام موجودات است.

کلیدواژه‌ها


الیاده، میرچا (1385)، رساله در تاریخ ایران، ترجمه جلال ستاری، چاپ سوم، انتشارات سروش، تهران.
امامی، حسن (1382)، تجلی میترائیسم در شاهنامه، ادبیات و علوم انسانی (دانشگاه بیرجند)، شماره 3، صص 5-20.
اوپانیشاد (1368)، ترجمه محمد دارا شکوه، به اهتمام تارا چند؛ جلالی نائینی، علمی، تهران.
 اوستا (1387)،کهن ترین سرودها و متن های ایرانی، گزارش و پژوهش جلیل دوستخواه، چاپ دوازدهم، مروارید، تهران.
 اولانسی، دیوید (1380)، پژوهشی در میتراپرستی، ترجمه مریم امینی، چاپ سوم، نشر چشمه، تهران.
 بیتس، دانیل (1375)، انسان شناسی فرهنگی، ترجمه محسن ثلاثی، انتشارات علمی، تهران.
 پازارگاد، بهاءالدین (1346)، تاریخ و فلسفه مذاهب جهان، اشراقی، تهران
 جلالی نائینی، محمد رضا(1375)، هند در یک نگاه، نشر شیراز، تهران
دورانت، ویل(1370)، تاریخ تمدن، ج 1، انتشارات آموزش انقلاب اسلامی، تهران
 رضی، هاشم (1371)، آیین مهر میترائیسم، نشر بهجت، تهران
 ریگ ودا (1348)، گزیده سرودها، ترجمه جلالی نائینی، تابان، تهران
 زمردی، حمیرا ( 1385)، نقد تطبیقی ادیان و اساطیر، چاپ دوم، نشر زواره، تهران
شاپور شهبازی، علیرضا (1384)، راهنمای مستند تخت جمشید، بنیاد پژوهشی پارسه-پاسارگاد، شمیران، تهران.
 شفیع، مولانا مفتی محمد (1387)، تاریخ قربانی و حقیقت و اهمیت آن، ترجمه محمد امین حسینی بر، احمد جام، تربت جام.
شورتهایم، المار(1387)، گسترش یک آیین ایرانی در اروپا، ترجمه نادر قلی درخشانی، نشر ثالث، تهران.
 عفیفی، رحیم (1374)، اساطیر و فرهنگ ایران، در نوشته های پهلوی، انتشارات توس، تهران
فریزر، جیمز جورج (1387)، شاخه زرین، ترجمه کاظم فیروزمند، چاپ پنجم، نشر آگاه، تهران
گاریس، راجر ( 1388)، درآمدی بر میترائیسم، ترجمه طیبه رسول زاده، ثریا، تهران.
 کومن، فرانتس (1386)، دین مهر، ترجمه احمد آجودانی، نشر ثالث، تهران.
 وارنر، رکس (1389)، دانشنامه اساطیر جهان، ترجمه ابوالقاسم اسماعیل پور، نشر اسطوره، تهران.
 ورمازرن، مارتین (1381 )، آیین میترا، ترجمه بزرگ نادرزاد، چاپ هفتم، نشر چشمه، تهران.
Cumont, Franz (1956), The Mysterious of Mithra, Dover Publications, New york.