تحلیل نشانه شناسی پوسترهای فرهنگی به مثابه متن در آغازدهه‌ 80

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز

2 دانش آموخته پژوهش هنر دانشگاه علم و فرهنگ

چکیده

نشانه‌شناسی پوستر به‌مثابه متن، یک فرصت تحلیلی برای ورود به­جهان متن تجسمی است تا به‌واسطه دلالت‌های متنی آن، قدرت کشف و شناسایی مفاهیم موجود متنی ایجاد گردد. پوسترهای فرهنگی، یکی از مقوله‌های گرافیک با استفاده از نشانه‌های تصویری و نوشتاری ارتباط میان مخاطب و اثر را شکل داده، اما با میدان بیشتری برای نمایش تخیل­ورزی مواجه و از ­این نظر متمایز­اند. این آثار در آغاز دهه 80، چون نقطه عطفی از لحاظ کمّی وکیفی تفاوت‌های عمده‌ای نسبت به­گذشته داشته ‌است. هدف مقاله پیش­رو این است که با تحلیل، تاویل و شناخت و بررسی میان­نشانه‌ای نشانه­های تصویری و نوشتاری پوسترهای فرهنگی در آغاز دهه80، به­گرایش­های حاکم بر آثار پی ببرد. گفته­پردازان، دال­های (نشانه‌های تصویری و نوشتاری) گفته خود را به­شکل هوشمندانه‌ای درهم‌تنیده که علاوه بر دلالت معنایی در نظام نشانه‌ای خاص خود، هم‌زمان در نظام‌های نشانه‌ای دیگر­ نیز ایفای نقش کنند تا دریافت معنا برای گفته‌خوان به تعویق بیفتد. نشانه­شناسی کلاسیک (پرس و سوسور)، دلالت­های معنایی دال واحد در نظام پیچیده یک متن تجسمی را با توجه به نظام­های نوشتاری و تصویری رمزگشایی خواهد کرد. در نتیجه گفته­پردازان، گرایش­هایی چون کمینه‌گرایی، وجه تصویرسازانه، غیاب عکس و تغزلی برخورد کردن با گفته، اهمیت دانستن پردازش در ذهن مخاطب و غیره را در گفته خود منعکس کرده­اند.

کلیدواژه‌ها


آیته اللهی، سیده موژان (1394)، تحلیل نمادشناسی باغ ایرانی و خوانش باغ به مثابه متن با رویکرد نشانه­شناسی، استاد راهنما: مرتضی بابک معین، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران.
ابراهیم نژاد، افسانه (1388)، رمزگشایی از تبلیغات تجاری تلویزیون و بازنمود سبک زندگی، استاد راهنما: محمد مهدی رحمتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گیلان.
امامی، کیمیا (1391)، نشانه­شناسی پوستر (بررسی روند تغییرات پوستر طی پنج دهۀ اخیر در ایران،، استاد راهنما: فرزان سجودی، دانشگاه هنر، تهران.
رضایی، فاطمه (1394)، تحلیل سراسطوره ای حاکم بر پوسترهای دو سالانه گرافیک ایران، استاد راهنما: بهمن نامور مطلق، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران.
سجودی، فرزان (1388)، نشانه شناسی: نظریه وعمل، انتشارات علم، تهران.
سوسور، فردینان دو (1378)، فردینان دو سوسور، ترجمه صفوی، کوروش، هرمس، تهران.
ضیمران، محمد (1383)، درآمدی بر نشانه شناسی هنر، نشر قصه، تهران.
گیرو، پی­یر (1380)، نشانه شناسی، ترجمه محمد نبوی، انتشارات آگاه، تهران.
مصطفی زاده، علیرضا (1382)، هشتمین نمایشگاه دوسالانه جهانی پوستر تهران، انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران، تهران.
محمودی، فتانه (1386)، از متن تا تصویر: زیبایی­شناسی نشانه­های تصویری با رویکردی به گرنیکا، 32، نشریه هنرهای زیبا، تهران.
مجیدی، سوگل (1389)، حرکت از سوی یک تصویر بومی به سمت زبان جهانی، استاد راهنما: محمد هادی دانش، دانشگاه تهران مرکز، تهران
معین، مرتضی بابک (1387)، گفته پردازی گفتمان و گفته پردازی گفتمانی، مجموعه مقالات سومین هم اندیشی نشانه شناسی هنر، فرهنگستان هنر، تهران.
نامورمطلق، بهمن (1392)، درآمدی بر اسطوره شناسی (نظریه های و کاربردها)، نشر سخن، تهران.
نیکولز، بیل (1378)، ساخت گرایی نشانه شناسی سینما، انتشارات هرمس، تهران.
Barthes, Roland (1964), Art and visual perception, University of California press, Berkeley.
Eco, Umberto (1968), La struttura assente, Bompiani, Milano.
Kress, Gunther and Theo van Leeuwen (1996), Reading images: the grammar of visual design, Routledge Taylor and Francis group, ?????????.
Leeuwen, Theo van (2001), Hand book of visual analysis, Sage publication­ University of London, UK.
Halliday, M. A. K & R. Hasan (1985), Language, Context and Text: Aspects of Language in Social-Semiotic Perpective, Deakin University press, Victoria Australia.
Mitchell, W.J.T (1986), Iconology: Image, text, ideology, University Press, Chicago.
Noth, W (1990), Hand book of semiotics, IN : Indiana University Press, Bloomington.
Saussurc, Ferdinand de ({1916} 1983), Course in General Linguistics, trans. Roy Harris, Duckworih, London.
www.persian GFX.com
www.Rezaabedini.com