نگاه در نقاشی از منظر پدیدارشناسی مرلوپونتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه نقاشی، پردیس بین المللی فارابی، دانشگاه هنر، تهران

2 دانشگاه هنر تهران

چکیده

نگاه، مجرای رویارویی هنرمند نقاش و نیز مخاطب اثر نقاشی با آن است. این مواجهه، نوعی تجربه­ی انسانی است که از منظر هنرمند نقاش به هنگام خلق اثر، همچنین از ورای مخاطب در زمان نگریستن به نقاشی قابل بررسی است. سؤال اصلی در این پژوهش، این گونه مطرح شده است که نسبت نگاه با تجربه­ی زیسته­ی هنرمند نقاش، نیز درگیری آن با بدن زیسته­ی مخاطب و خالق اثر در ادراک نقاشی چگونه است؟ بر همین اساس ماهیت آن، به عنوان نوعی از تجربه­ی زیسته که رخدادش منتج به ادراک بصری و به طور خاص دریافت اثر نقاشی است، مطرح گردیده است و در باب بدن زیسته نیز، نگاه به عنوان جزء ساکن در آن، مورد تحلیل و تأمل قرار گرفته است. در نهایت با استفاده از رویکرد پدیدارشناسی، به شیوه­ی توصیفی- تحلیلی و بر اساس شواهد موجود در آراء و نظریات فیلسوف پدیدارشناس فرانسوی، موریس مرلوپونتی، وجود ارتباط نزدیک بین تجربه­ی زیسته­ی هنرمند نقاش و نگاه او نتیجه­گیری شده است. بر اساس یافته­های این پژوهش باید گفت، نگاه، نوعی از تجربه­ی زیسته بوده است و به هنگام مواجهه­ی مخاطب با اثر نقاشی، بدن زیسته­ی او را درگیر می­سازد؛ لذا به عنوان جزئی از آن، در بدن زیسته سکنا خواهد داشت.
 

کلیدواژه‌ها


اسمیت، دیوید وودراف (1393)، پدیدارشناسی، ترجمه مسعود علیا، انتشارات ققنوس، تهران.
پلاسما، یوهان (1393)، چشمان پوست، ترجمه علی­رضا فخرکننده، نشر چشمه، تهران.
جانستون، ایدرین (1394)، ژاک لکان، ترجمه هیمن برین، انتشارات ققنوس، تهران.
شریعت کاشانی، علی (1392)، روان کاوی و ادبیات هنر از فروید تا ژاک دریدا، چاپ و نشر نظر، تهران.
کارمن، تیلور (1390)، مرلو- پونتی، ترجمه مسعود علیا، انتشارات ققنوس، تهران.
کارمن، تیلور؛ هنسن، مارک بی ان (1391)، مرلو- پونتی ستایش­گر فلسفه، ترجمه هانیه یاسری، انتشارات ققنوس، تهران.
کلاینر، فرد س (1394)، هنر در گذر زمان هلن گاردنر تاریخ فشرده­ی هنر جهان، ترجمه مصطفی اسلامیه، احمدرضا تقاء، هلیا دارابی، انتشارات آگه، تهران.
Fauvel, Lysane (2012), Blind Spot of the Sovereign Eye: On the Gaze in Merleau-Ponty and Lacan, Philosophy Study, Volume 2, No 7. P. P. 450 – 462.
Xuan, Haifeng (2012), Modes of Paintings in Self-Portraits of Marlene Dumas, University of the Witwatersrand, Johannesburg.