تحلیل ادراک اثر هنری در نسبت میان آشنایی زدایی و فرآیند نشانگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان

2 استادیار دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، همدان، ایران.

3 دانشیار دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

4 دانشیار دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، همدان، ایران.

چکیده

درک و دریافت مناسب از نسبت میان نشانه­ها و مفاهیم، همواره در وابستگی به فرآیند ادراک رخ می­دهد و در یک مواجهۀ هنری، دگرگونیِ مسیر ادراک، ایجاد شگفتیِ فارغ از هر گونه عادت وارگی مألوف را به دنبال دارد. این پژوهش در تلاش است تا با تکیه بر دو ساحت آشنایی زدایی و فرآیند نشانگی، به تحلیلی بر مسئله فرآیند ادراک و چگونگیِ دگرگون­سازی مسیر آن بپردازد. هدف پژوهش، بر تبیین زمینه­های ایجاد این دگرگونی در وابستگی به ریشه­های مشترک میان این دو ساحت استوار است که به شیوه توصیفی– تحلیلی و در راستای مطالعه منابع مکتوب کتابخانه­ای، صورت گرفته است. یافته­ها نشان داد که طراح اثر در راستای تبیین هستی هنر، هدف و شگردهای هنری، زبان بصری بدیعی خلق نموده و مخاطب نیز به منظور نیل به آن، در دریافت متعلق نشانه­شناختی، نمود و تفسیر، با تکیه بر ادراک حسی، عقلی و خیالی خویش، اهتمام می ورزد. لذا دگرگونی حاصل، در فرآیند ادراک و در نسبت با نظام نشانه­ای و مفاهیم وابسته، نه تنها در ایجاد لذت ذهنی و عینی مخاطب و تجربه زیبایی­شناختی وی اثر می­گذارد، بلکه مدت زمان ماندگاری آن را در ذهن افزون می­سازد.

کلیدواژه‌ها


احمدى، بابک (1370)، ساختاروتأویلمتن، نشر مرکز. ،تهران
احمدى، بابک (1374)، درس های فلسفه هنر، نشر مرکز، تهران.
احمدى، بابک (1374)، حقیقتزیبایى، نشر مرکز، تهران.
ارشد ریاحی، علی و واسعی، صفیه (1390)، ارتباط مراتب وجود با مراتب ادراک از نظر ملاصدرا، فصلنامهمطالعاتاسلامی، شماره 86، صص 45-9.
آریانپور، ا. ح (1354)،اجمالی از جامعه‌شناسی هنر، دانشکده هنرهای زیبا، تهران.
بورژا دو موزوتا، بریژیت (1388)، دیزاین و مدیریت آن، ترجمه نژده هوانسیان، ویژه نگار، تهران.
پاکزاد، جهانشاه و ساکی، الهه (1393)، تجربه زیبایی شناختی محیط، فصلنامه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، دوره 19، شماره 3، صص 14-5.
تقدیر، سمانه (1395)، تبیین مراتب و فرایند ادراک انسان و نقش آن در کیفیت خلق آثار معماری براساس مبانی حکمت متعالیه، فصلنامهپژوهشهایمعماریاسلامی، شماره 14، صص 68-48.
چندلر، دانیال (1387)، مبانی نشانه شناسی، ترجمه مهدی پارسا، انتشارات سوره مهر، تهران.
خاتمی، محمود (1387)، گفتارهایی در پدیدارشناسی هنر، فرهنگستان هنر، تهران.
سلدن، رامان. و ویدسون، پ. (1377)، راهنمای نظریه ادبی معاصر، ترجمه عباس مخبر، طرح نو، تهران.
شایگان فر، حمیدرضا (1380)، نقد ادبی؛ معرفی مکاتب نقد، انتشارات دستان، تهران.
شمیسا، سیروس، (1383)، نگاهیتازهبهبدیع، فردوس، تهران.
شیرازی، صدرالدین محمدبن ابراهیم (1378)، الاسفارالاربعه، شرکت دارالمعارف الاسلامیه، تهران.
ضیمران، محمد (1383)، درآمدی بر نشانه شناسی هنر، نشر قصه، تهران.
عابدی، علی (1395)، گرافیک؛ تجزیه تحلیل نقد، نشر اختران، تهران.
اعظم کثیری، آتوسا و وفاالبدری، نبراس (1396)، پدیدارشناسی تصویر هنری در نقاشی معاصر(شناخت نقاشی معاصر بر مبنای نظریۀ تصویر شعری گاستون باشلار)، فصلنامههنرهایزیبا- هنرهای تجسمی، دوره 22، شماره 3،  صص 36 - 29.
نیرومند، محمدحسین (1396)، فیل آبی برای ایده یابی، فرهنگسرای میردشتی، تهران.
هارلند، ریچارد (1386)، دیباچه ای تاریخی بر نظریه ای ادبی از افلاطون تا بارت، ترجمه بهزاد برکت، دانشگاه گیلان، رشت.
 
Adorno, T.W (2004), Aesthetic Theory, Continuum International Publishing Group, London.
Bergman, Mats & Paavola, Sami (2003), The commens dictionary of Peirce's terms - Peirce's terminology in his own words, http://www.helsinki.fi/science/commens/dictionary.
Ducrot, O. ET & Schaffer J.M (1995), Nouveau Dictionnaire Encyclopédique des Sciences du Langage, Seuil, Paris.
Jakobson, Roman (1980), the Framework of Language, Michigan studies in the humanities, ?????
Johansen, Jorgen Dines (1993), Dialogic Semiosis, Bloomington & Indianapolis, Indiana University Press, ????.
Lyons. John (1977), Semantics, Cambridge University press, Cambridge.
Pierce, Charles sanders (1931-58), Collected writings, Ed: Charles Hartshorne, Paul Weiss and Aurthur w Burks, Harvard University press‌, Cambridge‌.
Shklovsky, V (1917), Art as Technique, in Contemporary Literary Criticism; Literary and Cultural Studies. (ed) Robert Con Davis, Ronald Schleifer, New York, London. 3rd Edition. 1986. pp. 261- 272. Reprinted from Russian Formalist Criticism: Four Essays.Translated with an Introduction by Lee T. Lemon and Marion J. Reis, pp. 5-24, by Permission of the University of Nebraska Press.Copyright © 1965 by the University of   Nebraska Press.
Shklovski, Viktor (1998), Art as Technique, Literary Theory: An Anthology, Julie Rivkin & Michael Ryan (eds.), Malden, Blackwell.
Strazny, Philipp. ed (2005), Encyclopedia of linguistics, Vol. 1, Fitzroy Dearborn, New York & Oxon.
Wolfreys, Julian et al. (2006), Key Concepts in Literary Theory, 2th Ed. Edinburgh University Press, ????