معرفی پیکره کل جو بردر طاق بستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

باستانشناسی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران.

چکیده

در بررسی هنر دوران ساسانی عموما مبحث مستقلی با عنوان پیکره‌‌‌‌تراشی مطرح نمیشود، مجسمه‌هایی که از دوره ساسانی به‌دست‌آمده است، نیم‌تنه‌هایی هستند که به‌عنوان بخشی از تزئینات بنا به‌کاررفته‌اند و بر روی نیم ستون های تزیینی نصب می شده اند. هنر پیکره تراشی در دوران ساسانی بیشتر شامل نقش برجسته ها و یا در قالب گچبری در معماری و تزئین بنا بوده است. اما به وجود پیکره‌ای منفرد با ابعاد غیرانسانی تنها در دو مورد اشاره شده است، پیکره شاپور در غار شاپور و پیکره‌ای به‌شدت آسیب‌دیده در طاق‌بستان کرمانشاه که با نام بومی کل‌جو‌بر شناخته میشود. پیکره نمایانگر فردی است، ایستاده و شمشیر به دست گرفته. بیشتر مورخان پیکره را متعلق به خسرو دوم دانسته‌اند، به دلیل آسیب‌دیدگی فراوان از انتساب پیکره‌ی طاق‌بستان به دوره ساسانی نمی‌توان با اطمینان زیاد سخن گفت، اما در این نوشتار سعی شده است بر اساس مطالعه و تطبیق فیگور پیکره با نقوش برجسته طاق بستان ، لباس، شمشیر و محل قرارگیری آن در جوار نقش تاج ستانی خسرو دوم و مقایسه پیکره با نقش‌های دیگری از خسروپرویز و دیگر شاهان ساسانی در نقش برجسته‌ها و سرستون‌های یافت شده در طاق‌بستان و آبشوران و بیستون در مورد احتمال انتساب پیکره و هویت آن به اواخر دوره ساسانی بحث شود.

کلیدواژه‌ها


- حیدری، احمد(1381)گور-نیایشگاه صخره‌ای تاق بستان،  اثر، شماره­ی 34 و 33، صص: 99-89.
- حاتم، غلامعلی( 1381)طاق بستان، جلوه­ی هنر، مدرس هنر، دوره­ی اول، شماره­ی اول، صص: 121-91.
- حاکمی، علی( 1354)طاق‌بستان، بررسی­های تاریخی، سال یکم، شماره 4، صص: 95-100.
- فلاندن،اوژن(1324) سفرنامه اوژن فلاندن به ایران، ترجمه حسین نور صادقی، انتشارات اشراقی، تهران.
- کریستین سن،آرتور(1388) ایران در زمان ساسانیان، ترجمه رشید یاسمی، انتشارات راستی نو، تهران.
- لوشای، هاینتس (1381) عمارت قاجاری تاق بستان، ترجمه­ی سیامک خدیوی، اثر، شماره­ی 34 و 33، صص: 88-68.
-  محمدیفر، یعقوب(29/1/1395)، گفتگوی حضوری.
-  مترجم، عباس(25/12/1395)، گفتگوی حضوری.
- محمد حسنی، میرز(1393) نقوش برجسته نویافته ساسانی، انتشارات ققنوس،  تهران.
- مرادی، یوسف (1382) سرستون‌های نویافته­ی دوره­ی ساسانی در کرمانشاه، بازشناسی اسب‌سوار بزرگ تاق بستان و ایزدان سرستون‌های ساسانی، باستان‌شناسی و تاریخ، سال هفدهم، شماره 2، شماره­ی پیاپی 31، صص 36-23.
- یاوری،حسین،حکاک باشی،سارا؛1391، مختصری درباره تاریخ و تحولات لباس و پوشاک در ایران، نشر سیمای دانش، تهران.
Fukai Shinji,(1983).TAQ-I BUSTAN, The Institute Of Oriental Culture The University Of Tokyo.