تأثیر متقابل کاربرد و معنا بر فرم اشیاء

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تهران، پردیس هنرهای زیبا، دانشکده معماری

2 دانشکده معماری پردیس هنرهای زیبا دانشگاه تهران

چکیده

به طور عمده اشیاء در چرخه عمر خود با ابتکار یا اقتباس به وجود آمده، با گذر زمان فرم‌های مختلف به خود گرفته و در نهایت رها شده و از بین می‌روند. سوال‌های اساسی عبارتند از: فرم یک شیء بر چه مبنا و بر اساس چه فرآیندی و چگونه با نیازهای کاربردی و معنایی انسان مرتبط می‌شود؟ و دلیل بهره‌مندی برخی اشیاء از ارزش‌های نمادین چیست؟ این مطالعه، محیط زندگی را به عنوان سیستمی در نظر می‌گیرد که در آن انسان‌ها و اشیاء به طور مداوم باهم در تعامل‌اند تا محیط حالت تعادلی خود را حفظ کند. هدف پژوهش بررسی فرم شیء در چرخة عمر خود در مواجه با خواست‌ها و نیازهای کاربردی و معنایی انسان است. انسان‌ به جهت استفاده و فرم دادن به شیء، و شیء به وسیلة قابلیت‌های بالقوة خود با انسان‌ ارتباط برقرار می‌کند. روش این تحقیق کیفی است و با بهره مندی از فرآیندی استقرایی به دنبال تبیین تمام روابط ممکن بین کاربرد، معنا و فرم است. در یک فرآیند و مدل نُه مرحله‌ای چگونگی توسعة فرم اشیاء در ارتباط با معنا و کاربرد مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. یافته‌ها نشان می‌دهد که علی‌ رغم تغییرات در طول زمان فرم شیء نیازهای کاربردی و معنایی انسان را در سطوح مختلفی تأمین می‌کند.

کلیدواژه‌ها


  • الکساندر، کریستوفر (1381)، معماری و راز جاودانگی (راه بی‌زمان ساختن)، ترجمة مهرداد قیومی بیدهندی، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
  • لنگ، جان (1390)، آفرینش نظریة معماری (نقش علوم رفتاری در طراحی محیط)، ترجمة علیرضا عینی‌فر، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
  • مطلبی، قاسم (1385)، بازشناسی نسبت فرم و عملکرد در معماری، نشریة هنرهای زیبا، دوره 25، شماره 25، صص 55-64.
  • Abercrombie, N., et al. (1988), The Penguin Dictionary of Sociology, Penguin Books, London.
  • Altman, I. and Gaurain M. (1981), A cross-cultural and dialectic analysis of homes, in Liben. L. et al (Eds.) Spatial Representation and Behavior Across the Lifespan, Academic Press, London, pp. 283-319.
  • Bernard, B. (1949), Place, Symbol, and Utilitarian Functions in War Memorials, Social Forces, Vol. 28, No. 1, pp. 64-68.
  • Duncan, J. (1981), Housing and Identity, Holmes & Meier Publishers, New Jersey.
  • Feldman, M. (1995), Strategies for Interpreting Qualitative Data, Qualitative Research Methods Series, Volume 33, Sage Publications, New York.
  • Francescato, G. (1993), Meaning and use: A conceptual basis, in E. G. Arias (Ed.) The Meaning and Use of Housing, Ethnos capes: Current Challenges in the Environmental Social Sciences, Volume 7, Avebury, London, pp. 35-50.
  • Gombrich, E. (1992), The Sense of Order, A Study in the Psychology of Decorative Art, Phaidon Press, London.
  • Hicks, D. and Gwynne, M. (1994), Cultural Anthropology, Harper Collins Publishers, New York.
  • Lawrence, R. (1987), Housing, Dwelling and Homes: Design Theory, Research and Practice, John Wiley, Chichester.
  • Petroski, H. (1993), The Evolution of Useful Things, Pavilion Books, London.
  • Rapoport, A. (1969), House, Form, and Culture, Prentice Hall, Englewood Cliffs.
  • Rapoport, A. (1977), Human Aspects of Urban Form, Pergamon, Oxford.
  • Rapoport, A. (1988), Levels of meaning in the built environment in F. Poyatos (Ed.) Cross-Cultural Perspectives in Nonverbal Communication, C. J. Hogrefe, Toronto.
  • Rapoport, A. (1990), the Meaning of the Built Environment: A Nonverbal Communication Approach, University of Arizona Press, Tucson.
  • Studer, R. (1993), Meaning and use: A basis of understanding in E. G. Arias (Ed.) The Meaning and Use of Housing, Ethnoscapes: Current Challenges in the Environmental Social Sciences, Volume 7, Avebury, London, pp. 29-34.
  • Turner, J. (1982), Housing By People, Marion Boyars, London.
  • Vago, S. (1980), Social Change. Holt, Rinehart and Winston, London.