نقش رجوع به معیارها در ایده پردازی حسن محور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دانشگاه هنر اصفهان

2 دانشگاه علم وصنعت، دانشکده معماری و شهرسازی

3 دانشگاه هنر اصفهان

4 دانشگاه تهران

چکیده

مشاهده و ادراک حسن که همان مشاهده غایتها و جلوه‌های کمال در بستر هر موضوع است، از جمله توانمندی‌های لازم در سیر ایده‌پردازی‌های هنرمندی است که با دیدگاه اسلامی اقدام به هنرآفرینی می‌کند. پیش از این «تفکر غایت‌نگر» به عنوان عامل مهم در رسیدن به این توانمندی معرفی شده است؛ اما اندیشیدن تدابیر لازم و طراحی راهکارهایی جهت ساماندهی تفکر هنرمند برای رسیدن به ایده‌پردازی حسن‌محور، بدون آگاهی از چگونگی غایت‌نگر شدن تفکر امکانپذیر نیست. با نظر به مبانی معرفت‌شناسی اسلامی، عقل کلی نیروی تشخیص حسن از سوء است لذا پژوهش حاضر که از نوع تحقیق بنیادی است با هدف تکمیل بسترهای علمی لازم در حسن‌محور شدن ایده‌پردازی هنرمند بر مولفه تعقل متمرکز شده و با بهره‌مندی از مبانی قرآنی و همچنین آراء علامه طباطبایی با روشهای توصیفی-تحلیلی و استدلالی نحوه سازو کار آن را در غایت‌نگر و حسن‌بین شدن تفکر هنرمند مورد پژوهش قرار می‌دهد. بررسی‌ها نشان می‌دهد اساسا حسن‌محور شدن ایده-های هنرمند مستلزم همراهی تفکر با تعقل است. تعقل هنرمند به معنای رجوع او به معیارهای حق و ارزیابی گزاره‌ها بر مبنای این معیارهاست و هر‌گونه تدبیری برای ارتقاء ایده هنرمند به سمت حسن‌محور شدن ناظر به اصلاح معیارها خواهد بود که حداقل در سه مرحله باید مورد توجه باشد.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم.
ابراهیمی­دینانی، غلامحسین(1381)، تجلی ماورالطبیعه در هنر،هنر و ماورالطبیعه، سید عباس نبوی، نشر معارف، قم.
اعوانی، غلامرضا(1390)، پیوند معماری سنتی با حکمت، اطلاعات حکمت و معرفت، سال 6، ش9،صص 8-4.
بلخاری­قهی، حسن(1396)، مفهوم زیبایی و مبانی زیبایی­شناسی در قرآن، هنرهای زیبا-هنرهای تجسمی، دوره 22، ش4،صص 14-5.
پازوکی، شهرام(1388)، حکمت هنر و زیبایی در اسلام، فرهنگستان هنر، تهران.
جعفری، محمدتقی(1369)، هنر و زیبایی از دیدگاه اسلام، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی،تهران.
............................ (1389)، حیات معقول، موسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری، تهران.
جوادی آملی، عبدالله(1385)، هنر و زیبایی از منظر دین، هنر دینی، شماره 22 و21،صص 52-43.
حکمت، نصرالله(1389)، حکمت و هنر در عرفان ابن عربی، فرهنگستان هنر، تهران.
طباطبایی، سید­محمدحسین(1374)، تفسیر المیزان، ترجمه سید­محمدباقر موسوی همدانی، دفتر انتشارات اسلامی، قم.
مجلسی، محمدباقر(1403ق)، بحارالانوار، دار احیاء التراث العربی، بیروت.
مظفر، فرهنگ و همکاران(1395)، رابطه تفکر هنرمند با حسن­بینی و ارتقای کارآمدی او در فرایند خلق اثر بر مبنای جهان­بینی اسلامی، مطالعات تطبیقی هنر، سال6، ش 12،صص 25-15.
مولوی، جلال الدین محمد(1380)، مثنوی معنوی، تصحیح رینولد نیکلسون، انتشارات ققنوس، تهران.
نصر، سید­حسین(1380)، معرفت و معنویت، ترجمه انشاالله رحمتی،دفتر پژوهش و نشر سهروردی، تهران.
نقره­کار، عبدالحمید(1392). مقالات بنیادی و کاربردی در حکمت هنر و معماری اسلامی، کتابخانه دیجیتال دانشگاه علم و صنعت.
shia-newes.com . گزارشی از سخنرانی آیت الله سبحانی در برنامه تلویزیونی چشمه معرفت، خرداد 1397.
خبرگزاری مهر. گزارشی از درسگفتارهای دکترحسن بلخاری قهی درباره خواجوی کرمانی، 17 مهر 1396.