واقعگرایی در عکاسی: از ادراکی تا علمی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیأت علمی گروه ارتباط تصویری، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر، شیراز، ایران.

چکیده

مقوله‌ی واقع‌گرایی در عکاسی قدمتی به درازای خودِ تاریخ عکاسی دارد. همواره عکاسان، نظریه‌پردازان، فیلسوفان، نشانه‌شناسان و دیگران در خصوص این موضوع به شکل مستقیم یا غیرمستقیم سخن گفته‌اند. با این حال، با توجه به مبتنی بودن عکس بر امر واقع، این موضوع هم‌چنان گشوده و قابل‌بحث باقی مانده است. واقع‌گرایی، در تعریف فلسفی‌اش به معنای تأیید وجود هستی‌های مستقل از اندیشه و احساس انسان است. خود فرایند عکاسی محل مناسبی برای بروز و ظهور این تفکر می‌باشد. عکس بنا بر ماهیت واقع‌گرایانه‌اش دو دریچه را به سوی جهان هستی می‌گشاید: یکی در ادامه‌ی تجربه‌ی دیداری ما، اما با پیش نهادن احتمالات گوناگون، دیگری در ادامه‌ی آگاهی و دانش‌مان. در این مقاله، با شرح انواع واقع‌گرایی فلسفی (واقع‌گرایی ادراکی، مفهومی و علمی) سعی می‌شود تا مصادیق دو نوع آن (ادراکی و مفهومی)، به فراخور موضوع مقاله، در عکاسی دنبال شده و آرای موافق و مخالف نظریه‌پردازان و منتقدین گوناگون به شکل تطبیقی مورد تحلیل قرار گیرد. در پایان، با بررسی رویکرد واقع‌گرایی علمی در عکاسی و تحلیل توانایی این رسانه از منظر شناخت‌شناسی، به این نتیجه خواهیم رسید که عکاسی واقع‌گرا امکان تبدیل واقعیت به نظریه و برعکس را داشته و نیز نقطه‌ی تلاقی واقع‌گرایی ادراکی، انتقادی و علمی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


اسکات، کلایو (1393)، انگاره سخنگو، عکاسی و زبان، کیهان ولی‌نژاد، آوینه، تهران .
بارت، رولان (1380)، اتاق روشن: تأملاتی در باب عکاسی، فرشید آذرنگ، ماه‌ریز، تهران.
ازن، آندره (1387)، هستی‌شناسی تصویر عکاسی، محمد شهبا، نشریه بیناب، شماره 12 .
برجر، جان (1393)، شیوه‌های دیدن، زیبا مغربی، شورآفرین، تهران .
جاناتان کوهن و آرون مسکین (1387)، در باب ارزش شناخت‌شناسانه‌ی عکس‌ها، کیهان ولی‌نژاد، بیناب، شماره 12، تهران .
فرایدی، جاناتان (1384)، شفافیت و تصویر عکاسانه، کیهان ولی‌نژاد، فصلنامه هنر، تابستان 1384، شماره 64.
ولز، لیز (1392)، گزیدهای از مهمترین متون نظری عکاسی در قرن بیستم، مجید اخگر، سمت، تهران .
هرش، رابرت (1399)، تاریخ اجتماعی عکاسی: شکار نور، کیهان ولی‌نژاد، کتاب پرگار، تهران.
Boyd, R. (1980). Scientific realism and naturalistic epistemology. In PSA 1980 (Vol. II, 613–662).
Cavell, Stanley (1979), The World Viewed: Reflections on the Ontology of Film, enlarged ed. Cambridge: Harvard University Press .
Currie, Gregory (1998), Photography, aesthetics of, in Edward Craig (gen. ed.) Routledge Encyclopedia of Philosophy, Vol. 7, 377-79 (London: Routledge).
Diarmuid Costello and Dawn M. Phillips (2009), Automatism, Causality and Realism: Foundational Problems in the Philosophy of Photography, Philosophy Compass 4/1: 1-21.
Gernsheim, Helmut (1963), in Cinemascope: Before and After, Charles Barr, Film Quarterly, Vol. 16, No. 4, 4-24, Summer. Miller, A. (2002). ‘Realism’.In Stanford Encyclopedia of Philosophy. http://plato.stanford.edu/entries/realism/.
Psillos, Stathis (1999). Scientific realism: How science tracks truth. London: Routledge .
Savedoff, Barbara (2008), Documentary Authority and the Art of Photography, in Photography and Philosophy, ed. Scott Walden, (Hong Kong: Blackwell) .
van Fraassen, Bastiaan Cornelis (1980), The Scientific Image. Oxford: Oxford University Press .
.Walton, Kendall L. (1984), Transparent Pictures: On the Nature of Photographic Realism, Critical Inquiry 11: 246-76 Wikgren, Marianne (2005), Critical realism as a philosophy and social theory in information science?, Journal of Documentation, Vol. 61, Iss 1.
www.britannica.com/story www.magiran.com