بررسی نقش ها و بن مایه های ایرانی شکار بر روی مقابر چینی و سغدی در عصر باستان و ارتباط آن با مفهوم «بهشت شی وانگ مو»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه تاریخ و ایرانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

 از جمله پرکاربردترین بنمایه های هنری ایرانیان باستان در چین، نقوش شکار بر روی دیواره ها یا ظروف مقابر سلطنتی چینی و
سغدی است. در مقابر چینی همچنین دیوارنگاره هایی حاوی نمادهای الهۀ شی وانگ مو یا بهشت جاودان قرار دارند که بین آنها و
نقوش شکار بر روی دیواره ها در همان مقابر ارتباط مستقیمی وجود دارد. اگرچه به آثار ایرانیان در چین پرداخته شده اما پاسخی
به دلیل استفاده از بنمایه های شکار به سبک پارتی یا ساسانی در کنار الهۀ شی وانگ مو در مقابر چینی داده نشده است. ازاین رو،
مقاله حاضر بر آن است تا با روش توصیفی-تحلیلی، ابتدا چرایی حضور پررنگ مفاهیم شکار به سبک ایرانیان باستان در مقابر
چینی را توضیح دهد و سپس به دلیل استفاده از همان بنمایه ها در مقابر سغدیان در چین بپردازد. بر طبق نظریۀ جادوی شکار،
به نظر می رسد کاربرد نقش های شی وانگ مو و شکار در مقبره ها، شیوه ای جادویی برای رسیدن متوفی به بهشت بوده باشد. تصاویر
پیروزی متوفی بر حیوانات شیطانی در واقع جادویی بوده که غلبه بر موجودات شرور و رسیدن به بهشت را تضمین می کرد. این
سنت ابتدا در مقابر چینی دیده شد و سپس به تدریج، سغدیان نیز از آنها الگو گرفتند و از نقوش شکار و بنمایه های ایرانی برای
ترسیم زندگی پس از مرگ متوفی بهره بردند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • رضایی باغ بیدی، حسن، (1386)، «ساسانیان و زردشتیان در چین و ژاپن»، سمینار بین‌المللی ایران و اسلام: آراء و اندیشه‌ها، تهران، مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، 15-16 شهریور، صص 1-15.
  • - کریستن سن،آرتور، (1370)، ایران در زمان ساسانیان، ترجمۀ رشید یاسمی، تهران، صدای معاصر.
  • - وثوق بابایی، الهام و رضا مهرآفرین، (1394)، «بررسی و تحلیل نقش شکار در دورۀ ساسانی»، فصلنامۀ نگره، دورۀ 10 , شمارۀ 35، صص 32-48..
  • - Ackerman, P.,(1964), Royal Personages on Sasanian Silks. In: A. U. Hope and P. Ackerman. (eds.). A Survey of Persian Art from Prehistoric Times to the Present, 2nd ed., 16 vols., Tehran, XIV, 3068-79.
  • - Andersson, J. G., (1923), Essays on the cenozoic of northern China. Memoirs of the Geological Survey of China. Peking, Series A, 3: 53–77.
  • - Baumgart, B. (2017). China Lake: A Journey into the Contradicted Heart of a Global Climate Catastrophe, Iowa City: University of Iowa Press.
  • - Bivar, A. D. H. (1983). The Political History of Iran under the Arsacids. the Cambridge History of Iran, Ed. E. Yarshater, Vol. 3(1), Cambridge: Cambridge University Press.
  • - Buffetaut, E. and D. Angst. (2017). How large was the giant ostrich of China? Evolução. Revista de Geistória e Pré-História, 2(1): 6-8.
  • - Carter, M. L. (1995). A Note on Metalwork from the Hellenistic East. Bulletin of the Asia Institute, No. 9: 257-66. - Ching, J. 1993. Chinese religion. London: MacMillan Press.
  • - De la Vaissière, Étienne. (2003). “Sogdians in China: A Short History and Some New Discoveries”. Silkroad Journal, Vol. 1, No. 2, The Silkroad Foundation, pp. 23-27.
  • - De la Vaissière, Étienne. (2005). Sogdian Traders: A History, translated by James Ward, Section 8 Uralic & Central Asian Studies, Leiden.
  • -
  • Didier, J. C. (2009). In and Outside the Square: The Sky and the Power of Belief in Ancient China and the World, c. 4500 BC – AD 200. Sino-Platonic Papers. No.192. Philadelphia: University of Pennsylvania.
  • - Farrokh, K. (2007). Shadows in the Desert: Ancient Persia at War. Oxford: Osprey.
  • - Hamayon, R. (1996). Shamanism in Siberia: From Partnership in Nature to Counter-power in Society. In: N. Thomas and C. Humphrey (eds.). Shamanism, History, and the State. Ann Arbor, MI: University of Michigan Press: 76–89. - Hayashi, R. (1975). Shiruku Rōdo to Shōsōin, (The Silk Road and the Shosoin). New York: Weatherhill.
  • - Hulsewé, A.F.P and M. Loewe. (1979). China in Central Asia: The Early Stage 125 BC – AD 23. an annotated translation of chapters 61 and 96 of the History of the Former Han Dynasty. Sinica Leidensia. Vol. XIV. Leiden: E.J. Brill.
  • - Janz, L. (2009). Dating North Asian surface assemblages with ostrich eggshell: Implications for paleoecology and extirpation. Journal of Archaeological Science. 36 (9): 1982–1989.
  • - Keyser, J. D. and D. S. Whitley. (2006). Sympathetic Magic in Western North American Rock Art. American Antiquity. Vol. 71. No. 1: 3-26.
  • - Lagerwey, J. and M. Kalinowski. (eds.). (2008). Early Chinese Religion: Part One: Shang Through Han (1250 BC-220 AD). Early Chinese Religion. Leiden: Brill.
  • - Liu, Xu. (1975). Old Books of the history of Tang Dynasty. Volume 198. Biographieslifes 148. Beijing.
  • - Lü, D. and X. Gong. (2014). Marxism and Religion, Religious Studies in Contemporary China. Leiden: Brill.
  • - Major, J.S. (1999). Characteristics of late Chu religion. In: D. Chu, C.A. Cook and J.S. Major (eds.). Honolulu: University of Hawai`i Press.
  • - McGranaghan, M. and S. Challis. (2016). Reconfiguring hunting magic: San Bushman (San) perspectives on taming and their implications for understanding rock art. Cambridge Archaeological Journal, No. 26(04): 579-599.
  • - Jamasp-Asana, J. M. (1897). Pahlavi Texts, Fort Printing Press. - Rostovtzeff, M. (1943). “The Parthian Shot”, American Journal of Archaeology , Vol. 47, No. 2: 174-187.
  • - Silbergeld, Jerome and Eugene Y. Wang. (2016). The Zoomorphic Imagination in Chinese Art and Culture, Honolulu: University of Hawaii Press.
  • - Sima Qian. (1959). Shiji, j. 123. Beijing: Zhonghua shuju.
  • - Tanabe, K. (1989). A Discussion of One Kushano-Sasanian Silver Plate and Relation to Gandharan Art. Orient, No. 25: 51-80.
  • - Xin, L. and J. Yingju. (2000). Shaanxi, Shanxi Han huaxiang shi zongshu (A Summary of Han Dynasty Tomb Reliefs from Shaanxi and Shanxi). In: Zhongguo huaxiang shi quanji (Collected Works of Chinese Tomb Reliefs). Vol. 5. Jinan, Shandong meishu chubanshe: 1-16.
  • - Wallace, L. (2010). Chasing the Beyond: Depictions of Hunting in Eastern Han Dynasty Tomb Reliefs (25-220 CE) from Shaanxi and Shanxi. University of Pittsburgh.
  • - Wallace, L. (2011). "The Ends of the Earth: The Xiongnu Empire and Eastern Han Representations of the Afterlife from Shaanxi and Shanxi.” International Journal of Eurasian Studies 1:232-58
  • - Wang, Jianzhong. (2001). Handai huaxiang shi tonglun (A Discussion of Han Dynasty Tomb Reliefs), Beijing: Zijin cheng chubanshe.
  • - Watt, James et al. (2004). China: Dawn of a Golden Age, 200-750 AD. The Metropolitan Museum of Art, New Haven: Yale University Press.
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی
دوره 27، شماره 2
مرداد 1401
صفحه 49-57

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار